DEZENFORMASYONLA mücadeleye ilişkin, ‘Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’, TBMM Adalet Komitesi’nde kabul edildi.
AK Parti İstanbul Milletvekili Abdullah Güler başkanlığında toplanan Adalet Komitesi’nde, görüşülen teklif hakkında, muhalefet partileri eleştiride bulundu. Bazı unsurların tekliften çıkarılması istendi. CHP İstanbul Milletvekili Zeynel Emre, basın kartına getirilen düzenlemelerin yanlış olduğunu belirterek, “Bazı itirazlarımızın, kaygılarımızın ve kamuoyunda tartışılan, ‘iktidarın basını denetim altına alma çalışması, basın özgürlüğünü kısıtlaması ya da iktidarın kabul ettiklerinin gazeteci, etmediklerinin değil’ şeklindeki serzenişleri ve bunun bir alt yapısı oluşturuluyor” dedi.
CHP İstanbul Milletvekili İbrahim Özden Kaboğlu da basın kartına yönelik yapılan düzenlemeleri eleştirirken ilgili hususların basın özgürlüğü açısından Anayasa’ya karşıt olduğu savında bulundu ve kimi hususların çıkarılmasını istedi. DÜZGÜN Parti Antalya Milletvekili Hasan Subaşı da basın kartı ile ilgili unsurların tekliften çıkarılması gerektiğini söyledi.Komisyona katılan Yargıtay 8’inci Ceza Dairesi Üyesi İhsan Baştürk, teklife tenkitte bulundu. 29’uncu unsur üzerinden konuşan Baştürk, “Gerek Türk Ceza Kanunu’na gerek özel ceza kanunlarımıza baktığımızda Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen ve iptale münasebet olarak en sık başvurulan prensiplerden birisi bellilik prensibidir. Öbür taraftan teklif metninde yer alan ‘alenen yayma’ ifadesinin ne olduğunun belirlenmesi, uygulamada zahmet doğurabilecek nitelikte görünüyor. Hasebiyle bu unsur sakıncalıdır” dedi.YARGITAY ÜYESİNE TEPKİTeklifte imzası olan MHP Genel Lider Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, Yargıtay Üyesi Baştürk’ün tenkitlerine reaksiyon gösterdi. Yıldız Baştürk’e dönerek, “Boş konuşuyorsun, kıssa anlatıyorsun” ifadesini kaydetti.KOMİSYONU TERK ETTİCHP ve DÜZGÜN Partili milletvekilleri Yıldız’ın kelamlarına reaksiyon göstererek eleştirilere tahammül edemediğini öne sürdü. Kelam almadan konuşan CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan ile Kurul Lideri Abdullah Güler ortasında tartışma çıktı. Tuncay Özkan konuşmasının kesilmesi üzerine, “Özgürlükleri de mi konuşmayacağız, burada bir yargı üyesi görüşlerini lisana getirdi. Konuşmasını, ‘boş’ diye kesmek saygısızlıktır” diyerek komisyonu terk etti. Akabinde Yargıtay Üyesi Baştürk de komiteden ayrıldı. Görüşmelerin akabinde, yasa teklifi kurulda görüşülerek kabul edildi.Komisyon evresinden geçen kanun teklifine nazaran; sahte isim ve hesaplarla yasa dışı içerik oluşturup paylaşma, farklı siyasi fikirdeki şahıslara, rastgele bir alanda rakip olarak gördüklerine, farklı dinlere yahut milletlere yönelik küfür, iftira yahut hakaret etmek, karalamak ya da itibarsızlaştırmak, nefret ve ayrımcılığa yer oluşturmayı ortadan kaldırmak amaçlanıyor.İNTERNET HABER SİTELERİ MÜDDETLİ YAYIN KAPSAMINA ALINIYORİnternet haber siteleri de vadeli yayın kapsamına alınacak. İnternet haber sitelerinde, faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, bağlantı telefonu ve elektronik tebligat adresi, yer sağlayıcısının ismi ve adresi, kendilerine ilişkin internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan direkt ulaşabileceği halde ve ‘iletişim’ başlığı altında bulundurulacak. Basın duyurularının ve yargı organlarınca verilen yayın yasağı kararlarının süratli ve aktif halde bildiriminin sağlanması amacıyla süreli yayınların çıkarılması için kaydedilmek üzere verilecek beyanname, Cumhuriyet Başsavcılığı yerine Basın İlan Kurumu’na verilecek.YAYIN DURDURMA MÜEYYİDESİ UYGULANMAYACAKYayın durdurma müeyyidesi internet haber siteleri bakımından uygulanmayacak. İnternet haber sitesinin karara uymaması halinde Basın İlan Kurumu, 2 hafta içinde eksikliğin giderilmesini yahut gerçeğe ters bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden isteyecek. İstemin yerine getirilmemesi durumunda Basın İlan Kurumu internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti maksadıyla Asliye Ceza Mahkemesi’ne başvuracak. Mahkeme, en geç 2 hafta içinde kararını verecek. Müracaatın kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ait hakları ortadan kalkacak. İnternet haber sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu kanun yahut ilgili mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına mani olmayacak.İnternet haber sitesinde yayınlanan içerikler, gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığı’na teslim edilmek üzere, doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış formda 2 yıl mühletle koruma edilecek. Yargı mercileri tarafından yayının soruşturma ve kovuşturma konusu olduğunun internet haber sitesine yazılı olarak bildirilmesi halinde, bu süreçlerin sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması mecburî olacak.BASIN KARTLARI DÜZENLEMESİBasın kartı başvurusu, niteliği ve tipleri de belirlendi. Basın kartı başvurusu, İrtibat Başkanlığı’na yapılacak. Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik evrakı olarak kabul edilecek. Basın kartı çeşitlerinin de tarifleri yapıldı. Basın kartı, Türkiye’de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının Türk vatandaşı medya mensuplarına, vadeli yayınların sahiplerine yahut hukuksal kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların idare heyeti liderlerine, medya kuruluşları ismine hareket eden ve vazife alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensupları ile misyon alanı Türkiye’yi kapsamamakla bir arada süreksiz bir müddetle Türkiye’ye haber emelli gelen yabancı medya mensuplarına, yurt dışında yayın yapan medya kuruluşlarının, Türk vatandaşı sahiplerine ve çalışanlarına, yurt dışında özgür gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensuplarına, medya alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu çalışanına, medya alanında faaliyet göstermeleri kuralıyla, sendikalar ile kamu faydasına faaliyette bulunduğu tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine verilecek.Basın kartı talep edenlerin müracaatta bulunabilmeleri için 18 yaşını bitirmesi, en az lise yahut dengi eğitim kurumundan mezun olması, kısıtlı yahut kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması kaidesi aranacak.BASIN KARTI KOMİSYONUBasın Kartı Komitesi, 9 üyeden oluşacak. Kurulda, İrtibat Başkanlığı’nı temsilen 2 üyenin yanı sıra emekçi sendikası formunda faaliyet gösteren sendikalardan basın kartı sahibi üyesi en fazla olan sendika tarafından belirlenecek 1 üye ile bağlantı fakültesi dekanları yahut basın kartı sahibi gazeteciler ortasından başkanlıkça belirlenecek 1 üye de yer alacak. Üyelerin vazife müddeti 2 yıl olacak. Müddeti dolan üyeler tekrar seçilebilecek. Basın kartı sahibi, basın ahlak temellerine karşıt davranışlarda bulunması halinde ihlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak Basın Kartı Kurulu’nca uyarılabileceği üzere basın kartının iptaline de karar verilebilecek. Basın kartı sahibinin sahip olması gereken niteliklere sahip olmadığının yahut bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması nedeniyle Bağlantı Başkanlığı’nca basın kartının iptali halinde kart almaya mahzur durum ortadan kalksa dahi iptal tarihinden itibaren 1 yıl geçmedikçe tekrar basın kartı verilmeyecek. Basın ahlak asıllarına muhalif davranışlarda bulunulması nedeniyle basın kartının iptali halinde, iptal tarihinden itibaren 5 yıl geçmedikçe tekrar basın kartı verilmeyecek.1 YILDAN 3 YILA KADAR MAHPUS CEZASIEndişe, dehşet yahut panik yaratmak sebebiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu nizamı ve genel sıhhati ile ilgili gerçeğe muhalif bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli biçimde alenen yayan kimse, 1 yıldan 3 yıla kadar mahpus cezasıyla cezalandırılacak. Hatanın, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle yahut bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılacak.BTK’YA YETKİ VERİLİYOR
Türkiye’deki rastgele bir mevzuata tabi tutulmadan sunulan bu hizmetler, Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu (BTK) tarafından yetkilendirilen ve emsal hizmeti sunan işletmeciler açısından haksız rekabet oluşturduğu için BTK’ya bu hizmetlere ait gerekli düzenlemeleri yapma ve ilgili önlemleri alma konusunda yetki veriliyor. Böylece, BTK tarafından yetkilendirilen işletmecilerin, ilgili mevzuat çerçevesinde kamu hizmetinin gereği üzere yürütülmesini teminen tüketici hakları, ferdî bilgilerin korunması, hizmet kalitesi, raporlama, mali yükümlülükler üzere kimi yükümlülüklere tabi tutulması amaçlanıyor. Palavra haberin vardığı nokta ve tesirleri dikkate alınarak dezenformasyonla çaba kapsamında bir taraftan idari önlemler güçlendirilirken öbür taraftan 5237 sayılı Kanunun ‘Kamu Barışına Karşı Suçlar’ kısmında ‘Halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma’ başlığıyla müstakil bir cürüm ihdas ediliyor. Bu doğrultuda, yalnızca halk ortasında kaygı, panik yaratmak emeliyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu nizamı ve genel sıhhati ile ilgili gerçeğe alışılmamış bir bilginin, kamu barışını bozmaya elverişli formda alenen yayılması hata olarak düzenleniyor. Böylece failde özel kast, gerçeğe karşıt bilgide özel nitelik ve harekette elverişlilik aranacak. Teklifle; internet haber sitelerinde yanıt ve düzeltme hakları açık bir halde teminat altına alınıyor ve içeriğin yayından çıkarılması ile erişimin engellenmesi durumlarında da düzeltme ve karşılık metninin bir hafta müddet ile yayınlanmaya devam edileceği belirleniyor.