Birleşmiş Milletler (BM), Myanmar‘da askeri darbe sonucu idaresi ele geçiren ordunun uygulamayı sürdürdüğü internet yasakları ve sansürü kınadı.
BM insan hakları uzmanlarından yapılan yazılı açıklamada, darbenin gerçekleştiği 1 Şubat 2021’den bu yana uygulanan internet yasaklarının “askeri idarenin zorbalıklarını saklama eforu olduğu” vurgulanarak, “İnternet erişimi yasağı, ordunun insan hakları ihlallerine dair gazeteciler, insan hakları gözlemcileri ve insani yardım kuruluşlarının kanıt toplaması önünde bir pürüzdür.” sözü yer aldı.
Myanmar ordusunun darbe tersi hareketlerin ağırlaştığı bölgelerde internet erişimi yasaklarını ilerletmesi “dijital diktatörlük kurma çabası” olarak tanımlanan açıklamada, “İnternet üzerinden erişim, ordunun rastgele akınları karşısında sığınma arayan ve giderek berbatlaşan ekonomik krizden haberdar olmak isteyen milyonlarca Myanmarlı için vefat kalım problemi olmuştur.” denildi.
Açıklamada, Myanmar ordusunun internet erişim yasakları kınanırken, BM üyesi ülkelere, Myanmar ordusuna “internet üzerinden takip teknolojisi satışının yasaklanması dahil, yaptırımlar uygulama” davetinde bulunuldu.
Uluslararası topluluğun Myanmar’da yaşananlara sessiz kalamayacağı vurgulanan açıklamada, “Myanmar halkı, cuntanın söz özgürlüğü ve bilgiye erişimine hücumları karşısında daha güçlü bir memleketler arası karşılık bekliyor.” tabirine yer verildi.
Darbenin akabinde internet erişimine yasak getirildi
Myanmar’da Şubat 2021’deki askeri darbeden 2 hafta sonra askeri idare, ülke genelinde internet ve toplumsal medya platformlarına erişime kısıtlamalar getirmişti.
Ağustos 2021’de ordu, darbe tersi hareketlerin geniş dayanak bulduğu Sagaing eyaletine bağlı 31 ilçede internetin büsbütün kapatılması buyruğu vermişti.
Darbenin akabinde askeri idarenin Elektronik Süreçler Yasası için öngördüğü düzenleme metninde internet erişiminin gerekli görüldüğünde kısıtlanması, toptan yasaklanması ve internet yasaklarını delmek için sanal özel ağ (VPN) uygulamalarını kullananların 3 yıla kadar mahpus cezasına çarptırılmasına imkan tanınıyor.
Yasa tasarısı şimdi meclisten geçmemesine karşın askeri idare, tasarıda öngörülen cezai yaptırımları uyguluyor.
Bunun yanı sıra Myanmar ordusu, yurt dışından satın aldığı özel takip sistemi kapsamında internet kullanıcılarının şahsî bilgilerine erişebiliyor.
Myanmar’daki askeri darbe
Myanmar ordusu, 2020’deki genel seçimlerde hile yapıldığı tezlerinin ortaya atılması ve ülkede siyasi tansiyon yaşanmasının akabinde 1 Şubat 2021’de idareye el koymuştu. Ordu, ülkenin fiili önderi ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere pek çok yetkili ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına inanılmaz hal ilan etmişti.
Myanmar ordusunun darbe aksisi protestocu ve isyancı kümelere silahlı müdahalesi sonucu bugüne kadar 1800’ün üzerinde kişi hayatını kaybetti, binlerce gösterici gözaltına alındı.
Darbeden bu yana yaklaşık 13 bin kişi gözaltına alınırken 10 binin üzerinde kişi ise hala içeride tutuluyor.
Myanmar askeri mahkemeleri, tutuklulardan ikisi çocuk 114 siyasi mahkuma mevt cezası verdi.
