Merkez Bankası‘nın faiz kararını pahalandıran ekonomistlere nazaran Türkiye yaklaşan seçim sürecinde faiz indirmeye devam edecek. Buna nazaran Türkiye’nin, seçime tek haneli bir siyaset faizi ile girme ihtimali güçleniyor.Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ağustos ayındaki 100 baz puanlık indirimin akabinde Eylül ayında da 100 baz puan indirime gitti ve siyaset faizini yüzde 12’ye düşürdü.
Dünyanın önde gelen merkez bankalarının üst üste faiz arttırdığı bu ortamda TCMB tarafından faizin düşürülmesini DW Türkçe’ye kıymetlendiren ekonomistlere nazaran Türkiye’de hükümet yaklaşan seçim öncesinde faizleri tek haneye indirmekte kararlı görünüyor.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (TOBB ETÜ) Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat, “Bu benim beklediğim bir karardı. İktisat idaresi seçime tek hanede girmeyi hedefliyor. Şu ana kadar atılan adımlar bize bunu gösteriyor. Benim kestirimin Türkiye seçime en fazla yüzde 9’luk bir siyaset faizi ile girecek” diyor.
Faiz indirimlerinin önümüzdeki aylarda da devam edeceğini düşündüğünü belirten ekonomist Arda Tunca da tıpkı noktanın altını çiziyor. Tunca, faizin kademeli olarak düşürüleceğini ve bahar aylarında yapılacak seçim öncesinde yüzde 7-8 bandına kadar inilebileceğini söylüyor.
Hükümetin dolar karşısında Türk Lirası’nı muhakkak bir düzeyde tutabildiğini vurgulayan Atılım Murat, “Şu anda ekonomi idaresi doların muhakkak bir düzeyde baskılanmasını sağlıyor. Münasebetiyle bunu kendine hareket yapacak bir alan olarak görüyor. Yani dolar/TL bu düzeylerde baskılanabildiği sürece iktisat idaresi faizi düşürmeye devam edecektir” sözlerini kullanıyor. Arda Tunca da kaynağı muhakkak olmayan para girişlerine dikkat çekiyor. Tunca, bu noktada bu para girişlerinin devam edeceğini ve bu sürekliliğin sağlanması ile kurun muhakkak bir düzeyde kalmasının sağlanacağını anlatıyor. Tunca, bu durumun faiz indirimlerinin sürmesi için hayli kritik olduğunu söylüyor.
Dünya faiz arttırıyor
ABD Merkez Bankası (Fed) dün 75 baz puanlık bir faiz artışı açıklayarak siyaset faizini yüzde 3-3,25 aralığına çekmişti. Fed kararı sonrasında İngiltere Merkez Bankası da (BOE) siyaset faizini 50 baz puan artırarak yüzde 2,25’ye çekti.
Ayrıca Tayvan Merkez Bankası, Norveç Merkez Bankası, İsviçre Merkez Bankası, Endonezya Merkez Bankası ve Filipinler Merkez Bankası da faiz artışını tercih etti. Brezilya Merkez Bankası siyaset faizini arka arda 12 artırımın akabinde yüzde 13,75’te sabit tutarken Japonya da şimdilik bir faiz artırımına muhtaçlık olmadığını açıkladı.
Murat: Faiz artık bir araç değil
Diğer ülkelerin merkez bankalarındaki artışlarla Türkiye’nin iktisat siyasetlerini kıyaslamanın artık gereksiz bir duruma dönüştüğünü belirten iktisat uzmanı Atılım Murat’a nazaran iktisat idaresi Türkiye’de enflasyonla uğraşta siyaset faizini bir para siyaseti aracı olmaktan çoktan çıkarmış durumda. Faiz yerine bu çabada değişik makro ihtiyati önlemlerin öne çıktığını ve çıkmaya da devam edeceğini anlatan Murat, vakitle bu önlemlerin değişeceğini söylüyor.
ABD Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası kararlarının aktüel ekonomik kaidelerde gerekli olduğunu lisana getiren ekonomist Arda Tunca, “Türkiye artık çok diğer bir pozisyonda. Bu kararı ve karar metnini yorumlamak bile gereksiz. Öteki merkez bankaları ile çok fazla ayrıştı. Bunun nedeni de kararların ekonomik gerçeklikler bir kenara bırakılarak siyasi olarak alınmasıdır. Maalesef ekonomik gerçeklikten koptuk. Olağan kurallarda Fed kararının bizim kur istikrarımızı bozması akabinde Merkez Bankası’nın aldığı kararın da bizim kur istikrarımızı düzeltmesi lazım ancak tam zıddı olduğunu görüyoruz” diye konuşuyor.
Tunca: Öteki bir ülke üç gün dayanamaz
Faiz indirimi ısrarına karşın iktisadın bir formda refleks gösterebildiğine de değinen Arda Tunca, Türkiye iktisadının öteki ülkelerin ekonomilerine nazaran çok daha sağlam olduğunu vurguluyor.
Normal kaidelerde rastgele bir ülke iktisadının bu baskıyı kaldıramayacağını anlatan Tunca, “Enflasyonla gayrette yanlış adımlar atılıyor. Kur daima yükseliyor. Piyasa tüm bu adımlardan huzursuz. Ödemeler istikrarında önemli sıkıntılar var. Lakin iktisatta farklı ögelerin refleks gücü hala iktisadın ayakta kalmasına neden oluyor. Artık birebir koşulları Almanya ya da İsveç’e uygularsanız üç gün dayanamaz bu ülkeler, batar. Lakin Türkiye krizlerle yaşamaya alıştı, öğrendi. Birden fazla ülkeye nazaran daha az hasar alıyor” değerlendirmesinde bulunuyor.
“İç talep için yeni adımlar görebiliriz”
Peki faiz indirimleri iktisatta kendisini gösterebilecek mi?
Doç. Dr. Atılım Murat’a nazaran siyaset faizinin indirilmesi hem mevduat faizlerinde hem de kredi faizlerinde bir biçimde kendini hissettirecek. Fakat burada iktisat idaresinin uyguladığı birtakım kısıtlamalar var ve bankalar kredi talebine serbestçe karşılık veremiyor. Atılım Murat, “Bu noktada önümüzdeki periyotta yeni adımlar görebiliriz. Merkez Bankası iç talepteki yavaşlamaya dikkat çekiyor. Bankaların kredi verme davranışları konusunda kimi gevşemeler getirilerek iç talepte bir canlanma sağlanabilir” yorumunu yapıyor.
