Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İngiltere merkezli The Economist mecmuası için makale kaleme aldı. Erdoğan’ın kaleme aldığı makalede, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üye olma sürecine ait dikkat çeken değerlendirmeler yer aldı.
“UKRAYNA’DAKİ SAVAŞ NATO’YU AYAĞA KALDIRDI”
Erdoğan makalede şu tabirleri kullandı: “Ukrayna’daki savaş, kurallar temelinde işleyen milletlerarası tertip, büyük güç rekabeti ve Avro-Atlantik güvenliği konusundaki yaygın inanışlara meydan okudu. Yaşanan süreç tıpkı vakitte tarihin en büyük askeri ittifakı olan NATO’yu tekrar ayağa kaldırdı.
“TÜRKİYE 70 YILDIR NATO’NUN VAZGEÇİLMEZİ”
Türkiye 70 yıldır NATO’nun gururlu ve vazgeçilmez bir üyesi olmuştur. Ülkemiz, özgürlük ve demokrasiyi savunmak için Kore’ye asker göndermesinin akabinde 1952 yılında ittifaka katılmıştır. Soğuk Savaş devrinde ve sonrasında Türkiye, Ortadoğu, Kafkasya ve Karadeniz bölgelerinde istikrar sağlayıcı ve olumlu bir aktör olmuştur. Türk askeri de NATO misyonları kapsamında Kosova’dan Afganistan’a kadar dünyanın birçok bölgesine gitmiştir. Tıpkı vakitte ülkemiz savunma sanayiine milyarlarca dolar yatırım yaparak savunma kapasitesini güçlendirmiştir. Bu ek kapasite sayesinde ortaya konan eserler Ukrayna’nın da içinde olduğu farklı savaş bölgelerinde değerli tesirler yaratmıştır.
“TÜRKİYE’NİN KATKISI HEMENCECİK UNUTULDU”
Türkiye’nin bu artan kapasitesi NATO’nun dayanıklılığına ve gücüne katkı sunmuştur. Ortaklarımız Türkiye’nin, NATO’nun kolektif güvenlik misyonuna sunduğu katkıyı her vakit takdir etseler de kendi güvenlikleri tehdit altında olmadığı vakitlerde bu katkıyı çarçabuk unutmuştur. Türkiye’nin ehemmiyetini sırf (Balkanlar’da yaşanan kriz gibi) karışıklık periyotlarında hatırlayan paydaşlarımız, Türkiye olmadan uzun vadeli istikrarın sağlanabileceği hülyasına kapılmış; bu nedenle tehdidin savuşturulmasının akabinde jeopolitik gerçekleri ve bölgede ortaya çıkması olası tehditleri gözardı etmiştir. Kuşkusuz bu hülyaları, yaşanan memleketler arası krizler sonucunda daima kısa sürmüştür.
“STAREJİK MİYOPLUK NATO’YA KAYBETTİRDİ”
Son yıllarda memleketler arası barış ve güvenliğin karşı karşıya olduğu tehditlerin değişime uğraması birçoklarının NATO’yu artık fonksiyonunu tamamlamış ve “demode” bir örgüt olarak nitelemesine yol açmıştı. Hatta Emmanuel Macron 2019’da ittifakın “beyin ölümü” yaşadığını söylemiştir. Birebir kısımlar Türkiye’nin de bu örgütteki rolünü sorgular olmuştu. Harika bir hayalperestlik ile çok bir stratejik miyopluk sonucu ortaya çıkan bu hal NATO’ya uzun yıllar kaybettirdi.
“TÜRKİYE SORUMSUZ DAVRANIŞLARI NATO’YA MAL ETMEDİ”
Buna karşın Türkiye, birtakım üye ülkelerin öngörüsüz ve yer yer sorumsuzca hallerini NATO’ya mal etmedi. Tersine NATO’nun kıymetini vurgulayarak, üye ülkelere (NATO’nun misyonunu yeni tehditleri içerecek biçimde güncellemek ve örgütü yeni jeopolitik ve global sınamalar karşısında daha kıymetli kılmak gibi) adımları atmaları davetinde bulunduk. Türkiye’nin bu daveti giderek istikrarsızlaşan milletlerarası sisteme karşı aldığı durum ile paralellik taşıyordu. Bu açıdan Türkiye, tıpkı öteki memleketler arası örgütler üzere NATO’nun da yeni güvenlik tehditlerine karşı kimi ıslahatlar yapması gerektiğini savundu. Bilhassa terör tehdidi konusunda (birçok üye ülkenin direkt gaye alınmasına rağmen) kolektif güvenlik noktasında kâfi adım atılmaması, hem güvenlik işbirliğini zedeliyor hem de NATO ülkelerinin kamuoylarında örgüte yönelik derin bir güvensizlik oluşturuyordu.
“TERÖRLE ÇABANIN DÖNÜŞÜM GEÇİRMESİ GEREK”
Türkiye bu durumu katıldığı tüm NATO tepelerinde vurguladı ve terörle gayretin dönüşüm geçirmesi için milletlerarası işbirliğinin elzem olduğunu tabir etti. Bu kapsamda NATO’nun terör örgütleriyle uğraş ederken istihbari ve askeri bahislerde daha güçlü işbirliği içinde olmasını istek ettik. Bunun sırf terör akınlarının engellenmesi açısından değil, birebir vakitte NATO hudutları içinde terörün finansmanı ve eleman devşirme faaliyetlerinin engellenmesi konusunda gündeme getirdik.
“TÜRKİYE BÜYÜK ÖLÇÜDE YALNIZ BIRAKILDI”
Tıpkı biçimde Türkiye’nin etrafında iç savaşlar yaşanırken NATO’dan birtakım legal ve gerekli taleplerde bulunduk. Sonlarımızın ve hava alanımızın güvenliğini sağlamak ve II. Dünya Savaşı’ndan bu yana görülen en büyük mülteci dalgası bölgede ortaya çıkarken ‘insani güvenlik’ için bu taleplerde bulunduk. Bu bahislerde büyük ölçüde yalnız bırakılan ülkemiz, bu krizlerle tek başına gayret etti ve bu çabada büyük bedel ödedi. Halbuki ki bu krizler konusunda NATO bünyesinde atılacak adımlar bundan sonraki devirde NATO’nun hudutlarında yaşanacak başka çatışma ve krizlerle çaba konusunda da örgütü hazırlayabilirdi.
“NATO’NUN EHEMMİYETİNİN GİDEREK ARTACAĞINI SÖYLEMEKTE HAKLIYDIK”
Ukrayna savaşı ile ortaya çıkan durum Türkiye’nin beklenti ve davetlerinin ne kadar yerinde olduğunu ortaya koymaktadır. Bu periyotta çatışmalar önemli yıkıma neden olurken Türkiye’nin jeopolitik pozisyonunun farkına varan birtakım üye ülkeler, geçmişte yaptığımız kimi atılımların ne kadar yerinde olduğunu gördü. Nitekim de Türkiye, NATO üyelerine gelecekte karşı karşıya kalınacak jeopolitik sınamalara hazırlıklı olmaları gerektiğini söylerken haklıydı. NATO’nun değersiz olduğunu savunanlara karşı örgütün kıymetinin giderek artacağını söylemekte de muhakkak haklıydık.
“İSVEÇ VE FİNLANDİYA’NIN KABULÜ RİSK”
NATO için Türkiye’nin ne kadar kıymetli ve kritik bir ülke olduğu bütün üyelerce yine kabul edilirken, kimi üyelerin Türkiye’ye yönelen kimi tehditleri tam olarak takdir edememesi şanssız bir durumdur. Türkiye’ye nazaran İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğe kabulü, kendi güvenliği ve örgütün geleceği açısından riskler barındırmaktadır. 5. Husus uyarınca NATO’nun en büyük ikinci ordusunun yardımına koşmasını bekleyen bu ülkelerin, AB ve ABD tarafından da terör örgütü olarak kabul edilen PKK’nın eleman devşirme, finansman ve propaganda faaliyetlerini engellemesini beklemek en doğal hakkımızdır.
“TÜRKİYE TERÖR ÖRGÜTÜ MENSUPLARININ İADESİNİ İSTİYOR”
Türkiye aday ülkelerden tüm terör örgütlerinin faaliyetlerini durdurmalarını ve mensuplarını Türkiye’ye iade etmelerini istemektedir. Bu ülkelerin makamlarıyla açık ispatlar paylaşılmış ve adım atmaları beklenmiştir. İlaveten Türkiye, bu ülkelerin NATO üyelerince yapılacak terörle uğraş operasyonlarına dayanak vermelerini istek etmektedir. Terör tüm üye ülkelere tehdit oluşturmaktadır ve aday ülkelerin örgüte katılmadan evvel bu gerçeği kabul etmeleri gerekmektedir. Gerekli adımları atmamaları hâlinde Türkiye bu husustaki duruşunu değiştirmeyecektir.
“SİLAH AMBARGOSU ASKERİ PAYDAŞLIK RUHUNA AYKIRI”
İlaveten Türkiye, (İsveç’in ülkemize uyguladığı türden) her türlü silah ambargosunun NATO şemsiyesi altındaki askeri paydaşlık ruhuna alışılmamış olduğu görüşündedir. Bu üzere kısıtlamaların yalnızca ulusal güvenliğimiz değil NATO’nun kimliği açısından da son derece ziyanlı sonuçları olmaktadır. İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka katılma ısrarı da NATO’nun gündemine gereksiz bir unsur eklemiştir.
“TERÖRÜN DİNİİ MİLLETİ VE RENGİ YOK”
Türkiye’nin, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliklerine itirazı tıpkı vakitte şimdiye kadar terörün amacı olmuş tüm üyeler ismine atılmış kararlı bir adımdır. Terörün dini, milleti ve rengi yoktur. Amacı sivil halka ziyan vermek olan her örgütün karşısında her üye ülkenin kararlı bir halde durması bu ittifakın en değerli misyonlarından biridir. Hiçbir ülkenin bu mevzuda bir ayrıcalığı bulunmamaktadır.
“TÜRKİYE DİPLOMASİ VE DİYALOĞA AÇIK”
Sıkıntıları çözmek ve global barış ve istikrarı desteklemek kelam konusu olduğunda her vakit kısa yollar mevcut olmayabilir. Lakin atılabilecek mert ve gerçek adımlar sayesinde bu yollar elden geldiğince kısaltılabilir. İsveç ve Finlandiya’nın müttefik olmak istedikleri devletlerin güvenlik dertleri ve hassasiyetleri konusunda göstereceği hal Türkiye’nin de bu ülkeleri ne kadar müttefik olarak görmek isteyeceğini belirleyecektir.
İttifakın her genişleme sürecinde olumlu ve yapan bir noktada duran Türkiye’nin modülü olduğu örgütle alakalarını sorgulamaya cüret edenlerin cehaleti ve hadsizliği bu duruşumuzu değiştirmeyecektir. Diplomasi ve diyaloğun her türlüsüne açık olan ülkemiz, bu uğraşların aday ülkelerin ikna edilmesine odaklanmasını tavsiye etmektedir. Terörle uğraş konusunda gönülsüz olan hiçbir ülkenin Ankara’da talimat verebileceği hiçbir makam bulunmamaktadır. NATO üyelerinin terörle çaba konusunda ikili standart uygulaması hâlinde ittifakın prestijinin ve inandırıcılığının tehlikeye gireceğine inanıyoruz.