Koronavirüs pandemisi global çapta olağan günlük aktiviteleri kıymetli ölçüde bozmuştur Salgınla bir arada dünya bir tedbir olarak konutta daha fazla vakit geçirmeye başladı Beşerler meskende ne kadar çok vakit geçirirse interneti de o kadar çok kullanır oldular Koronavirüs salgınıyla birlikte bütün dünya iş eğitim alışveriş haberleşme üzere günlük yaşama ilişkin bütün aktiflikleri konuttan ve dijital ortamdan yapmaya başladı Koronavirüs salgını sırasında meskende sıkışıp kalmış okullar işyerleri parklar kıyılar alışveriş merkezleri kültürel aktiflik yerleri kapalı beşerler hayatlarının daha fazlasını çevrimiçi olarak geçiriyorlar Tüm okullar ebeveynlerin işlerinin bir kısmı odalarımıza salonlarımıza taşındı Okul derslerinden tabip randevularına kadar günlük hayatımızın pek çok alanı çevrimiçi oldu Cep telefonlarımızı ve interneti kullanmak salgın sırasında günlük hayatın bir kesimi haline geldi Artık bu yeni durum için dünya meskende yaşanıyor ya da dünya meskene sıkıştı diyebiliriz
Evde kalma zorunlulukları ve karantinalar sürecinde bilhassa internet kullanımında 50 75 ve çevrimiçi oyun etkinliğinde 75’lik bir artış olduğu toplumsal medya kullanım müddetinin ise olağan süreden 87 daha yüksek olduğu bildirilmiştir Televizyon bilgisayar tablet ve akıllı telefon üzere teknolojik aygıtların çok kullanılmasının bağımlılığa ve çeşitli sıhhat sıkıntılarına neden olabileceği belirtilmiştir Dünya Sıhhat Örgütü ve ruh sıhhati uzmanları çocuk ve gençlerin ruh sıhhatinin korunmasında istikrarlı bir ekran kullanım ve oyun oynama mühletinin değerli olduğunu önermişlerdir
Salgın sırasında çocuk ve gençlerde problemli internet kullanımı
İnternet çocuklara bilhassa bilgilenmede ve eğitimde büyük faydalar sağlar Çocuklar ve gençler internette merak ettikleri mevzular ilgi alanları şimdiki mevzular hakkında çok çabuk ve geniş bir halde bilgi edinirler Birebir vakitte toplumsal medya aracılığı ile dünyanın çabucak her tarafından arkadaş edinebilirler Kolay ulaşılabilmesi kozmik olması ağır uyaran içermesi ferdî bişgileri saklanması sorumluluk yüklenmeden ve basitçe toplumsal irtibat kurulabilmesi üzere pek çok niteliğinden ötürü internet ortamı sorunlu kullanım ve bağımlılık icin riskli bir ortam oluşturur
Sorunlu internet kullanımı gençlerin toplumsal münasebet kurma maharetlerini tesirler Çocuk ve gençler her yaş devrinde kurdukları ilgilerin derinliği çerçevesinde kendi kimlikliklerini geliştirme değiştirme ruhsal olarak daha güçlü bireyler olma yolunda ilerlerler Arkadaşlarını anne babalarını başka yetişkinleri model alır onların bedellerini benimser ya da ret ederler Gençlerin yeni kurdukları derinliği olan dengeli sevgi alakaları geçmiş yaşanılan acı tecrübeleri de güzelleştirebilir Böylelikle hem geçmiş yaşantılarındaki travmaları yine gözden geçirir çözebilir daha gerçekçi kıymetlendirebilir onların acısına dayanabilir ve onlarla baş edebilirler Bu durum tıpkı vakitte artık ve gelecekte korku ile baş etme güçlerini ve sorun çözme hünerlerini artırır Lakin internet başında vakit geçiren ve hayatta etkin toplumsal deneyimleri ilişkileri az olan çocuklar ve gençler artık ve gelecekteki toplumsal bağlarında daha fazla sorun yaşayacaklardır Yapılan çalışmalar ekran başında çok vakit geçirenlerin aile ve arkadaşları ile kurdukları yüz yüze ilgi vaktinin değerli ölçüde azaldığını göstermektedir Vaktin büyük kısmını ekran başında geçiren çocuk ve gençler dışarıda toplumsal bağlantı kurmaya vakit ayıramayacaktır Dış dünyada yaşıtları ile bağlantı kurma açısından öz inanç sorunu yaşayabileceklerdir Yeniden tam bilakis öz inanç sorunu yaşayan gençler daha fazla ekran başında vakit geçirebilirler Ekran kullanımının uzun periyodik ve denetimsiz kullanımı çocuk ve gençlerin sorun çözme baş etme maharetlerini olumsuz etkileyecektir İnternet kullanmanın maddi özelliklerin öne çıktığı dünyada toplumsal bağlantılar kurmak için gerekli olan beceriyi yetenekleri ve sabrı yok ettiğine inanan çalışmacıların sayısı her geçen gün artmaktadır
Özellikle uzaktan eğitimin yapıldığı gençler için sokağa çıkmanın yasak olduğu bu periyotta sıkıntılı internet kullanımının artacağı açıktır Ekran müddeti çocukları ve gençleri meşgul etmek için bir tahlil üzere görünebilir Lakin uzun bir mühlet kullanıldığında üstte belirtilen toplumsal alaka meselelerinin yanı sıra ruhsal davranış fizikî ve akademik problemlere neden olabilmektedir
Özelikle ekran başında çok vakit harcamaları nedeniyle derslerinde sorun yaşayabilirler İnternet bağımlılığı olan gençler internet ortamı dışında vakit geçirmek istemeyecek ve gitgide okula gitmek istemeyeceklerdir Yeniden internette geçirilen vakit nedeniyle geç ahenge ya da uyumama sonraki günkü günlük hayatlarını ve performanslarını etkileyecektir Uzun müddetli ekran maruziyeti dikkati bozar uzun müddet birebir şeye odaklanmayı olumsuz tesirler Daha geniş zihinsel imgelerin söz dağarcığının oluşmasını maniler hatırlama zahmetleri ortaya çıkar Bütün bunlar akademik performanslarını olumsuz tesirler
Ekrana bakarken öne eğilme uzun vadeli ekran kullanımı omurga bozuklukları ve ağrıya gözlerde kuruma ve irritasyona görme bozukluğuna kollarda ve parmaklarda uyuşmaya ve ya ağrıya baş ağrısı üzere yakınmalar neden olabilir Ekranın başında uzun vakit geçirme nedeniyle fizikî aktiviteleri çok azalacak yeme tertipleri değişecek ve bu durum obezitenin ortaya çıkma riskine neden olur
Sosyal ortamda yeni tanışılan şahıslar nedeniyle ziyanlı arkadaşlıklar kurabilirler Vaktin birçoklarını internete geçirdiği için aile bağlantıları olumsuz etkilenebilir İnternet başında geçirdiği vakit arttıkça bu süreçte yapabileceği toplumsal sportif ve sanatsal etkinliklerden yoksun kalabilir Yaygın internet kullanan ve bilgisayar oyunları ile vaktini geçiren çocukların toplumsal gelişimlerinin kıymetli ölçüde gerilediği ve öz itimatlarının düşük olduğu bilinmektedir
Sorunlu internet kullanan gençlerde toplumsal telaş seviyesinin arttığı ve saldırganlık davranışlarının yüksek olduğu belirtilmiştir Uzun müddet internet kullanımında şiddet içerikli görüntüler ve oyunların çocuğun şiddet eğilimini artırdığı gösterilmiştir Çocuk ve gençte internet kullanımının yol açtığı şiddet eğiliminin oluşmasında oynanan oyunun çeşidi oyun oynama sıklığı ve müddetinin tesirli olduğunu belirtilmiştir İnternet kullanan gençlerin şiddete eğilimlerinin artmasının yanı sıra bu gençlerde siber zorbalık olarak tanımlanan kasıtlı saldırgan tavırlara maruz kalma riski de yüksektir Siber zorbalıkta sıklıkla gençlerin elektronik ortamdaki ferdî bilgileri kullanılarak taciz ya da tehdit edilebilirler
Bazen sıkıntılı internet kullanımı ruhsal bozukluklar nedeniyle ortaya çıkabilir ya da problemli internet kullanımına bu bozukluklar eşlik edebilir İnternet kullanımın alakalı olduğu ruhsal bozukluklar Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Toplumsal Anksiyete Bozukluğu Tasa Bozuklukları Depresif Bozukluktur Tekrar sıkıntılı internet kullanımı sırasında sakinlik kızgınlık panik atak duygudurum değişiklikleri ile depresyon üzere ruhsal sorunlar ortaya çıkabilir İnternet kullanımının yalnızlık duygusu ile alakalı olduğu dış dünyadan elde edilemeyen toplumsallaşmanın sanal ortamda yaşanmak istendiği belirtilmektedir Tam bilakis sıkıntılı internet kullanımı gerçek toplumsal bağlantılar kurma gereksinimini ve eforunu da azaltır sıklıkla ruhsal bozukluğun ve fonksiyon kaybının ağırlaşması ile sonuçlanır Yeniden internet kullanımı fazla olan bireylerin toplumsal dayanak algılarının zayıf olduğu bulunmuştur Yani aslında bir yandan kendilerini yalnız hissetmekteler bir yandan da kendilerine sunulan ilgi ve takviyesi fark etmekte zorlanmaktalar
Ebeveynlerin sıkıntılı internet kullanımı ve ya internet bağımlılığı ile ilgili bilgi sahibi olmaları kıymetlidir Ebeveynler internet kullanımına yalnızca çocuklarının vaktini öldüren bir sorun olarak değil onların ruhsal ve fizikî sıhhatini akademik muvaffakiyetini toplumsal bağlantılarını bozan her mevzudaki baş etme marifetlerini olumsuz etkileyen bir sorun olarak bakmaları daha gerçekçi ve kıymetli görünmektedir
Sorunlu internet kullanımı ya da internet bağımlılığı nedir
İnternetin çok kullanımı ve bu çok kullanımın yol açtığı problemleri söz için sorunlu sorunlu internet kullanımı patolojik internet kullanımı internet bağımlılığı çok internet kullanımı üzere farklı kavramlar kullanılmaktadır Aşağıda internet bağımlılığı için kabul edilen belirtilere yer verilmiştir
- İnternet kullanımı ile ilgili çok zihinsel uğraş
- Keyfi almak için giderek daha fazla kullanma
- Planlanandan daha uzun mühlet internette kalma
- Bırakmaya yönelik başarısız girişimler
- Kullanım müddeti ile ilgili palavra söyleme
- Azaltma tamamen kesme durumunda huzursuzluk çökkünlük ya da kızgınlık hissedilmesi
- Okul iş ve arkadaş etrafıyla meseleler yaşama eğitim yahut meslek ile ilgili bir fırsatı tehlikeye atma
İnternet bağımlılığı her yaşta görülebilir Lakin en büyük risk kümesi 12 18 yaş ortası gençlerdir Ülkemizde genç nüfusun çok olduğu düşünülecek olursa kıymetli bir sorun olduğu ortaya çıkar Her iki cinste de görülebilir ancak erkeklerde kızlara oranla 2 3 kat fazladır
İnternet kullanımının azaltma teşebbüsleri sırasında internet kullanma isteği ile ilgili çok zihinsel uğraş kızgınlık gerginlik huzursuzluk yaşanmakta çevrimdışı olduğunda kendisini bunamış hissetme ve ya depresif semptomlar ortaya çıkabilmektedir Ebeveynler ve gençler internet kullanımının azaltma teşebbüsleri sırasında bu belirtileri yaşayacağını ve internetten uzak kaldıkça belirtilerin azalacağını bilmelidir
Sorunlu internet kullanımıyla baş etmede izlenecek yol
Çocuklar gençler bilgisayar internet kullanmalıdır Bu çağı yakalamak için gereklidir Hele salgın sırasında dışarı çıkma yasağı varken çocukları büsbütün internetten uzaklaştırmak gerçekçi olmaz Lakin meskende kaldıkları müddet içerisinde internet kullanım mühletleri gitgide artan akademik toplumsal aktiviteleri etkilenen çocuklarda ebeveynler uyanık olmalıdırlar Problemli internet kullanımı olan gençler ebeveynin internet kullanımını kısıtlama uğraşlarına karşı uzlaşmacı olabilecekleri üzere sert kuralları ret eden bir biçimde karşılık da verebilirler Ebeveynler kararlı ve dengeli olarak aşağıda verilen teklifleri yerine getirmelidirler
Küçük yaşlardan itibaren çocuklarını dışardaki tehlikelerden korumakta olan anne babalar bilmelidirler ki internet kullanımında da yaklaşım benzeridir Çocuklar ve gençler için internet kullanımında kontrolle inançlı bir kullanım sağlamak temeldir Çocuklarının hangi amaçla internet kullandıkları denetlenmelidir Ülkü kullanım biçimleri bilgi edinme okulla ilgili aktiviteler haberleşme formundadır Haberleşmeden kasıt gerçek ömürden tanıdığı şahıslarla hedefi sohbet etmek olmayan irtibat kurmak olmalıdır Şiddet içermeyen oyunlara vakit sonu sağlanarak oynanmasına müsaade verilebilir
Çocuk ve gençlerin günlük bilgisayar kullanımı 1 2 saati geçmemesi önerilir
Çocuklar ve gençler için internet kullanmanın uygun vakti nedir sorusu değerlidir ve sıkça sorulan bir sorudur Ödevden evvel ders ortasında toplumsal aktifliklerin ya da aile içi aktifliklerin yerini alacak formda kullanımına müsaade verilmemelidir Yeniden yemek saatlerinde sırasında ya da uykudan evvel internet kullanılmamalıdır İnternet kullanım vakti bunların dışında yapacak bir şey olmadığı vakitler olmak üzere gün içerisinde planlanmalı başlangıç be bitiş vakti belirlenerek kullanıma müsaade verilmelidir
Ebeveynler çocuklarına bilgisayar ve internet erişimi sağladıklarında vazifelerinin bittiğini düşünmemeli internette meydana gelen tehlikelerden korumak için internet ve bilgisayar kullanımını en azından ev içi denetleme yapabilecek düzeyde öğrenmeleri gerekmektedir
Ebeveynler bilgisayar oyunlarını çocuklarını kendilerini rahatsız etmeden oyalayacak bir araç olarak görmemelidirler
İnternette geçirilen vakit başlangıç ve bitiş saatleri olarak çocuk ve gençlerin içinde olacağı bir biçimde belirlenmeli ve bu mühletlere uymasını sağlamalıdır Tekrar bu sonlara uyulduğunda ya da uyulmadığında yapılacaklar ödül ceza çocuk ve gençlerle bir arada belirlenmelidir
Çocuklar ve gençler için internete giriş ve çıkış saatleri takip çizelgesi yapılabilir Bu takip çizelgesi çocuklar tarafından doldurulmalı ebeveynler denetim etmelidirler
Anne ve baba çocukları ile birlikte vakit geçirme konusunda birlikte program yapmalı onların kendi başına vakit geçirebilecekleri faaliyetler konusunda yol gösterici ve model olmalıdırlar
İnternet kullanımında çocuğun fotoğraf gerçek isim adres aile üyelerinin bilgilerini vermemesi gerektiği öğretilmeli ve denetlenmeli İstismar riski akran istismarı ve zorbalığı
İnternette cinsel istismarla karşılaşabilecekleri ile ilgili çocuklarını bilgilendirmeli kendilerini muhafaza yollarını anlatmalılar
İnternette karşılaşabilecekleri güzele gitmeyen imaj paylaşım ve konuşmaları kendilerine bildirmeleri öğretilmeli ve inanç oluşturulmalı
Ebeveynler sıkıntılı internet kullanımı internet bağımlılığı ve çok internet kullanımı için riskli olan ruhsal hastalıklar konusunda bilgi sahibi olmalıdırlar
Ebeveynler gerçek model olabilecek davranışlar sergilemeleri kıymetlidir Çocuklar her vakit ebeveynleri izler görür ve taklit ederler Ebeveynler kendileri ekranı kapamalı böylelikle aile bireylerinin birbirleri ile vakit geçirmeleri derin ilgiler kurabilmeleri ve bağlanabilmeleri için fırsat yaratmalıdırlar
Ebeveynler konut içerisindeki etkinlikler konusunda model olmalı Evde çocuklarla küme halinde oynanabilecek oyunlar oynayabilirler Aile için okuma saatleri planlayabilir yahut farklı bahisler ve tipler hakkında kitaplar okuyabilirler Asıl değerli olan şahsa huzur duygusu getirecek şeyler bulmalı ve bunları daha fazla gerilim ve daha fazla tasa katacak şeyler yerine kullanmada yol gösterici olmalıdırlar
Bilinmeyenlerin çok olduğu büyük bir deneydeyiz ve ebeveynler her basamak için her zorluk için yeni şeyler öğrenerek ve uygulayıcı olarak bu deneyin yeterli mi makûs mü bir serüvene dönüşeceğini belirleyeceklerdir
