Her sabah erkenden kalkıp işe yahut okula gidiyoruz, orada elimizden gelen performansın en uygununu sergilemeye çalışıyoruz, akabinde birçoğumuz ödevler ve konuttaki iş yükü ortasında kaybolup gidiyor. Akşam saatleri geldiğinde ise birden fazla vakit bir ekran başına kurulup uykumuzun gelmesini bekliyoruz. Bazen bu; konusunu bile önemsemediğimiz bir sinema oluyor, bazen ise toplumsal medyada kimin nerede ne yaptığını izleyerek geçiriyoruz vaktimizi. Lakin sonraki sabah uyandığımızda hala hiç dinlenmiş hissetmediğimizi, hatta adeta tükenmiş hissettiğimizi fark ediyoruz.
Duygusal tükenmişlik, günümüzde birçoğumuzun yaşadığı lakin bazen farkına bile varılmayan bir durumdur. Kişi kendini hedefsiz hisseder, artık birden fazla şey zevk vermiyordur. Kendini ne kadar uyuduğundan bağımsız olarak daima yorgun hisseder, rastgele bir şeyi yapmak için şevkle dolu değildir. Tükenmişliğin sebebi uzun müddet ağır gerilim altında kalmak olabileceği üzere toplumsal takviye eksikliği, makûs çalışma şartları üzere faktörler de olabilir. Ekseriyetle ortaya çıkış sebebi çevresel olsa bile, tükenmişlik hissini azaltmak için deneyebileceğimiz kimi prosedürler mevcuttur.
Nasıl önüne geçilir bu tükenmişliğin? Bunda en kıymetli etkenlerden birinin tesirli bir öz bakım rutinine sahip olmak olduğunu söyleyebiliriz. Öz bakım herkes için farklı manalara gelebilecek olsa bile kendimize yeterli gelmek için uygulayabileceğimiz birtakım örnekler vermek mümkün. Bizi rahatlatan rutinlere sahip olmak, toplumsal etrafımızda sevdiğimiz beşerlerle daha sık vakit geçirmek, bedensel gereksinimlerimize kulak vermek, hobilerimize daha sık vakit ayırmak bunlardan birkaçı. Ayrıyeten gerçek bir dinlenme deneyiminin yaşanması için bu dinlenmenin ekranlar tarafından işgal edilmemiş olması da değer taşıyor. Bir yandan Twitter’da yeni haberleri takip edip bir yandan Netflix’te yeni çıkmış bir diziyi izlemeye çalışırsak beynimizin tam manasıyla dinlenmesini bekleyemeyiz. Bu nedenle bize keyif veren aktiviteler ile beynimizi sakinleştiren aktiviteler ortasında bir istikrar kurmak kıymetli. Ayrıyeten zati ağır bir iş yüküne sahipsek, vakit zaman arkadaşlarımıza yahut bizden talepte bulunan şahıslara hayır diyebilmeyi öğrenmek de kıymet taşıyor. Teknolojinin bizim tabiatımız hâline geldiği bu devirde ise vücudumuzla tabiatta vakit geçirebilmek, antrenman yapmak, meditasyonu deneyimlemek, güneş ışığında daha fazla vakit geçirmek üzere aktiviteler bize yarar sağlayabilir. Biyolojik olarak bize güzel geldiği kanıtlanmış bu aktiviteler, vücudumuzun gerilimden uzaklaşmasına yardımcı olacaktır.
Tükenmişlik, yerini daha kuvvetli depresif semptomlara bırakmadan evvel birtakım alışkanlıklarımızda değişikliğe gitmek, öz bakımımıza daha fazla vakit ayırmak, şayet muhtaçlık duyuyorsak bir uzmandan dayanak almak bize güzel gelebilir. Tükenmişlik hissinin yerini tükenmişlik sendromuna bırakması durumunda psikoterapi bireylere yardımcı olacaktır. Fakat bazen tükenmişlik hislerinin çalıştığımız iş, içinde yaşadığımız şartlar üzere çevresel, hatta vakit zaman toplumsal sebeplerden kaynaklı olduğunu da unutmamak gerekmektedir.