Karadeniz‘de bulunan 540 milyar metreküplük doğalgazın karaya taşınmasında eş vakitli 6 bin çalışma sürüyor. Olağan kurallarda 5 ila 10 yıl süren çalışmaların hızlandırılmış bir halde 2,5 yılda tamamlanacağını aktaran Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Dünyada bu kadar müddette bu hazırlığı yapabilen öteki bir ülke yok” dedi.
Türkiye‘nin Karadeniz‘de keşfettiği 540 milyar metreküplük doğalgaz rezervinin 170 kilometrelik boru çizgisiyle gaz sürece tesisine iletilmesi için birinci boru döşeme ve kaynak merasimi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle gerçekleştirildi.
Tören sonrası televizyon yayınına katılan Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, çalışmaların eş vakitli yapılmasıyla birlikte sürecin hızlandırıldığını anlattı. Dönmez, “Bundan yaklaşık 1 yıl evvel 11 ay diyelim Temmuz sonu üzereydi. Birinci özgür akış testlerini yaptığımız gazı yaktığımız güne gittik. Sineması bir yıl öncesine getirirsek birinci keşfimizi Cumhurbaşkanımızın açıkladığı tarih 2020 Ağustos ayı biliyorsunuz. Ondan sonra hızla işlerimizi planladık. Mühendislik çalışmaları başladı. Eş vakitli gereçlerin siparişleri alındı. Burada seri değil eş vakitli getiriyoruz birisi bitecek birisi başlayacak olsa bu projeyi on yılda bitiremezdi” halinde konuştu.
“DOĞU AKDENİZ GAZI PAZARLARA GİTMEK İSTİYORSA EN EKONOMİK KORİDOR TÜRKİYE”
İsrail ile olan ilgileri kıymetlendiren Bakan Fatih Dönmez, şöyle dedi:
“Önce Akdeniz’de başlamıştık. Orada da 7-8 sondajımız oldu. Lakin Karadeniz üzere bir keşifle sonlandıramadık. Orada kimi işaretlerin geldiği sondajlarımız oldu. Lakin ekonomik kıymeti yoktu ve biraz daha ayrıntılı yanlarında sondajlar yapmamış emin olmamız gerekiyordu. Karadeniz’deki filomuzun yoğunluğundan ötürü yükümüzü buraya verdik. Oraya tekrar bakacağız Akdeniz’i biz ihmal etmiş değiliz. Lakin öncelikli alanımız Karadeniz. Biz üretimi 10 milyon metreküp olarak yapacağız ki yaklaşık 3 buçuk 4 milyar metreküpe denk gelir yıllık bazda baktığımızda. Bu birinci fazla alakalı verdiğim sayı. İkinci faz bizim azamî üretime çıkacağımız devir olacak. Orada 40 milyon metreküpü hedefliyoruz. Tahminen 50 milyon metreküpe de çıkabiliriz. Bu birinci fazda ele edeceğimiz datalar bize daha sağlıklı datalar verecek. Azamî üretime çıktığımızda 2026 en geç 2027 de ülkede kullanılan gazın neredeyse yüzde 25’lik 30’luk kısmını bu alandan üretmiş olacağız. Öbür bir tabir ile konutlarda kullanılan gazın tamamını Karadeniz’den üretmiş olacağız. 25-30 yıl müddetle. Bütün öngörülerimiz o formda. Şu anda doğalgazda yüzde 99 dışa bağımlı ülkeyiz. Bu bağımlılığımızı önemli oranda azaltmış olacağız. Bu orana yeni rezervler yakalayabiliriz. Oturup konuşuruz, yalnızca konutlar değil sanayi ve ticari işletmelerin de gazını bulduk diyeceğiz. Türkiye aslında hem kendi güç arz güvenliğini tahkim etti bu süreçte hem de Avrupa’nın arz güvenliğine ortak olduğu desteklediği projelerle katkı sağladı. TANAP bunlardan birisi, Türk Akımı tartışılsa d a bunlardan birisi. Doğu Akdeniz
“GAZI VERDİĞİMİZDE BİRÇOK ALANDA REKOR KIRMIŞ OLACAĞIZ”
Keşifle birlikte başka sondaj gemilerini Karadeniz’e çektiklerini anlatan Bakan Fatih Dönmez, boru döşeme süreçlerini yıl sonuna kadar tamamlamayı planladıklarını söz etti. Bakan Fatih Dönmez, 170 kilometrelik hatta doğalgazın taşınmasının yanı sıra otomasyon çizgisinin da kurulacağını tabir ederek kelamlarına şöyle devam etti:
“Dünyada derin denizde bu ölçekte yapılan işlere baktığınız da herhalde en güç alanlardan birisi muhtemelen de inşallah önümüzdeki yılın birinci çeyreğinde birinci gazı verdiğimizde herhalde gazı verdiğimizde de birçok alanda rekor kırmış olacağız. Keşifle birlikte biz gerisinden öteki gemilerimizi de buraya çektik. Zira birinci keşfimizi Fatih sondaj gemisi yaptıktan sonra yalnızca ona bırakmış olsak iş planlarımızda gecikme olmuş olacaktı. Ardından Yasal, Yavuz Sondaj gemimizi buraya çektik. Bir taraftan Barbaros Hayrettin Paşa aslında sismikleri yapmaya devam ediyor. Karadeniz’de arayacağımız çok saha var. Takımımızı donattık. Birçok arkadaşımız Cumhurbaşkanımızın tabiriyle ulusal kadromuzu genişletiyoruz. ve bir grup çalışmasıyla bugünlere geldik. Amasra’da bir diğer keşfimiz oldu. Onunla birlikte 540 milyar metreküp keşfimiz oldu.
ONUN İÇİN DE HUMMALI
çalışmayla bu işleri planladık, projelendirdik. Bir lojistik planı dahilinde de hızla alana getirmeye başladık. Değerli evrelerden biri de o gazı karaya getirecek boru sınırının birinci kaynağının yapılması ve denizin tabanına döşenmesi işiydi. Bugün Cumhurbaşkanımızın teşrifleriyle birinci kaynağı gerçekleştirdik. Yıl sonuna kadar borulama sürecini bitireceğiz. Burada yalnızca tek boru yok. Gazı taşıyacağımız boru sınırının var. Ona yardımcı olmak için çeşitli kimyasal hususların alana gönderileceği sınırımız var. Yeniden alandaki bu işleri denetleyecek, denetim edecek bir yerde otomasyon çizgimizi içeren sınırımız daha olacak. Üç çizgisi yıl sonuna kadar çekmeyi planlıyoruz. Bir yıl evvel burada kara tesislerinin temelini atmıştık. Ona da önemli bir çalışma var. Zira bu gazı karaya getirdikten sonra işlenmesi gerekiyor. Sonra da ulusal iletim sistemimize bağlamamız gerekiyor. BOTAŞ 36 kilometrelik sınır çekecek. Zonguldak’taki ana çizgimize bağlayacak. Onların boruları geldi, güzergahları belirlendi. Hummalı halde çalışma var. Paketi sıkıştırdık. Kompakt hale getirdik. Keşiften üretime kadarki hazırlık müddeti 2,5 yıl olmuş olacak. Dünyada bu kadar kısa müddette bu hazırlığı yapabilen öbür bir ülke yok. Karadaki çalışmalar da hızlandırılmış bir formda devam ediyor.”
“BİZE ELEŞTİRİYİ YÖNELTENLER UTANIRLAR MI BİLEMİYORUM”
Bakan Fatih Dönmez, Türkiye’nin sondaj çalışmalarında beyin göçünü bilakis çevirdiklerini tabir ederek şöyle dedi:
“2017 yılında birinci gemimiz geldiğinde Fatih Sondaj Gemimiz Antalya açıklarında sondajımız vardı. Gemi bizimdi lakin içeride bir elin parmağını geçmeyecek çalışanımız vardı. Artık aşağı üst gemilerde çalışanların oranına baktığımızda şu anda 3’te 2’yi geçtik. Buradaki arkadaşlarımızın bir kısmını yurt dışından transfer ettik. Yani beyin göçünü bilakis çevirdik. Makul fedakarlıkları göstererek çalışmaya başladılar. Buradaki çalışmalar çok kısa müddet içerisinde neticelenmiş olması tüm dünyanın da dikkatini çekti. Biz gerek 2020’deki keşifte, gerekse Amasra keşfimizle birlikte o yıl tarihlere denizlerdeki en büyük ikinci keşfi olarak geçtik. Bu keşifler gerçekleşince de bu alanda çalışan birçok ülke ve şirketin dikkatini çekti. Dünyanın dört bir tarafında TPAO’nun bir alt şirketi olan OTC’ye teklif geliyor. Önceliğimiz Karadeniz olmakla birlikte bir iş fırsatını kıymetlendirmiş olduk. Dünyanın dört bir tarafında bu projelerin içinde olan yöneticilik yapan kardeşlerimiz vardı. Geçmişte açıklananlarla alakalı olarak baktığımız birden fazla gayri resmi açıklamalar. Yani TPAO’nun yahut Güç Bakanlığı’nın keşiflerle ilgili açıklamalarına baktığınızda bir keşif açıklanmış. Burada hiçbir şeyi gizlemiyoruz. Alanda hummalı bir çalışma var. İnşallah 2023 birinci çeyreğinde milletimizle bu gazı buluşturacağız. Utanırlar mı bilemiyorum bu eleştiriyi bize yöneltenler. Biz kınayanların kınamasından korkmadan ben ve takımım bu çalışmaları sonuna kadar takip edip insanımızla bu hizmeti buluşturmak için gece gündüz çalışıyoruz. Beyhude karalamalardan öteye geçmeyecek. Daha evvel de tabir etik. Bugünkü memleketler arası piyasalarda oluşan fiyatlara baktığınızda Karadeniz’den üreteceğimiz gazın fiyatı çok daha ekonomik olacağı gözüküyor. Hasebiyle bu maliyetlerdeki uygunluk hem vatandaşı mutlu edecek hem de devletimizi. Diğer bir sözle hem vatandaşımız kazanacak hem devletimiz kazanmış olacak. Yıllarca yerli petrolü, gazı vatandaşımız bekledi. İnşallah bunun karşılığını daima birlikte alacağız biraz sabırlı olalım. Zira şu anda çalışmalar devam ediyor. Bize intikal ediyor gazı bulduk diyorsunuz lakin hala fiyatlar indirim yok diye. Gazi bulduk fakat daha onu çıkartacağız, ondan sonra konuşacağız. Vatandaşımız müsterih olsun bu faydayı 84 milyon insanımız hissedecek. 84 milyonda 1 payımız var. Fakat bu gaz hepimizin, müşterek. İnsanımız da mutfağında bunun yararını görecek. Yoğunluğumuzu Sakarya Gaz Alanına verdiğimiz için bir an evvel üretime hazırlamakla alakalı lakin bir taraftan da sismik çalışmalar yerin altının bir yerde sinemasını çekme, araştırma çalışmalarımız da devam ediyor. Oradan da olumlu dönüşler var. Evvel sinemaları, verileri bilgileri okuyoruz. Aşağıdaki formasyon nasıl diye. Sakarya Gaz Alanı ile birlikte Karadeniz’in formasyonunu o bulgulara yine değerleme ve yorumlama imkanına sahip olduk. Yoksa 2005’ten 2015’e kadar 6-7 tane memleketler arası petrol şirketlerinin sondajları da oldu. Ancak rastgele keşifle sonlandıramadılar. Artık o alanlarda dahil olmak üzere bizim bu yeni bilgilere nazaran yine kıymetlendiriyoruz o bize sahiden yeni ufuklar açacak. İnşallah yeni muştulara de kapılar açacak. Biz buna inanıyoruz. Biraz daha sabırlı olmak lazım. Karadeniz bir yer de Hazar Denizinin potansiyelini barındırıyor desek abartmış olmayız.”
(Onur Altındağ – Sertaç Özdemir – İHA)