Erektil disfonksiyon (ED) bir erkeğin daima ya da tekrarlayan halde cinsel bağ için gerekli olan penil ereksiyona(sertleşmeye) ulaşamaması ve/veya bunu koruyamaması durumu olarak tanımlanmaktadır. ED kişinin hayat kalitesini, kendine olan öz inancını ve cinsel partnerleri ile bağlantılarını azaltabilen bir sıhhat problemidir ve birçok sıhhat meselesinin öncü göstergesi olabilir. Penil ereksiyon nörolojik, damarsal ve penis dokuları ortasındaki koordineli işlev ile gelişen kompleks bir durumdur . Basitçe cinsel uyarımla penil arter kan akımı artmakta, kavernos sinus ve trabeküller dışındaki düz kaslar gevşemekte ve kavernöz yapı kan ile dolmakta, penil venöz sistemde oklüzyon olmakta buda sertleşmeyi sağlamaktadır. Btx peniste kavernöz sinüs içerisine enjekte edildiğinde sinüslerde düz kasların gevşemesini sağlamaktadır. Bunu sinüslerde düz kaslar üzerinde tesirli olan sempatik(noradrenalin) ve parasempatik(asetil kolin) hudutların baskılanması ile göstermektedir. Peniste arterler ve kavernöz sinüslerdeki düz kaslarda ereksiyonun sonlanmasını daima potansiyalize eden sempatik sistemin aktivitesidir ve bunu BTx baskılamaktadır. Sempatik sistem aktivitesi hudut kavşağında ekzositoz ile salınan norepinefrinin denetimi ile sağlanır(Btx bu ekzositozu bozmaktadır). Sempatik sistem aktvitesini antiereksiyon aktivitesi olarak düşünebiliriz. Bilhassa kavernöz düz kaslarda basal tonusun devamından sorumlu olan sempatik sistem aktivitesinin ortadan kalkması cinsel ikaz ile ereksiyonu sağlamaktadır. Kolinerjik-parasempatik sistemin Btx ile baskılanmasında ereksiyonu devam eden nonadrenerjik ve nonkolinerjik hududun NO salınımı sağlamaktadır. Btx uygulandığı alanda NO üretim ve salınımı etkilenmez(NO hudut sinapslarında başka nöromediatörler üzere ekzositoz ile salgılanmaktadır). BTX ekzositozu baskılamaktadır. Btx uygulaması ereksiyonda PDE-5 baskılayıcılar ve PGE 1 enjeksiyonu kullanımında cevapsızlığı ortadan kaldırmaktadır. Btx ile birlikte PDE-5 baskılayıcı ilaçlar kullanımı istenilen ereksiyonu sağlamaktadır. Buda bu durumlarda tek seçenek olan penil protez operasyon gerekliliğini azaltması ile son derece değerli bir gelişmedir. Btx bu maksatlar ile kullanımında birinci olarak toksinin güvenliği düşünülmüş(bu uygulamanın toksine bağlı sistem yan tesirleri yada uygulama sonrası kavernöz kan akımı artışının uzamış ereksiyon ve 4 saatten daha uzun ereksiyon-priapism yapma riski gibi). yapılan klinik çalışmalarda sistemik yan tesir ve priapism görülmemiştir. Lokal yan tesirler, ejekülasyon sorunları, üriner retansiyon, pelvik taban kas yetersizliği görülmemiştir. 30 yıl evvel 1988 yılında botulinum toksin peniste lokal afrodizyak olarak lokal deri altı enjeksiyon formunda kullanımı uygulanmış. Btx’in peniste deri altı yapılan lokal enjeksiyonlarında penil arterlerde ve arteriollerde genişleme ile ereksiyonu destekleyebileceği düşünülmüş. 2018 yılında birinci denetimli çalışmada damarsal kaynaklı ED olan 24 hastada(bu hastalar PDE-5 baskılayıcı ve intrakavernöz tri-mix (alprostadil + papaverine +phentolamine) kullanılmasından sonuç alınamayan ve penil protez düşünülen hastalar) tek doz Btx uygulanmış. Uygulama kavernöz sinüsler içerisine onabotulinumtoxin A alt tipi ile toplam 100 U formunda her iki sinüse uygulanmış. uygulamadan 2 hafta sonra US değerlendirmesinden besbelli bir kan akım artışı görülmüş. 4. haftada seksuel aktivide olağanlaşma gelişmektedir. Lokal ve sistemik yan tesir gözlenmemiştir. 2019 yılında başka bir çalışmada damarsal Ed olan 47 hastanın 27 sine abobotulinumtoxin A 250 U 20 hastaya 500 U kavernöz sinüslere enjeksiyon yapılmış. 6 hafta sonra ereksiyondaki aktiflik % 52.9-54.5 bulunmuş. Bu hastalarda ereksiyon üzerindeki müspet tesir mühleti 21.1 ± 6.3 hafta olarak belirlenmiş. Btx uygulaması öncesi penil deri yüzeyi dezenfekte edilerek penis şaftına bir elastik bant konulmaktadır. Bu bant enjeksiyon sırasında toksinin sistemik sirkülasyona iştirakini engellemek için kullanılmakta ve enjeksiyondan 30 dakika sonra çıkarılmaktadır.Daha sonra 2 ml serum fizyolojik ile dilue edildikten sonra penis şaftına enjekte edilmektedir. 6 hafta sonra olumlu sonuçlar görülmeye başlar. Penil protez gereksinimini ortadan kaldırmaya yönelik önemli bir gelişmedir.
Ereksiyon bozukluğu( iktidarsızlık) tedavisinde botox enjeksiyonu : yeni ve etkili bir tedavi.
