Major Depresyon
Dsm-5’e nazaran majör depresif bozukluk tanısı alınması için beş belirtinin en az on dört gün boyunca olması gerekmektedir. Beş belirtinin içerisinde zevk kaybı ve his durumda çökkünlük kriterlerinin olması gerekmektedir. Dsm-5 e nazaran majör depresif bozukluk için teşhis kriterleri aşağıdaki üzeredir;
– His durumu hüzünlü ya da rutin etkinliklerinden zevk alamama
– Kişinin uykusunda artma ya da azalma
– Psikodevinsel yavaşlama
– Psikodevinsel Ajitasyon
– İştahta bozulma
– Günlük güçte azalma
– Kendini değersizleştirme
– Kendini çok hatalı hissetme
– Odaklanmada güçlük
– Düşünme ya da karar vermede zorlanma
– Kendini tekrar eden intihar ya da öz kıyım düşüncesi
Major depresif bozukluk bir epizodik rahatsızlıktır. Dönemsel olarak görülmektedir. Devir geçtiğinde rahatsızlık görülmez. Major depresif bozukluk tedavi edilmediği takdirde beş aya kadar sürebilmektedir. Bu hastalar azda olsa işlevselliklerini geri kazanmada zorlanabilmektedirler. Bununla bir arada kronik bir rahatsızlığa düşme ihtimali küçükte olsa bulunmaktadır. Birtakım hastalar az belirti ile yıllarca depresyon yaşayabilmektedirler. Depresyon rahatsızlığı belirtilerin şiddetine bağlı olarak hafif, orta ve ağır olmak üzere üç kategoriye ayrılmaktadır. Hafif belirtiler yaşayan hastalarda kişi günlük işlerine devam edebilmektdir. İşine gidebilir mesken işlerini yapabilir. Fonksiyonelliği korunmaktadır. Orta belirtide ise kişinin işlevselliğinde aksamalar meydana gelebilmektedir. Kişi işe gitmek istemeyebilir günlük yapması gereken işleri yapmakta zorlanabilmektedir. Belirtilerin çok ağır olarak yaşandığı ağır depresyonda ise kişinin fonksiyonelliği büsbütün kopmuştur. Kişi işe gidemez konutta yapması gereken işleri yapamaz duruma gelmektedir. Sorumluluklarını yerine getiremez. Fonksiyonelliğinin yanında toplumsal münasebetlerinde bozulma yaşanmaktadır. Kişi toplumsal olarak içe çekilme yaşayabilmektedir. Bu rahatsızlık kendini tekrarlama potansiyeline sahiptir. Birey bir kez majör depresif epizod yaşamış ise bunu tekrar yaşama oranı hayli yüksektir. Araştırmalar göstermektedir ki her üç şahıstan ikisi tekrar majör depresif epizod yaşayabilmektedir. Her bir epizod yaşama devri bir sonra ki majör epizodu tetiklemektedir. Major depresif bozukluk çok yaygın olan bir ruhsal rahatsızlıktır. 2005 yılında Kessler ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada Amerika birleşik devletlerinde her yüz beşerden on altısı hayatlarının bir devrinde majör depresif epizod geçirmiştir.
SüreğenUzun Müddetli Depresif Bozukluk
Bu rahatsızlığa sahip olan bireyler hayatlarının büyük bir kısmında depresiflerdir. Rutin olarak gerçekleştirdikleri aktivitelerden zevk alamamaktadırlar. Teşhis konulabilmesi için en az iki yıl depresif belirtileri gösteriyor olması gerekmektedir. Uzun vadeli depresif bozukluğa sahip olan bireylerde majör depresif bozukluk belirtilerine nazaran hafif seyretmektedir. Kişi yapması gereken işleri bir vazife bakış açısıyla gerçekleştirir. Bu şahısların kendine yönelik bir çok bilişsel çarpıtmaları bulunmaktadır bu sebepten ötürü hayatın her alanında keyif almakta zorlanmaktadırlar .
Reaktif Depresyon
Reaktif depresyon kişinin hayatını etkileyen kıymetli bir olay sonrasında oluşan depresyon alt tipidir. Kişinin psikososyal ömür gerilimini etkilemesi kıymetli bir kriterdir. Belirtileri hafif depresyon ile emsal seyretmektedir. Kişinin işlevselliğinde bir aksama bulunmamaktadır. Kişi yerine getirmesi gereken sorumluluklarını yerine getirebilmektedir. İştahta bir bozulma görülmemektedir. Kişinin uykusunda ise hafif bir bozulma görülebilmektedir.
Ay Başı Öncesi Disfori Bozukluk
Kadınların menstrüasyon yani adet periyotlarında görülen depresyonun alt tipi olan bir bozukluktur. Teşhis kriterlerine nazaran adet öncesindeki son haftada depresyon semptomlarından en az beş tanesi bulunmalıdır.
Adet devri sonrasındaki 2 yahut 3 gün içerisinde belirtiler azalarak görülmemeye başlamaktadır. Her on bayanın sekizinde görülmektedir. Bireyde gözle görülür bir biçimde kolay sonlanma, öfkeli his durum ya da şahıslar ortası ilgilerde bozulma görülebilmektedir. Bunaltı ve gerginlik his durumu belirtilerinden birisidir.
Doğum Sonrası Depresyon
Gebelik devrinde ve gerisinden gelen doğum periyodunda bayanda fizyolojik toplumsal ve ruhsal olarak değişiklik görülmektedir. Bayan bu periyoda adapte olmakta zorlanmaktadır. Bu zorlanma durumu bayanda ruhsal bozukluk oluşturma ihtimalini arttırmaktadır. Doğum sonrası depresyonu bayanlarda doğumdan sonraki devirde görülen depresyon tipidir. Doğum sonrası depresyonu postpartum olarak da bilinmektedir. Postpartum periyodunda bayanların öz kıyım davranışları sık görülmektedir. Anne çocuk ve baba içerisindeki fonksiyonelliği olumsuz etkilemektedir. Dünya genelinde Postpartum her on bayandan ikisidir etkilemektedir. Ülkemizde yapılan araştırmalarda ise bu oran %28 olarak saptanmıştır. Tedavi sayısı kısıtlıdır. Tedavide genel olarak majör depresif bozuluk tedavi formülü kullanılmaktadır. Postpartum için özel bir tedavi modeli hayli kısıtlıdır.
Yıkıcı His Durum Düzensizlik Bozukluğu
Bu depresyon alt tipinde bireyde ağır bir formda öfke nöbetleri görülmektedir. Öfke nöbetleri sözel ya da davranışsal olarak görülebilmektedir. Haftanın en az yarısından ya da daha fazla sayıda görülmektedir. Öfke nöbetleri tekrarlanmaktadır. Bu öfke nöbetleri ortasında bireyde bariz bir olumsuz his durum gözlenmektedir. Öfke patlamalarının yoğunluğu ve şiddeti orantısızdır. Kişi aile bireylerine, arkadaş grublarına, iş arkadaşlarına, öğretmenine ve gibisi bireylere öfke patlamaları gerçekleştirmektedir. Öfke nöbetleri ve olumsuz his durum kişinin en az iki toplumsal etrafı tarafından gözlemlenmektedir. Teşhis için belirtilerin en az 1 yıl sürmesi gerekmektedir. Bununla birlikte semptomlarının olmadığı müddet 3 ayı geçmemelidir.
Maddeninİlacın Yol Açtığı Depresyon
Bireyde bariz bir biçimde olumsuz his durum gözlenmektedir. Şahısta keyifsizlik genel bir çökkün his durumu hakimdir. Bu rahatsızlık günlük fonksiyonelliği bariz bir halde aksatmaktadır. Bu belirtiler maddenin ilacın yoksunluğu ya da maddeilacın alımından sonra gerçekleşmektedir. Depresif belirtilerin maddenilacın dışında rastgele bir neden ile açıklanamama durumunda teşhis konulabilmektedir
