Uzmanlara nazaran salgının istikametini artık koronavirüs mutasyonları belirliyor Salgınla tesirli bir gayret yürütebilmek için ise siirt escort bu mutasyonların tüm özelliklerini göz önünde bulundurmak gerekiyor
Her ne kadar İngiliz Brezilya ya da Güney Afrika mutasyonu formunda yaygın bir tanımlama olsa da bilim insanları bu tanımlamanın ‘eksik’ olduğunu sinop escort belirtiyor
Örneğin koronavirüsün İngiliz varyantı aslında bünyesinde yaklaşık 25 farklı mutasyon Güney Afrika mutasyonu ise 21 farklı mutasyon barındırdığı tabir ediliyor
Kocaeli Üniversitesi’nde Prof Dr Hakan Savlı ve Doç Dr şırnak escort Naci Çine 2021 yılı birinci çeyreğinde tedavi almış 56 hastadan elde edilen viral RNA örneklerinde ‘yeni nesil dizi analizi’ yaparak 56 örneğe farklı formda dağılmış 243 farklı koronavirüs mutasyonu tespit etti
Çalışmanın bulguları bileşik mutasyonlar halinde dönüşen bir virüs yapısını ortaya koyuyor
Münasebetiyle bir mutasyon kolajından bahsetmenin daha gerçek olacağını söyleyen Doç Dr Naci Çine şöyle açıklıyor
Hastalarımda bir sürü mutasyon birebir anda barındıran bir virüs görüyorum Sahip olduğu mutasyon kolajı virüse kimileri İngiliz soyuyla ortak kimileri kendine has özellikler getiriyor
Toplumsal tarama testlerinde İngiliz soyu ya da öbür soylara bakılmaya çalışılıyor lakin bu testlerde soyların barındırdığı 25 30 mutasyona birebir anda bakmak mümkün değil Bizim kullandığımız usulle virüsle ilgili bütün değişiklikleri görebilir hale geldik
Dr Çine daha evvelki taramalarda İngiliz soyu taşıdığı tespit edilen bir kişinin daha bu metotla incelendiğinde aslında Güney Afrika soyu taşıdığının görüldüğünü belirtiyor
Daha evvel tarama testinde rastgele bir varyant tespit edilemeyen bir kişinin de aslında Güney Afrika varyantıyla enfekte olduğu anlaşılıyor
Yeni nesil dizi tahlili yöntemiyle virüsün DNA’sını baştan sonra görebilen bir dizi elde ettiklerini tabir eden Dr Çine Toplum bazen bizim kullandığımız üzere yeni nesil dizi tahlili üzere kuvvetli bir yolla taranmalı zira virüsteki bu genetik değişiklik daima var oluyor ve virüs kendisini değiştire değiştire ilerliyor diyor
Bileşik mutasyonlara karşı nasıl çaba edilecek
Yapılan araştırmalar İngiltere varyantının yüzde 70’e varan oranlarda daha bulaşıcı olduğunu ortaya koyuyor
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca Türkiye ‘de görülen yeni olayların yüzde 80’ini İngiltere varyantının oluşturduğunu ve klasik tip koronavirüsün yerini aldığını söylüyor
Hasebiyle mutasyonların tesirli takibi salgının denetimi için hayati bir değer taşıyor
Uzmanlar İngiltere varyantının sırf iki ay üzere kısa bir müddette bu kadar tesirli hale geldiğini hatırlatarak Güney Afrika dahil olmak üzere öbür varyantlara karşı da uyarıyor
Dr Çine Şu anda Avrupa popülasyonunda neredeyse İngiliz soyu dışında bir varyanta rastlamak mümkün değil Bunu yalnızca iki ay içerisinde yaptı ve öteki soyları kurutarak baskın hale geldi diyor
Toplumda yayılmakta olan varyantların tespiti tam olarak yapılamadığında karşılaşılacak muhtemelen tehlikeleri ise şöyle açıklıyor
Yeni nesil dizi tahlili yolu bir toplum taraması olarak sıklıkla kullanılamaz kıymetli bir formüldür Lakin en azından bölgesel olarak klinisyenlerin uygun gördüğü hadiselerde periyot dönem popülasyonumuzu taramak zorundayız
Güney Afrika soyunu hakikat tanımlayamaz ve izleyemezsek bu soy da tıpkı İngiliz soyu misal formda hareket ederek 2 3 ay içerisinde toplumumuzu ele geçirdiğinde pandemide öbür bir gündemi koşuyor oluruz
Çine inceledikleri hadiselerde bileşik mutasyon olarak tanım edilen aslında İngiliz soyu üzere gözüken fakat içerisinde öteki mutasyonlar da barındıran örnekler olduğunu tabir ediyor
Bir sürü mutasyonu birlikte barındıran bir virüs görüyoruz Buraya eklemlenecek yeni bir küme mutasyon kişiyi aşıya karşı duyarsız hale getirir mi getirmez mi bilmiyoruz O yüzden karar vericilerin mutasyonlara ait bilgileri bu gözle değerlendirmelerini istiyoruz
Virüs bize İngiliz soyuyla birlikte şunu söylüyor Ben değişebiliyorum ve bundan bir yıl evvelki halimle aramda büyük bir fark var Artık yaşama avantajımı daha çok artırdım ve ufak kardeşlerim de geldi onlar da şimdi sayıca az da olsa burada Ben kısa mühlet içerisinde bu kadar büyük popülasyonları ele geçirebiliyorsam benden daha tehlikeli olan soylar da popülasyonları süratle ele geçirebilir
Aşıların varyantlar karşısında aktiflikleri azalıyor
Koronavirüs varyantlarının mevcut aşıların aktifliğini düşürdüğü konusunda pek çok bilim insanı hemfikir
Lakin aşı etkinliklerinin hangi varyantta ne kadar azaldığı konusunda net bir şey söyleyebilmek için şimdi erken olduğu tabir ediliyor
Bilim Heyeti Üyesi Prof Dr Serhat Ünal bir hafta evvel Alchem Life uyumunda düzenlenen toplantıda şöyle konuşuyor
Türkiye’de ocak ayında İngiliz mutasyonu yüzde 5 idi şubat ayında 25 mart ayında 50 oldu artık neredeyse yüzde 80 yayılım gösteriyor Aşının aktifliğine gelirsek İngiliz mutasyonun aşıdan kaçışı yok Güney Afrika ve Brezilya mutasyonunda maalesef aşılardan kaçış var Biz aşıyı ne kadar geciktirirsek ve mutasyonlara çoğalma bahtını ne kadar çok verirsek o kadar mutasyon olacak aşıdan kaçış o kadar hızlanacak
BBC Türkçe’ye konuşan Prof Dr Murat Akova ise genel olarak bütün varyantların orjinal Wuhan suşuyla kıyaslandığında aşı etkinliklerinde ‘bir miktar’ azalma olduğunu belirtiyor
Prof Akova Brezilya ve Güney Afrika varyantlarının aşıya karşı direnç gösterme konusunda İngiltere varyantına nazaran çok daha tehlikeli olduğunu tabir ediyor
Aşı antikorları ve hatta doğal enfeksiyon sonucu gelişmiş antikorların Güney Afrika ve Brezilya mutantına karşı aktifliği İngiltere varyantına kıyasla epeyce az Bu iki varyantta aşıyla ya da hastalığı geçirerek edinilen ve virüsü inekative eden antikor ölçüsü 10 ile 20 kat ortasında daha az üretiliyor
Bu mutantlar orjinal suşa kıyasla yüzde 60 70 civarında daha süratli yayılıyorlar Ayrıyeten yeni ortaya çıkan ve bariz olan özelliklerini ortasında hem aşı antikorlarına hem de daha evvelden enfekte olarak hastalanmış bireylerde hastalık sonucunda gelişen antikorlara karşı direnç görülüyor
Akova yeni görülmeye başlanan mutasyonlar ortasında ‘bileşik mutasyonlar’ ya da öbür bir tabirle ‘çifte mutasyon’ örnekleri olduğunu anlatıyor
‘Farklı varyantların özelliklerinin tek bir varyant içerisinde birleşmesi’ olarak tanım edilen bileşik mutasyonların bilhassa Hindistan’da tanımlanan cinsten bir mutasyon olduğunu tabir ediyor
Hindistan’da aşılama yetersiz seviyede Virüs bir yandan aşılı şahıslarda belirtisiz enfeksiyon yaparak o bireylerde mutasyona uğrayabiliyor Sonra o mutasyon aşısız yani hastalığa karşı müdafaasız bireylere atlayıp çok süratli yayılabiliyor
‘Atipik hadiselerin dikkatle incelenmesi gerekiyor’
Koronavirüs hastalığında ‘atipik vakalar’ olarak isimlendirilen hadiselerin bir kısmında mutasyonların tesirli olduğu bedellendiriliyor
Örneğin koronavirüs hastalığını geçirmiş olmasına karşın bir sefer daha hastalığa yakalanan bireyleri enfekte eden virüslerin muhtemelen varyant virüsler olduğu düşünülüyor
Bunun tam tespitini yapabilmek için kişinin taşıdığı virüsün gen dizilimi ortaya koyan tekniğin kullanması ve ayrıntılı bir incelemeden geçmesi gerekiyor
Prof Akova şöyle açıklıyor
Hastalanarak hastalığa karşı bağışıklık geliştirmiş olanlar bir süre sonra yine enfekte olduklarında muhtemelen bir varyant virüsle enfekte oluyorlar O varyant virüs de antikorlara direnç gösteren bir virüs oluyor
Yine de şimdiye kadarki genel kanı şayet siz aşı olduysanız ya da hastalığı geçirdiyseniz tekrar enfekte olduğunuzda çoklukla hastalığı daha hafif geçirdiğiniz istikametinde Yani antikorlar tam korumasa da tekrar de koruyor
Dr Çine de bilhassa atipik olayların virüsün gen dizilimini ortaya koyan yeni nesil dizi tahlili yoluyla incelenmesi gerektiğini düşünüyor
Mutasyonların suratı insanlığı tesirler
Akova’ya nazaran koronavirüsün bu kadar süratli ve çok sayıda mutasyona uğrayacağı iddia edilmiyordu
Covid 19’a kadar öbür koronavirüs tipleri aslında grip ya da HIV virüsüyle kıyaslandığında en az 6 kat daha az mutasyon gösteriyordu
Prof Akova’ya nazaran gerek hastalığı kendisi gerek yavaş aşılama suratı nedeniyle toplumda ‘kısmi’ bir bağışıklık oluşması koronavirüsü mutasyon geçirmeye zorluyor
Düşünün virüs bir şahsa gidiyor o bireyde kısmen virüsü engelleyebilecek antikor var lakin tam olarak ortadan kaldırmaya yetmiyor Üzerinde baskı oluşan virüs ona karşı hayatta kalabilmek için kendisini değiştirmeye başlıyor
Örneğin bu varyantların muhtemelen bedeninde virüsü uzun mühlet tutan bağışıklık sistemi baskılanmış hastalara verilen plazma tedavileri sonrasın ortaya çıktığı düşünülüyor Zira siz plazma tedavisiyle virüsü ortadan kaldırmak için bir ölçü antikor veriyorsunuz lakin o antikorlar virüsü tam olarak öldürecek nitelikte değil
Öte yandan bağışıklık sistemi baskılandığı için kişi kendisi de virüsle savaşamıyor ve virüs o bireyde çok uzun müddet kalıyor Münasebetiyle siz o denli bir ortam oluşturuyorsunuz ki virüs ne ölüyor ne de hayatını rahatça sürdürebiliyor İşte o sırada mutasyona uğruyor
Prof Akova belirli toplumlarda virüsün ortadan kaldırılacağını lakin dünyanın tamamı aşıyla bağışık hale getirilmediği için çeşitli vakitlerde çeşitli toplumlarda enfeksiyonun görülmeye devam edeceğini öngörüyor
Dünya üzerinde sönmemiş pandemi yok Bu da eninde sonunda ortadan kalkacak ancak ne kadar devam edeceğini şimdiden kestirmek güç Bu işten kurtulmanın tek yolu mümkün olduğunca insanı aşıyla bağışık hale getirmek
Dr Çine ise Türkiye’de mutasyonların gelişimine fırsat vermeden yaygın aşılamanın tamamlanması gerektiğini tabir ediyor
Rehavete kapılmak için ‘en yanlış zaman’ olduğunu belirten Çine’ye nazaran Türkiye şu anda salgının bundan sonraki gidişatını belirleyecek bir eşikte yer alıyor
Şu anda Türkiye’ye mahsus bir virüs soyu yok fakat kendisini korumayan bireylerden oluşan bütün popülasyonlar bir süre sonra yeni virüs soyları üretmeye adaydır