EMDR teorisinin altyapısını oluşturan Adaptif Bilgi Sürece Modeline nazaran beyin, fizyolojik temelli bir sistemle, her yeni deneyim
aracılığı ile kendisine ulaşan bilgiyi işler ve fonksiyonel hale getirir. His, niyet, duyum, imge, ses, koku üzere bilgiler işlenip
alakalı anı ağlarına bağlanarak bütünleşir. Böylelikle o tecrübeyle ilgili öğrenme gerçekleşir. Edindiğimiz bilgiler gelecekte
reaksiyonlarımızı uygun bir halde yönlendirmek üzere depolanmış olur.
Bu sistem olağan çalıştığında ruh sıhhatini ve insan gelişimini öğrenme yoluyla desteklediği için adaptif, uyumlu bir düzenek
olarak kabul edilir.
Travmatik yahut çok fazla rahatsız eden olaylar yaşandığında bu sistem bozuluyor üzere gözükmektedir. Yeni bilgi işlenip mevcut anı
ağına entegre olmaz. Tecrübesi anlamlandırabilmek için anı ağlarındaki fonksiyonel bilgilerle temas kurulamaz ve akıl sıhhatine uygun
sonuçlar çıkarılamaz. Sonuç olarak öğrenme gerçekleşmez. Hisler, kanılar, imgeler, sesler, vücut duyumları yaşandığı haliyle
depolanır. Bu nedenle bugün yaşanan birtakım durumlar bu izole kalmış anıları tetiklerse, kişi o anının bir kısmını ya da bütününü yeniden
yaşar üzere etkilenir.
EMDR’ye nazaran olumsuz his, niyet, davranış ve kişilik özelliklerinin gerisinde ahenk bozucu, fonksiyon bozucu,
işlenmeden ve izole bir halde depolanmış bu çeşit anılar yatar. Kişinin kendisi ile ilgili olumsuz inançları (örn: Ben aptalım),
olumsuz duygusal yansıları (başaramamaktan korkma) ve olumsuz somatik reaksiyonları (sınavdan evvelki gece karın ağrısı) sorunun kendisi
değil, semptomları, bugünkü dışavurumlarıdır. Bu olumsuz inanç ve hislere yol açan işlenmemiş anılar şimdiki vakitteki olaylar
tarafından tetiklenmektedir.
Doğal afetler, büyük kazalar, kayıplar, savaş, taciz, tecavüz üzere kıymetli travmaların yanı sıra, başta çocukluk çağı olmak üzere her
yaşta yaşanan ve tesiri travmatik olan her tıp yaşantı; günlük hayatta aile, okul, iş etrafında yaşanan olumsuz olaylar, şiddete maruz
kalmalar, aşağılanmalar, reddedilmeler, ihmal ve başarısızlıklar işlenememiş anılar ortasında yer alabilirler.
EMDR, bu cins izole anıların işlenmesini sağlayan fizyolojik temelli bir terapidir. Beynin vaktinde yapamadığı süreci yapmasını sağlar.
Kilitli kalmış anı ile öteki anı ağları ortasında bağ kurulması, öğrenmenin sağlanarak bilginin adaptif bir biçimde depolanması
mümkün olur. Danışan artık rahatsız olmaz ve anıyı yeni ve sağlıklı bir perspektiften görür.
EMDR terapisi ile yalnızca semptomlar ortadan kalkmaz. Yeni bakış açısının kazandırdığı olumlu inançlar ve olumlu hisler kişinin
kendisine, ilgilerine, dünyaya bakışını da olumlu istikamette değiştirip şahsî gelişim sağlar.
