DSM-IV’te panik bozukluğun alt tipi olarak tanımlanan agorafobi, DSM-V ile başka bir teşhis kategorisine taşınmıştır. Agorafobi, temel olarak konfor alanı dışında bulunduğunda kaçamayacağı ya da yardım alamayacağı için panik ya da dert belirtileri göstereceğine dair duyulan korkudur. Bireyler çoğunlukla konfor alanı olarak seçtikleri meskenlerinden dışarı çıkmazlar, toplu taşıma araçları, alışveriş merkezleri ya da uzun seyahat yapılması için gerekli olan araçlarında bulunmak durumunda kaldıklarında çok bir korku gösterebilir ya da buralarda bulunmamak için kaçmayı tercih edebilirler; zorunda kaldıklarında ise yanlarında kendilerine eşlik etmesine ihtiyaç duyabilirler.
Agorafobi tedavisinde en tesirli usul olarak Bilişsel Davranışçı Terapi ve psikotrap ilaçlar olduğu görülmektedir. Bu yazımızda sizlerle bir arada tedavinin Bilişsel Davranışçı Terapi koluna bakacağız.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)’nin temel taşları düşünceler, hisler ve davranışlardır. BDT bu üç temel taş ortasındaki alakanın yapılandırılmasıdır. Davranışlarımızın altında yatan fikir ve hislerimize odaklanarak ortaya çıkarmaya ve ortaya çıkan bu bilişsel yanlışların tedavisine odaklanması olarak anlatılabilir. İnternet Tabanlı Bilişsel Davranışçı Terapi ise BDT uygulamalarının internet üzerinden de yapılabilmesi için özel olarak tasarlanmış web siteleri sayesinde BDT uygulamalarının online olarak da danışana sunulabilmesini sağlayan BDT’nin uygulanma alanını genişleten alt kollarından biridir. İnternet Tabanlı BDT için başka BDT yaklaşımlarından farklı olarak online gerçekleşecek görüşmeler için gerekli teknolojik aygıtlar ve tedavide kullanılmak üzere online gereçler ve danışanın üstünde çalışmak üzere getirdiği bahse özel olarak tasarlanmış BDT teknikleri web siteleri kullanılır.
Agorafobi için Bilişsel Davranışçı Terapi ile terapi süreci penceresinden baktığımızda karşımıza maruz bırakma çıkabilir. İnternet Tabanlı BDT programlarında maruz bırakma çalışmaları sanal gerçeklik ile yapılabilir. Sanal gerçeklik için büsbütün terapistin denetiminde olan tekrar danışana özel olarak seçilmiş ve tasarlanmış danışanı seçilen ortamdaymış üzere hissettirecek web siteleri kullanılabilir. Maruz bırakma düzeyinin terapistin elinde olan bu sitelerde öncelikle düşük ölçüde maruz bırakma ile başlanır ve terapistin danışanın yanında olduğu bu ortamdan çıkmak isterse terapistin denetiminde olan bu sanal gerçekliğin sona ereceği garantisi verilmelidir. Akabinde maruz bırakma protokollerine uygun olarak yavaş yavaş ortam içerisinde tutulma, ortamın gerçeklik düzeyi arttırılarak danışanın dert düzeyi üzerine çalışılır. Danışanın tedavi sürecinin devamında terapisti ile uygun yollar seçilerek devam edilir.
