Anadolu Selçuklu Devleti’nin 1220-1237 yılları ortasındaki hükümdarıdır. Anadolu Selçuklu Devleti’ne en parlak günlerini yaşatan sultandır. Saltanatı boyunca inşa ettirdiği ve birden fazla günümüze kadar ulaşan eserler, idari ve askeri bakımdan hem şahsına hem de devletine kazandırdığı itibar nedeniyle Türkiye ve dünya literatürünün en ünlü Selçuklu sultanıdır. Alaeddin Keykubad kimdir? Alaeddin Keykubad ne vakit yaşadı?
ALAEDDİN KEYKUBAD KİMDİR?
I. Alaeddin Keykubad (d. 1190 – ö. 31 Mayıs 1237), Türkiye Selçuklu sultanıdır.
Muhtemelen 1190’da dünyaya gelmiştir. Babası, Sultan I. Gıyaseddin Keyhüsrev’dir. Annesinin kim olduğu, çocukluğu ve meliklik periyodu hakkında fazla bilgi bulunmaz. Babası 1196’da tahtı kardeşi Rükneddin Süleyman’a bırakmak mecburiyetinde kalıp gurbet hayatına çıktığında Alâeddin Keykubad, ağabeyi I. İzzeddin Keykavus’la birlikte babasının yanında bulundu. Dördüncü Haçlı Seferi öncesine kadar (1200 – 1204 arası) İstanbul’da Bizans İmparatorluğu’nda kaldı. İzzeddîn Keykavus ve Alâeddîn Keykubad’ın babaları ile birlikte geçirdikleri gurbet hayatı sırasında ikisinin eğitimi ile Seyfeddîn Ayaba’nın ilgilendiği bilinir. Ayrıyeten kesin olarak hangi periyoda ilişkin olduğu bilinmese de Dizdar ismi ile tanınan Buyruk Bedreddîn Gevhertaş, Alâeddîn Keykubad’ın lalası idi. Ana lisanı olan Türkçenin yanında, Farsça, Rumca ve Arapça öğrendi. Ayrıyeten yüksek İslami ilimleri ve astronomiyi öğrendi.
Alaeddin Keykubad, büyük bir siyasetçi ve asker olduğu kadar da ilim adamıydı. Âlimleri sarayında toplar, onları korurdu. Necmeddîn Dâye, Ahmed bin Mahmudi Tûsî el-Kâniî, Ahi Cihan üzere devrin pek çok değerli siması onun saltanatının ve kişiliğinin özellikleri nedeniyle yaşamak için Anadolu’yu tercih etmişlerdi. Yeniden Bahaeddin Veled ve sultanın devrinde ve etrafında yetişen oğlu Mevlânâ Celaleddin-i Rumi ve yeniden onun devrinde yetişen Sadreddin Konevî Anadolu kültür hayatında büyük ehemmiyete kavuşmuşlardır.
Gayet olumlu kurallarda devraldığı ülkeyi on yedi yıllık saltanatı boyunca her istikameti ile daha da geliştirerek tepeye taşımayı başarmıştır. Muvaffakiyetindeki en büyük etkenlerden birisi hiç elbet ticarete verdiği büyük ehemmiyettir. Babasının Selçuklu hakimiyeti altına aldığı iki kıymetli liman kenti olan Antalya (1207) ve Sinop’tan (1214) hareketle ülkesinin kıyı şeridini genişletmiş, donanma inşaatına ve ticarete kuzey-güney ekseninin de dahil edilmesine büyük değer vermiştir. Bilhassa Alâiye’nin (Alanya) mamur bir Selçuklu limanı haline getirilmesi (1221-1222) ve Kıbrıs Krallığı ve Venedik Cumhuriyeti ile yapılan mutabakatlarla Selçukluların ve onlara tabi tüccarların bölge ticaretindeki pozisyonu son derece güçlenmiştir.
Alâeddîn Keykubad’ın Müslüman tebasının yanı sıra gayrimüslim tebası ile münasebetleri de her vakit yeterli olmuştu. Genceli Giragos’un naklettiğine nazaran, Sultan Yassıçimen Savaşı’ndan dönerken Kayseri’ye yaklaşınca Müslümanlar imamlarıyla, Hristiyanlar da papazlarıyla ve ellerinde haçları ve çalgıları ile Sultanı karşılamaya çıkmışlar, Müslümanlar, Hristiyanları geriye iterek, tebrik ve dostluk dileklerinde ön sırada olmalarına meydan vermek istememişler, Hristiyanlar da bunun üzerine bir zirveye çıkarak bir halde kendilerini göstermişlerdir. Hristiyan tebasının farklı durduğunu fark eden Alâeddîn Keykubad ordugahından kalkıp yanlarına gelmiş ve ortalarına karışıp, çalgılarını çalmalarını ve yüksek sesle müziklerini söylemelerini buyurmuştur.I. Alaeddin Keykubad’ı, Türkmenler “Uluğ Sultan” ve dönemin kaynak müellifi İbn Bibi de, “Uluğ Keykubâd” isim ve unvanı ile anmışlardır.
ÖLÜMÜ
Amid seferi için hazırlıklara devam ederek Hârzemli, Ermeni, Rum, Gürcü, Frank, Rus, Kıpçak ve Kürtlerden oluşan ordusuna Kayseri’nin Meşhed ovasında bir resmi geçit yaptırdı. Büyük oğlu Gıyâseddin Keyhusrev’i eskisi üzere Erzincan meliki olarak bıraktı; küçük oğlu İzzeddin Kılıç Arslan’ı veliaht ilan ederek ve bütün devlet ileri gelenlerine bu veliahtlığı kabul için yemin ettirdi. Ramazan Bayramı’nın üçüncü günü Kayseri’de huzurunda bulunan yabancı elçiler için büyük bir ziyafet verdi ve bu ziyafette yediği kuş etinden zehirlenerek o gece öldü (31 Mayıs 1237).Oğlu Gıyâseddin Keyhusrev tarafından zehirlendiği ileri sürülmüştür.Sultan Mesud (1116-1157) tarafından vaktinde Alâeddîn doruğunda yaptırılmış olan ve “Kümbed-hâne” ismi ile anılan anıt mezarda defnedilmiştir.
ESERLERİ
Saltanatı süresince Anadolu’da geniş çapta imar hareketlerinde bulundu. Yaptırdığı kervansaray, kale ve sarayların kalıntıları Anadolu’nun çeşitli yerlerinde hala bulunmaktadır. Sultan Alâeddîn Keykubad periyodu yapıtları ortasında inşa tarihi tam olarak bilinmeyen iki saraydan biri Kayseri yolu üzerinde bulunan Keykubadiye Sarayı ile Konya-Beyşehir yolu üzerindeki Kubadabad Sarayı’dır. Bunların haricinde bugün izi kalmamış olsa da, vakfiyesi kayıtlarda yer alan Konya Darüşşifası (Darüşşifâ-i Alâiye) da yer almaktadır. Yeniden bilindiği kadarıyla Konya’daki sıhhat tesisleri ortasında Sultan Alâeddîn Keykubad tarafından 1236 yılında yaptırılmış bir ılıca da vardır.Niğde’deki Aladdin Cami, Alaaddin Keykubat ismine Beşare Bin Abdullah (İmrahor Zeyneddin Beşare Bey) tarafından yaptırılmıştır.