Bebeklerin beyinleri süratle gelişir ve bu süreçte yaşadıkları tecrübeler sonucunda, muhakkak tavırlar geliştirirler. Sağlıklı tecrübeler olumlu tavırları beraberinde getirir. Bu nedenle de, uyku hakkındaki bilgilerin, olumlu bir formda bebeklerin beyinlerine kaydedilmesi kıymetlidir.
Her bebeğin bağlanma formu, ömür nizamı, ebeveyn yaklaşımı, gelişimi, gereksinimleri ve mizacı farklıdır. Uyku eğitimi kimi çocukta çok işe yararken, kimi çocuk için travmatik olabilir. Bu nedenle uyku eğitim süreçleri her bebeğin özelinde değerlendirilmelidir. Aileler, bebeklerini izleyerek, onların gereksinim duyduğu sürece onlara uyku dayanağı vermeli fakat bir yandan da bebek hazır epeyce dayanaklarını yavaş yavaş azaltarak , bağımsız uyku gelişimine dayanak olmalıdırlar.
Uyku hijyeni, uykunun kalitesini arttıran tavır ve davranışlar olarak tanımlanmaktadır. Günlük rutinler, aktiviteler, beslenme nizamı, ritüeller, alışkanlıklar, çevresel faktörler, uyku vakti ve mühleti uyku hijyenini belirler. Düzgün uyku hijyeni, uyku sıkıntılarını önleyebilir ve yönetilebilir hale getirebilir. Uyku hijyeninin bebeklikten itibaren sağlanamaması çocuklarda inançlı uyku ortamının oluşmasını engelleyerek kâfi uyku müddetine ulaşılmamasına sebep olur. Bu sebeple, çocukların her yaş devrine uygun olarak uyku hijyenin olması ve kâfi mühlet uyumaları sağlanmalıdır.
Uyku hijyeni için;
Oda Sıcaklığı: Çocuğun odası, ne sıcak ne de soğuk olmalıdır. Oda sıcaklığı 20-22 derece ortasında olmalı ve bu sıcaklık aralıkta tutulmalıdır.
Yatak Seçimi: Yatak yalnızca uyumak için kullanılmalı, oyun hedefli kullanılmamalıdır. Birinci aylarda anne yanı yatağı hem bebeğin inançta olması, hem de annenin çocuğa erişebilirliği açısından epey sağlıklı bir seçimdir. Bebek büyüdüğünde ise, kendini yaralama mümkünlüğü daha fazla olduğu için sert kenarları olan beşikler yerine, kendisine ziyan vermeyecek park yataklar en âlâ seçim olacaktır.
Günlük Rutinler: Çocuklara günlük rutinler oluşturulması, uykuya dalmalarını kolaylaştırmaktadır. Her çocuğun mizacı farklı olduğu için ailenin rutinleri uygularken çocuğun mizacına uygun davranması gerekmektedir.
Bu rutin içerisinde çocukla birebir vakit geçirmek, oyun oynamak en kıymetli kısımdır. Çocuk, şayet tüm gününü konutta geçiriyorsa, güçlerini atmalarına imkan tanınarak, antrenmanlar yapmaları sağlanmalıdır. Rahatlama idmanları, nefes antrenmanları ve müziğin uyku kalitesini düzenlediği bilinmektedir.
Bu rutinler içerisinde, uyku vaktinden evvel ekran kullanımı üzere uyarıcı aktiviteler kısıtlanmalıdır. (Çocukların, televizyon, telefon ve tablet kullanma müddeti ile uyku bozukluğu ortasında münasebet olduğunu göstermiştir.) Bu uyaranların yarattığı gerilim, uykuya dalmayı zorlaştırmakta ve uyku kalitesini düşürmektedir.
Uyku Rutinleri: çocuğun uykuya geçeceğine dair çocuğa ipuçları verir, beraberinde çocuk ruhsal olarak uykuya hazırlanır. Bu rutinlerin öngörülebilir ve sakinleştirici olması, çocukların mental olarak da uykuya hazırlanmasına yardımcı olur.Yine bu rutinlerin, ebeveyn-çocuk çatışmasını azaltarak ailenin huzurunu arttırdığı bilinmektedir. Bu rutinler; diş fırçalamak, pijama giyinmek, günün en memnun anını sormak ve uykuya hazırlayıcı kitaplar okumak üzere düşünülebilir.
Ebeveynin yaklaşımı: Ebeveynin ruh hali, bebeğin uykusu üzerinde tesirlidir.Örneğin, bebeğin uykuya dalma anında, ebeveyn gerginse, bunu bir formda kesinlikle bebeğe aktarıyor. Ebeveynin hareketleri, ses tonu, kaslarının gerginliğini bebek tarafından hissediliyor ya da bu süreçte anne bebeğin sinyallerine odaklanamayabiliyor.
Beslenme: Bebekler için tok karnına uyumak da aç karnına uyumak da zordur. Bebeklerin uyku öncesi öğünü için güç veren yiyecekleri tercih etmememiz gerekiyor. ( Meyve, şekerli yiyecekler, tatlılar , hamur işleri , gofretler , bisküviler..)
Uyku problemleri genel olarak; bağlanma çeşidi, gerilimle baş etme düzeneği, duyusal süreçler/ hassasiyetler, teneffüs yahut sindirim problemleri üzere pek çok sorunun göstergesidir. Uyku meselelerinin tahlilinde bilhassa bu hususlar değerlendirilmelidir. Unutulmaması gerekir ki, uyku sorunu erken çocukluktan ergenliğe ve sonra erişkinliğe devamlılık göstermektedir. Bu sebeple küçük çocuklarda aktif müdahale ve düzenlemeler ile uzun devir tesirler önlenebilir.
