Ebeveyn bilgi seviyesi ve durum tespiti
Koronavirus hastalığı ile ilgili aile içinde, arkadaşlar ortasında konuşulanlar, televizyon ve internette maruz kalınan bilgiler-görseller arttıkça çocuklar kendileri, aileleri için Koronavirus hastalığına yakalanma ile ilgili olarak endişelenebilirler. Ebeveynler, aile üyeleri, okul çalışanı ve başka muteber yetişkinler, çocukların duydukları-öğrendikleri nedeniyle yaşadığı telaş yahut dehşetleri en aza indirgeyecek halde anlamasına yardımcı olmada, yanlışsız ve dürüst bir formda bilgilendirmede kıymetli bir rol oynayabilirler.
Ebeveynler, çocukların haberlerde gördükleri yahut akranlarından duydukları hakkında konuşmadan evvel, hastalıkla ilgili kâfi ve hakikat bilgiyi edinmiş olduklarından emin olmalıdır. Ebeveynler husus ile ilgili kaynaklara başvururken bilimsel kaynakları tercih etmelidirler. Üstte verilen bilgilere ek olarak, aşağıda başvurabileceğiniz güvenilir mahallî ve memleketler arası kaynaklar verilmiştir.
– Sıhhat Bakanlığı (https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/covid19)
– Türk Tabipleri Birliği (http://www.ttb.org.tr/kollar/COVID19/index.php),
– Dünya Sıhhat Örgütü (http://www.euro.who.int/en/health-topics/healthemergencies/
coronavirus-covid-19) ,
– Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK)
(https://www.klimik.org.tr/koronavirus/ )
– Türkiye Psikiyatri Derneği (http://www.psikiyatri.org.tr)
– American Medical Association ve FAKAT and Centers for Disease Control and Prevention
(https://www.ama-assn.org/delivering-care/public-health/covid-19-2019-novelcoronavirus-
resource-center-physicians)
– European Centre for Disease Prevention and Control
(https://www.ecdc.europa.eu/en/novel-coronavirus-china)
– Chinese Centre for Disease Prevention and Control
(http://www.chinacdc.cn/en/COVID19/ )
Konuyu açıp açmayacağını bilememe?
Endişelerini lisana getiren çocuklar için, ebeveynler çocuklarının telaşlarını azaltma ve bilgilendirme konusunda hazırlıklı olmalıdırlar. Ancak şayet çocuk şimdi bir şey söylemediyse, aileler mevzuyu gündeme getirmeli midir? Çocuklar etraflarında olan bitenler konusunda meraklıdır. Ebeveynlerin tasaları kaygıları konusunda da hassastırlar. “Bir ebeveyn telaşlı olduğunda, çocuklarına karşı kaygılarını gizlediklerini düşünseler bile çocuklar bu kaygıyı hissederler, bu kaygıyı alırlar ve benzeri formda yaşarlar”.
Her çocuk tasa duyduğu olayla ilgili farklı tavırlar geliştirebilir. Birtakım çocuklar hislerini çarçabuk tabir ederken, kimileri dert yaşamasına karşın bunları tabir etmemeyi tercih edebilir. Tekrar ebeveynlerin ağır derdi nedeniyle söylememeyi tercih edebilirler. Fakat birçok kere bu dert ile nasıl başa çıkacaklarını bilemez ve zorlanırlar. Yani “çocuğun hastalıkla ilgili telaşını lisana getirmemesi, onların dertli olmadığı, ya da hastalıkla ilgili fikirleri akıllarına getirmedikleri manasına gelmez”. Bu nedenle ebeveynler çocuklarla konuşmak için hazırlıklı olmalı, hastalıkla ilgili bilgi edinmeli ve bu yazıda ayrıntılandırılacağı formda çocukları ile konuşmalıdırlar.
Konuşmaya başlama ve ya mevzuyu açma; hakikat başlangıçlar yanlışsız sonuçları getirir
Koronavirus hastalığı salgınının potansiyel olarak ölümcül tabiatı hakkında yapılan yaygın haberler nedeniyle çocuklar kendi sıhhatleri ve güvenlikleri ile ilgili dehşetler geliştirebilirler. Ebeveynler çocuklarının dehşetlerini görmezlikten gelmemelidirler. Onları dinlemeli ve sorularına cevap vermelidirler. Bu dinlemede ebeveynler başlangıçta pasif dinleyici olmalı,, çocuğun anlatımını bozmamalı, fakat sonraki süreçte çocuğun söylediklerini detaylandırarak (nasıl bir hastalıkmış, bunu nerden öğrendin, öbür ne öğrendin, ne yazıyordu, ne söyledi, öteki ne öğrendin?,vs, kullandıkları soyut kavramlar ve ya yeni kavramlar varsa bunu açığa kavuşturmalıdırlar vs. ) ne bildiğini bütünüyle öğrenmelidirler.
Ebeveynler Koronavirus hastalığı ile ilgili çocuklarına nasıl bilgi vermelidirler, nasıl konuşmalılar ?
Çocuklar ve gençler, kısmen, etraflarındaki yetişkinlerden gördükleri şeylere reaksiyon verirler. Ebeveynler ve bakıcılar Koronavirus hastalığı ile sakin ve inançlı bir halde başa çıktıklarında, çocukları için en uygun dayanağı sağlamış olacaklardır. Ebeveynler, güzel hazırlanmışlarsa, bilhassa başta çocuklar olmak üzere etraflarındaki başka şahıslara inanç verici olurlar.
Çocukları en yeterli ebeveynleri tanır. Ne kadar bilgi verileceği konusunda “konuyu açma girişimi” sırsındaki çocukların bilgi seviyesi ve “soruları” siz ebeveynlerin rehberi olsun. Bununla birlikte sıhhat uzmanlarının çocukların sıhhatini korumak için kıymetli olarak tanımladıkları bilgileri vermekten kaçınmayın.
Çocuklara gelişim seviyelerine nazaran bilgi vermek kıymetli. Bilhassa küçük çocuklar daha somut düşünürler. Bu nedenle okul öncesi çocuklarla konuşurken daha somut sözleri tercih edin. Yeniden çocuklar sizin kurduğunuz uzun cümlelerin bilhassa son kısmına, yani en son duyduklarına cevap verirler. Uzun cümleler kurmayın. Kısa ve net bilgi verin. Eksik ve yetersiz bilgi verdiğinizde boşlukları kendi kendilerine tamamlayabilirler. Bu durumda da sıklıkla gerçekçi olmayan ve telaş verici formda düşünebilirler. Bu durum onların tasalarını artırmaya hizmet edebilir. Bilgi verdikten sonra ne öğrendiklerini denetim edin. Öğrendikleri sizin verdiğiniz bilgiler ile uyuşmuyorsa tekrar düzeltme yapın. Soruları varsa sormalarını isteyin.
Dinlemek ve konuşmak için kendinizi hazırlayın.
Konuşmak için vakit ayırın.
Sakin ve inanç verici olun.
Ne bildiğini öğrenmeye çalışın.
Dürüst ve gerçek bilgiler verin.
Çocuklara, çocuğun yaşı ve gelişim seviyesine uygun bilgiler verin.
Sorularını anlayacakları bir halde yanıtlayın.
Çocukların hem söylediklerinize hem de nasıl söylediğinize reaksiyon vereceğini unutmayın.
Onlarla ve diğerleriyle yaptığınız konuşmalardan ipuçları çıkaracaklardır.
Çocukların soruları olduğunda, size gelebileceklerini bildiğinden emin olun.
Başkalarını suçlayabilecek ve damgalamaya yol açabilecek lisandan kaçının. Virüslerin, bir kişinin ırkı yahut etnik kökenine bakılmaksızın, rastgele birini hasta edebileceğini unutmayın. Koronavirus hastasının kimler olabileceği konusunda varsayımlarda bulunmaktan kaçının.
Çocukların televizyonda, radyoda yahut çevrimiçi ortamda gördüklerine yahut duyduklarına dikkat edin.
Koronavirus hastalığına odaklanan ekran mühletini azaltmayı düşünün. Bu mevzudaki çok fazla bilgi derde neden olabilir.Çocuklar duyduklarını-okuduklarını yanlış yorumlayabilir ve anlamadıkları bir şeyden de korkabilirler
Çocuklarla İnternet ve toplumsal medyadaki Koronavirus hastalığı hakkındaki birtakım kıssaların söylentilere ve yanlış bilgilere nasıl dayanabileceği hakkında konuşun.
Evlerinin inançlı olduğunu ve kendilerinin, yetişkinlerin onları hastalıktan muhafazaya çalıştıklarını ve hastalanırlarsa onlara yardım edeceklerini belirtin.
Bilgileri kolay tutmaya çalışın ve sıhhat ve devlet yetkililerinin herkesi inançlı ve sağlıklı tutmak için çok çalıştıklarını hatırlatın.
Ebeveynlerin çocukları Koronavirus hastalığından müdafaada vereceği eğitim; Koronavirus almamak ve hastalanmamak için ne yapabilirim?
Çocukların Koronavirusünü almaması, hastalanmamaları ve virüsün yayılmasını azaltmak için çocuklara bilgi verin. Günlük yapmaları gereken davranışları öğretin. Koronavirus hastalığının yayılmasına karşı müdafaaya yardımcı olmak için meskende sağlıklı alışkanlıklar uygulayabilir ve bunları oyun ve ya eğlenceli biçime çevirip oynayabilirsiniz:
Çocuklara öksüren, hapşıran yahut hasta olan insanlardan uzak durmalarını hatırlatın.
Elleriyle gözlerine, burnuna ve ağzına dokunmaktan kaçınmalarını söyleyin (Ellerinizi ağzınızdan, burnunuzdan ve gözlerinizden uzak tutun). Bu mikropları bedeninizden uzak tutmaya yardımcı olacaktır.
El hijyeninin virüsü önlemek için en değerli şey olduğu hakkında konuşun.
Bir kâğıt mendile yahut dirseğinize öksürün yahut hapşırın. Bir kâğıt mendile hapşırır yahut öksürürseniz, çabucak çöp kutusuna atın.
Ellerinizi en az 20 saniye sabun ve suyla yıkayın. Bu beş adımı izleyin – ıslatın, sabunla köpük (kabarcıklar) yapın, ovalayın (birlikte ovun), durulayın ve kurulayın. Çocukları el yıkama alışkanlığı kazanmasını sağlayın. (öksürdükten sonra, yemek yemeden evvel ve sonra banyoya gidip el yıkama alışkanlığı edinmesini sağlayın). El yıkamanın onları sağlıklı tutabileceğini ve virüsün diğerlerine yayılmasını engelleyebileceğini açıklayın.
İyi bir rol model olun; ellerinizi sık sık yıkarsanız, çocukların birebir şeyi yapma olasılıkları daha yüksektir. Ebeveynler ve bakıcılar, çocuklara ellerini yıkamalarını öğretmede kıymetli bir rol oynarlar.
El yıkamayı bir aile faaliyeti haline getirin.
Sabun ve su yoksa el dezenfektanı kullanmayı öğretin. El dezenfektanı en az% 60 alkol içermelidir.
Sık sık dokunduğunuz objeleri ve yüzeyleri olağan konut paklık spreyi yahut beziyle temizleyin ve dezenfekte edin.
Her şeyi pak tutun. Daha büyük çocuklar, konuttaki ve okuldaki yetişkinlerle birlikte, masalar, kapı kolları, telefonlar, bilgisayar klavyesi ve faresi, uzaktan kumandalar üzere en çok dokunduğumuz şeyleri temizlemede yardımcı olabilir.
Eğer hasta hissediyorsanız, meskende kalın. Tıpkı öbür insanların mikroplarını bedeninize almak istemediğiniz üzere, öbür beşerler da mikroplarınızı almak istemezler.
Ebeveynlerin konutta ek hijyen sağlama ile ilgili tavır geliştirmeleri ve bilgi edinmeleri
Evin ortak kullanım alanlarında yüksek temas yüzeylerini günlük olarak temizleyin ve dezenfekte edin (örn. masalar, arkalıklı sandalyeler, kapı kolları, ışık anahtarları, uzaktan kumandalar, tutamaklar, masalar, tuvaletler, lavabolar)
Üreticinin talimatlarına uygun olarak yıkanabilir pelüş oyuncaklar içeren öğeleri yıkayın. Mümkünse, çamaşırlar için en sıcak su ayarını kullanarak çamaşırları yıkayın ve çamaşırları büsbütün kurulayın. Hasta bir insanın kirli çamaşırları diğerlerinin çamaşırlarıyla yıkanabilir.
Doğru kaynaklardan doru bilgiler okuyun (uygun kaynaklar üstte önerilmiştir).
