Ev Gençleri

Çalışma yaşına gelmiş, fakat çalışmayı tercih etmeyen ve ebeveynlerinin konutunda hayatına devam eden gençlere eskiye oranla son yıllarda daha fazla rastlıyoruz. Bu gençler ömürlerinin en verimli vakitlerinde çalışma hayatına girmiyorlar ve tıpkı vakitte eğitim hayatlarına da devam etmiyorlar. Bahsettiğimiz gençlerin büyük çoğunluğu dar bir toplumsal etrafa ve kısıtlı keyif alanlarına sahipler. Türkçede “ev gençleri” olarak isimlendirdiğimiz bu küme, İngilizcede “NEET” kavramıyla anılıyor.

Ev genci olarak isimlendirdiğimiz gençleri karşılayan NEET kavramı, 1990’lı yıllarda birinci defa İngiltere’de anılmıştır. Akabinde dünyada pek çok ülkede yaşanan bir olgu hâline gelmesi sonucunda toplumsal olmaktan fazla global bir sıkıntı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Ev Genci Nedir?

Ev genci, 18-24 yaş kümesinde yer alan ve çeşitli nedenler sonucunda çalışmayan, lakin eğitimine de devam etmeyen yahut eğitimini sadece hobi hedefli sürdüren gençler için kullanılan bir tabirdir. Bu gençler iş aramıyorlar, iş konusunda hayli seçici davranıyorlar yahut mümkün iş imkânlarını değerlendirmiyorlar.

Herhangi bir işe girmeyen konut gençleri, ebeveynlerinin konutunda yaşıyor ve gereksinimlerini onların maddi imkânları üzerinden karşılıyorlar. Bu da mesken gençlerinin ebeveynlerinden maddi ve manevi olarak ayrışamamalarına neden olarak onları birçok istikametten ebeveynlerine bağımlı kılıyor.

Sonuç olarak bu gençler, yaş gelişim periyotlarının gerekli kıldığı halde ebeveynlerden büsbütün ayrışma, işe başlama, maddi bağımsızlık sağlama, iş etrafı edinme, karşı cinsle önemli bağlar içerisine girme ve kendi ailesini kurma üzere vazifelerini de gerçekleştirememiş oluyorlar.

Ev Gençleri Keyifli mu?

Ev gençleri, yaş gelişim periyotlarının temel vazifelerinden biri olan iş edinme sürecini bir türlü başlatamadıklarından gelişimsel vazife basamaklarında ilerleyemiyorlar. Bu tıkanma sonucunda maddi bağımsızlık edinme, hayat kararlarını kendi başlarına alabilme, karşı cinsle önemli birliktelikler içinde olma ve sonucunda aile kurabilme üzere gelişimsel vazife basamaklarına ulaşmakta zahmet çekiyorlar. Velhasıl bu gençler, gelişim basamaklarını çıkarken bir basamakta durup öbür basamaklara adım atamamanın çaresizliğini ve ıstırabını yaşıyorlar. Tüm bu gelişimsel misyonlar de vakitle birikerek konut gençlerinin gözünde adeta bir çığ üzere büyüyor.

Ev gençleri maddi bağımsızlıklarına ulaşamadıklarından ebeveynlerine birçok istikametten bağımlı olmaya devam ederek onların kararlarını onaylamasalar bile uygulamak durumunda kalıyorlar. Örneğin gençlerin konuta giriş çıkış saatleri, konut içi sorumlulukları ve seyahatleri üzere pek çok hususta ebeveynlerinin kurallarına nazaran hareket etmeleri gerekiyor. Hasebiyle şahsî karar sistemlerini kullanamayan bu gençlerde öfke, keder, çaresizlik ve yetersizlik üzere hisler ağır biçimde kendini göstermeye başlıyor.

Herhangi bir eğitim almayan yahut çalışmayan mesken gençleri, muhakkak bir uğraş alanları ya da gayeleri olmadığından hayli fazla olan boş vakitlerini ise pahalı bir uğraş ismine geçiremiyorlar. Bu durum da onlarda amaçsızlık, eza, bıkkınlık, başarısızlık ve memnuniyetsizlik üzere hislerin aktive olmasına neden oluyor.

Eğitim almayan yahut çalışmayan gençlerin toplumsal etraflarındaki öteki bireyler ise ekseriyetle iş, eğitim yahut evlilik üzere nedenlerle birden fazla vakit onlardan uzaklaşmış ve kendilerine yeni toplumsal çevreler edinmiş oluyorlar. Konut gençleri, akranlarının yaş gelişim periyotlarının temel vazifelerini tamamladıklarını görmeleriyle yetersizlik hislerini de ağır olarak hissetmeye başlıyorlar. Birebir vakitte mesken gençlerinin akranlarından uzaklık yahut hayat şartları açısından uzaklaşmaları sonucunda toplumsal dayanak azlığı da yaşayarak yalnızlık hislerinin ön plana çıktığı görülüyor.

Kısacası keder, korku, ümitsizlik, çaresizlik, yetersizlik, başarısızlık, yalnızlık, bıkkınlık ve isteksizlik üzere hisler ağırlaşırken muvaffakiyet, keyif, memnunluk, cümbüş üzere hislerin azalmasıyla aslında bu gençler depresif bir his durum içerisine giriyorlar. Bu his durumu da içinden çıkılmaz bir hâl alabiliyor. Aslında bu şartlar altında mesken gençlerinin hayli mutsuz hissettiklerini görebilmek pek de sıkıntı değil.

Ev Gençleri Neden Bu Durumda?

Eğitime devam ederek akademik meslek basamaklarını tırmanmak ya da iş bularak ekonomik özgürlüğü kazanmak genç yetişkinlik devrinin temel gelişimsel vazifelerinden biridir. Temel gelişimsel vazifelerini yerine getirememek de doğal olarak genç yetişkinleri birçok istikametten mutsuz eden bir faktör olarak karşımıza gelir. Bu mutsuzluk durumu ise gençlerin hayat memnuniyetlerini epeyce düşürerek onları depresif bir his durumuna sürüklemektedir.

Peki, ne oluyor da birçok genç, mutsuz olmasına karşın bu gelişimsel vazifeleri yerine getirmeyerek mesken genci durumunda hayatlarına devam ediyor?

Öncelikle “ev genci” olmanın en önemli nedenlerini genel olarak 7 alt başlıkta açıklayabiliriz:

• Mesleki İlgi, Yetenek ve Bedel Alanlarını Hakikat Belirleyememek

Mesleki seçim, bir anda alınan bir kararla belirlenebilen bir sonuç değildir.

Mesleki seçim, temeli 0-6 yaş aralığındaki erken çocukluk periyoduna dayanan ve sonrasında devam eden mesleksel gelişim süreci sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Gerçek ve sağlıklı meslek seçimlerini yapabilmek ismine yaş gelişim periyodu özelliklerine uygun olarak şahısların ilgi, yetenek ve kıymetlerini fark etmesi koşuldur.

Örneğin soyut düşünme marifetlerinin tam manasıyla gelişim gösterdiği 11 yaş devrine kadar mesleksel gelişim, etrafta görülen meslekleri gözlemleme, kendini bu meslekler içerisinde hayal etme, bu hayalleri oyuna dökme ve yetenekleri yavaş yavaş fark etme olarak ilerleyebilir. 11 yaş devrine kadar gerçekçi bir mesleksel seçimden kelam edilemese de bu deneme yanılmalar ile hayal ve oyunlar beraberinde yeteneklerin, ilgi ve bedellerin keşfi süreci mesleksel gelişimde değerli basamaklardır.

11-17 yaş periyodunda karakter gelişimi büyük oranda kalıcılaşmaya başladığından daha gerçekçi mesleksel seçenekler belirlenebilir. Bu mesleksel seçenekler, etraftaki meslek elemanlarını gözlemleme, mesleğin gerektirdiği eğitimleri araştırma, mesleksel gereklilikler ve şartlara olan ferdî ahengi inceleme halinde kıymetlendirilebilir. Yetenek alanları, etraftan alınan geri dönütler ve ferdî müşahedeler sonucunda tahlil edilebilir. Bu periyotta ilgi, yetenek ve paha alanları artık daha kalıcı biçimde gözlemlenebildiğinden meslek alanları hakkında edinilen ayrıntılı bilgiler ışığında mesleksel seçenekler daraltılabilir.

18 yaştan itibaren başlayan yaş periyotta ise gençlerin mesleksel seçimlerini yapmış ve seçilen meslek ismine gereken eğitimleri almaya başlamış olmaları gerekir. Alınan mesleksel eğitimlerden sonra da şayet kendileri ismine gerçek tercihlerde bulunmuşlar ve mesleksel gelişim süreçlerini sağlıklı biçimde ilerletmişlerse bu gençlerin aldıkları eğitim doğrultusunda bir iş bularak mesleklerine başlamış olmaları beklenir.

Ancak mesleksel gelişim sürecinde beklenen kademelerin çeşitli sebeplerle kat edilememesi sonucunda mesleksel istikametten kendini sağlıklı değerlendirmede ve gerçek mesleğe yönelmede sıkıntılar ortaya çıkabilir. Hülasa bazen çeşitli nedenlerle mesleksel tercih kademelerinde ilgi, yetenek ve bedellerin yanlışsız tespiti ile değerlendirmesi yapılamamakta ve gençler kendileri için yanlışsız olacak mesleksel eğitime yönelememektedirler. Örneğin matematiğe ilgisi olmayan, lakin bunu vaktinde tespit edemeyerek yahut göz gerisi ederek matematik öğretmenliğini seçen bir genç, iş bulup çalışma basamağına geldiğinde bir türlü harekete geçemeyebilir. Bunun sonucunda ise işsiz kalıp ebeveynlerinin yanına dönebilir.

• Yetersiz Gelişen Sorumluluk Şuuru ve Ebeveyn Tutumları

Günümüzde mesken gençlerinin özelliklerini incelediğimizde bu gençlerin ortak özelliklerinden birisinin de çocukluk devirlerinde maruz kaldıkları ebeveyn tavırları olduğu gözlemlenmektedir. Bu gençlerin ebeveynlerinin çoklukla aşırı müdafaacı, mükemmeliyetçi, otoriter yahut ilgisiz tavırlara sahip olduğu görülmektedir. Bu noktada ebeveyn tavırlarının hangi taraflardan mesken genci yetiştirmeye sebep olabileceği konusu ehemmiyet kazanmaktadır.

Ev gençleri, ekseriyetle sorumluluk alma şuuru tarafından yaş gelişim periyotlarına nazaran hayli geride kalabiliyorlar. Zira bu gençlerden artık mesleksel bir taraf belirlemeleri ve bu istikamette somut adımlarla ilerlemeleri beklenmekteyken bu gençler ne eğitim ne de çalışma tarafından bir adım atmayarak aslında hayatlarında hiçbir sorumluluk almamayı tercih ediyorlar. Hatta ebeveynleriyle yaşayarak kendi sorumluluklarının yükünü de onların sırtlarına yüklüyorlar.

Ancak ebeveynlerin sırtındaki bu ağır yükün bir nedeni de bugün genç olan çocuklarını yetiştirirlerken yüklü olarak yansıttıkları ebeveyn tavırlarıdır. Zira genç yetişkinlik devrinde gereken sorumlulukların alınmamasının aslında çocukluk periyodundaki sorumluluk şuurunun gelişiminde oluşan sekteye uğramaların bir sonucu olduğu söylenebilir.

Sorumluluk şuurunun, çocuklarda doğuştan genetik mirasla getirilen ve mizaç olarak söz edilen yapılarla değişkenlik gösterebildiği ve çevresel şartlardan etkilenen taraflarının olduğu bilinir. Buna karşın aslında sorumluluk şuuru, ebeveynlerin dayanağıyla kazandırılabilen yahut köreltilebilen bir yapıya sahiptir. Bu noktada sorumluluk şuurunun yaş gelişim periyotlarına nazaran kazanım süreçlerini öğrenmek ve ebeveynler tarafından nasıl desteklenmesi gerektiğini kavramak gerekebilir.

Sorumluluk alma, 0-6 yaş bebeklik ve erken çocukluk periyodunu kapsayan süreçte edinilmeye başlanan, lakin takip eden gelişim devirlerinde de değişen sorumluluk alanlarıyla geliştirilmesi ve ebeveynler tarafından desteklenmesi gereken bir davranış biçimidir. Örneğin 0-6 yaş periyodunda kendi kıyafetlerini seçme, giyme ve çıkarma, tuvalet alışkanlığı kazanma, tuvalet sonrası paklığını sağlama ve odasını toplama üzere sorumlulukların edinilmesi gerekir.

7-11 yaş olarak söz edilen geç çocukluk periyodunda ise okuma ve yazmayı öğrenme ile ödevlerini yapma üzere sorumlulukların edinilmesi beklenir. 11-18 yaş periyodunu kapsayan ergenlik devrinde ise derslerini takip etme, konut işlerine takviye olma, hayat tertibini planlama ve bu sisteme uyma üzere sorumlulukların artık ferdî olarak takip edilmesi gerekir.

Sorumluluk alma şuurunun oluşabilmesi ismine ebeveynlerin, çocukların yaş gelişim periyotlarına uygun sorumluluk alma davranışlarının ne olduğunu bilmeleri ve çocuklarına bu sorumlulukları kazandırabilmeleri ismine fırsatlar oluşturmaları gerekir. Örneğin 0-6 yaş periyodundaki bir çocuğun kendi ellerini yıkaması için ebeveynlerinin ona evvel model olarak el yıkamayı uygulamalı biçimde göstermeleri, akabinde yardım ederek ellerini yıkamasını sağlamaları ve kademeli biçimde bu yardımlarını geri çekmeleri gerekir. Sonuç olarak ebeveynler, çocuklarının bu sorumluluğu ferdî olarak gerçekleştirebilmeleri için onlara fırsat tanımış olurlar.

Ancak birtakım durumlarda erken çocukluk periyodu ve devam eden öteki gelişim periyotlarında ebeveynler, çocuklarının sorumluluk alma davranışlarını sekteye uğratacak biçimde çocuğa ilişkin birçok sorumluluğu üstlenirler.

Aşırı müdafaacı ebeveynlerin yetiştirdiği gençlerde daha çok gözlemlenen bu durum sonucunda gençler, sorumluluk şuuru geliştirme konusunda geride kalmaktadırlar. Ebeveynleri tarafından sorumlulukları yerine getirilen gençler, bunun sonucunda yaş gelişim periyotlarına uygun davranışlarını geliştirememekte, kendilerine itimat duymada yetersiz kalmakta ve ferdî sorumluluk almaktan fazla toplumsal etraftan yardım alma beklentisi içerisine girmektedirler.

İlgisiz ebeveyn tavırları olarak isimlendirilen durumda ise ebeveynler çocuklarına gereğince ilgi ve vakit ayırmadıklarından onların sorumluluk almaları ismine pek fazla takviye yahut teşebbüste bulunmamaktadırlar. Bu biçimde yetiştirilen gençler ise yetişkin olduklarında yaşlarına uygun seviyede sorumluluk şuurunu geliştirememektedirler.

Mükemmeliyetçi ve otoriter tavırlara sahip ebeveynler ise ekseriyetle çocuklarının sorumluluk alanlarını ziyadesiyle önemseyerek bu alanlara dair mevzuları hayli ön planda tutmaktadırlar. Bu tavır biçimindeki ebeveynlerden çocuklarına bilinçsiz biçimde aktarılan bildiri, ebeveynlerin çocuklarına duydukları sevginin, çocuklarının sorumluluklarını gerçekleştiriliyor olmalarına bağlı olduğu formunda olabilir.

Ebeveynlerin mükemmeliyetçi istikametiyle perçinlenerek büyütülen bu bireyler, genç olduklarında kendilerini yetersiz ve bedelsiz hissedebilirler. Böylelikle gençler ne yaparlarsa yapsınlar bir türlü ebeveynlerinin istediği standartlara ulaşamayacaklarını düşünebilirler.

Bu yetersizlik niyetleri ise çaresizlik hisleriyle birleşerek sorumlulukların aksatılması ve misyonların yerine getirilmemesi halinde kendini gösterebilir. Örneğin 20’li yaşlarında otoriter tavırlı ebeveynlere sahip bir genç, mesleğe başlama sürecinde de ebeveyn baskısıyla karşılaşabilir. Bunun sonucunda ise bu genç, kendi yaşına mahsus gelişimsel sorumluluğunu alarak mesleğine uygun bir işe girmek yerine büsbütün ters bir tavra geçerek konutta kalmayı tercih edebilir.

• Teknoloji Bağımlılığı

Ev genci olmanın nedenlerinden biri olan ve konut gençlerinin sayılarının artmasında kıymetli rol oynayan bir başka öge, teknoloji bağımlılığıdır. Konut gençlerinin teknoloji bağımlılığını anlamak için teknoloji ile bağlarının temel kaynaklarını düzgünce kavramak gerekir.

Öncelikle konut gençleri olarak isimlendirilen küme, 18-24 yaş aralığındaki gençleri kapsamakta ve bu yaş kümesini oluşturan jenerasyon, sosyolojide Z Jenerasyonu olarak isimlendirilmektedir. Tarihî olarak bakıldığında ise 2000 yılı ve sonrasında doğanlar Z Nesli olarak anılır.

Öncelikle Z Jenerasyonu, kendinden evvelki Y ve X nesilleri üzere teknolojiyle sonradan tanışmamıştır. Z Jenerasyonu olarak tabir edilen günümüzün gençleri, doğdukları andan itibaren teknoloji ile iç içe olduklarından onları teknolojiden bağımsız biçimde düşünmek elbette kelam konusu değildir.

Bebeklik devrinden itibaren ellerinde telefon, tablet ve uçsuz bucaksız internetle bir arada olan bu jenerasyon, günümüzde doğal olarak toplumsallaşma, iş, hobiler ve eğitim üzere pek çok alanda teknolojiyi ağır biçimde kullanmaktadırlar. Bu sayede pek çok kaynağa süratli ve kolay biçimde erişebilirler. Lakin bu sürat ve kolaylığı gerçek ömürde da bekleyen gençler, sıklıkla hayal kırıklığına uğramaktadırlar.

Çünkü toplumsal ömür ve iş hayatı, sanal dünyadan farklı olarak daha güç ve yavaş ilerleyen pek çok süreci içerir. Bu durum da gençlerin tasa, ıstırap ve bıkkınlık üzere hisleri ağır seviyede yaşayarak rahat, süratli ve bilindik olan kendi sanal dünyalarına çekilmelerine neden olmaktadır. Toplumsal ömürde, eğitimde ve iş dalında istediklerini bulamayan gençler de kolay ve alışılmış olan sanal hoşlukların anlık keyiflerine dalarak gerçek ömürlerini ertelemeye devam ederler.

• Yüksek Standartlar

Ev gençleriyle yapılan görüşmelerde edinilen başka bir bilgi ise bu gençlerin kendi standartlarına uygun seviyede iş bulmakta zahmet çekmeleridir. Çoklukla geçmiş devirlerde muhakkak seviyedeki eğitim düzeylerine ulaşmış bu gençler, eğitimlerine ve şahsî amaçlarına uygun olduğunu düşündükleri mesleklerin hayallerini kurmaktadırlar. Fakat bu gençler, yüksek seviyedeki mesleklere ulaşana kadar alt seviyedeki meslekin basamaklarını çıkmakta yahut iş kümelerine dâhil olmakta çekimser kalmaktadırlar.

Bunun nedeni olarak teknoloji ile her an iç içe olan bu gençlerin, internetin sağladığı küresel erişim sayesinde yüksek standartların kelam konusu olduğu ömürleri sık sık görerek kendi ferdî standartlarını da üst düzeylere yerleştirmelerinden kaynaklanır. Teknoloji sayesinde gözler önüne serilen süratli ve kolay kazanımlar da gençlerin iş ömründe daha kolay ve çabuk biçimde ilerlemeye dair şahsî amaçlar belirlemelerine ve bu amaçlara ulaşamayacaklarını düşündüklerinde ise geri çekilmelerine neden olmaktadır.

• Konfor Alanından Çıkamamak

Ev gençlerinin çalışma ömrüne girmeme yahut eğitimlerine devam etmek istememelerinde mevcut hayatlarındaki konforlarından belirli bir seviyede mutlu olmaları da tesirli bir öge olarak karşımıza çıkmaktadır. X ve Y nesillerine nazaran hayatlarında maddi yahut manevi istikametten çok fazla zorlanmayla karşılaşmamış bu gençler, mevcut rahatlıklarını bırakmakta zahmet çekmektedirler. Kent ömrü, iş ömrüne başlama yaşının artması, kardeş sayısının azlığı ve ebeveynlerin daha destekleyici tavırlar içerisinde olmaları sebebiyle bu gençler, konut hayatlarını daha rahat biçimde devam ettirebilmektedirler.

İş yahut eğitim almak için gösterilecek uğraş ve mevcut konfor alanının dışına çıkılacağına dair telaş, gençlerde riske girmektense hiçbir teşebbüste bulunmama durumunu ortaya çıkarmaktadır. Örneğin iş bulduğunda yeni bir meskene çıkacak, fatura ile kira masraflarıyla uğraşacak ve konuta dair sorumlulukları üstlenecek olan bu gençler, bu uğraştan kaçınabilmekteler. Ayrıyeten bu gayretler sonucunda kazanılan maddi imkânlar, şayet kendi mali beklentilerinin altında kalıyorsa, o vakit bu gençler çalışıp az kazanmak yerine hiç çalışmamayı tercih etmektedirler.

• Öğrenilmiş Çaresizlik

Ev genci olmayı tercih etmenin bir öbür nedeni, bu gençlerin aslında daha evvelden iş aramalarına yahut eğitimlerine devam etmeyle ilgili çeşitli teşebbüslerde bulunmalarına karşın bu teşebbüslerinin olumsuz biçimde sonuçlanmasıdır. İşin uygun olmaması, işe kabul edilmeme, istenen duruma farklı şahısların seçilmesi yahut karın düşük olması üzere nedenlerle olumsuz sonuçlanan iş arama teşebbüslerinin sonucunda gençlerde bu olumsuz süreçle bağlı birtakım çarpıtılmış kanılar ortaya çıkabilir. Bu çarpıtılmış fikirlerden kimileri şunlardır:

• ‘’Başvurduğum iş yahut eğitimlerden kabul görmüyorum.’’

• ‘’İstediğim işi asla bulamayacağım.’’

• ‘’İstediğim maaşı alamayacağım.’’

• ‘’Ben şanssızım.’’

• ‘’Yetersizim.’’

Bu kanılar katı bir biçimde kişinin iş yahut eğitimiyle ilgili sonucun olumsuz olacağına yönelik olduğundan, gençler bir teşebbüste bulunmaktansa mevcut pozisyonda kalmayı tercih ederek kendilerini maddi ve manevi istikametten garantiye almaya çalışmaktadırlar.

• Çözüm Değil, Sorun Odaklı Düşünmek

İş ömrüne atılmayan yahut eğitimine devam etmeyen konut gençleri, meslek ve eğitim hayatlarında yaşadıkları problemler karşısında çaresizlik ve karamsarlık hisleri yaşayabilirler. Bu olumsuz hislerin temelinde ne olduğu araştırıldığında ise bu gençlerin, yaşanan olumsuz teşebbüsler yahut sıkıntılar karşısında tahlil odaklı düşünmekten çok sorun odaklı düşündükleri görülmektedir. Aslında burada da “çarpıtılmış düşünceler” olarak söz edilen kavram ön plana çıkmaktadır.

Çarpıtılmış niyetler, sağlıklı ve mantıklı düşünerek olayları tüm taraflarıyla görüp kıymetlendirmekten fazla daha çok olayların olumsuz istikametlerini ön plana çıkaran taraflı fikir yapılarıdır. Çarpıtılmış fikirler felaketleştirme, duygusal çıkarsama ve genelleme üzere çeşitli kategorilere ayrılmaktadır. Felaketleştirme, genelleme ve etiketleme başlığı altında incelenen çarpıtılmış niyet biçimlerinin sorun odaklı düşünmede daha yaygın kullanıldığı görülmektedir.

İş ve eğitim ömründe sorun odaklı düşünmenin altyapısında varılan çarpıtılmış fikir örnekleri şunlardır:

• ‘’Asla sorun yaşamamalıyım.’’

• ‘’Sorun yaşamam felakettir.’’

• ‘’Birkaç defa sorun yaşadıysam bundan sonra daima sorun yaşayacağım manasına gelir.’’

• ‘’Sorun yaşıyorsam bu benim yetersiz yahut başarısız olduğumu gösterir.’’

• ‘’Tam yapamayacağım bir işi hiç yapmasam daha düzgün olur.’’

Yukarıdaki niyet örneklerinde de görüldüğü üzere bu çarpıtılmış niyet yapılarındaki şahıslar, bir yahut birkaç durumda yaşanan olumsuzluğu genelleyerek bu aksilikler daima gerçekleşecekmiş üzere yaklaşmaktadırlar. Üstelik muhtemel olumsuz sonuçları daha da felaketleştirecek biçimde zihinlerinde canlandırarak kendilerine yönelik “Başarısızım!” üzere olumsuz etiketlemeler yapmaktadırlar.

Ev Gençleri, Hayat Şartlarını Nasıl İyileştirebilirler?

Ev gençleri, mevcut durumlar sonucunda ebeveynlerinin meskenlerinde kalmakta, iş ve eğitim ömrüne dâhil olmamaktadırlar. Fakat bu durum onların istedikleri ya da onları mutlu eden bir tercihten çok belirli nedenler sonucunda zorunda kaldıkları bir karar olarak karşımıza çıkmaktadır.

Peki, bu mesken gençleri, bu döngüden nasıl çıkabilirler yahut mevcut şartlarını nasıl iyileştirebilirler?

Bu soruya karşılık olarak dikkat edilmesi gereken ögeleri 9 alt başlık içerisinde şöyle sıralayabiliriz:

• Hayat Maksadı Belirlemek

Amaçsız ve amaçsız bir ömür, tatminkâr olmaktan uzaktır. Mesken gençleri öncelikle ferdî kıymet alanları ile birlikte ömür maksatlarını da belirlemelidirler. Gençleri şahsî bedel alanları doğrultusunda ömür maksatlarına götürecek gayeler, onlara hayatta bir yol haritası çizer. Bu yol haritası sayesinde mesleksel gelişim sürecinde gençler, kendilerini bazen amaçlarına giden yoldan sapmış hissetseler de kısa müddette tekrar hangi yola girmeleri gerektiğini kestirebilirler. Bu yolun zorlukları nedeniyle bazen düşseler de amaçlarını hatırlayarak kalkmaya çaba gösterebilirler.

• Mesleki İlgi, Yetenek ve Pahaları Belirlemek

Gençlerin iş hayatına dair sağlıklı bir adım atabilmeleri ismine öncelikle şahsî ilgi, yetenek ve kıymet alanları hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir. İlgi, yetenek yahut paha alanlarına uygun olmayan meslek seçimleri, ilerleyen periyotlarda gençlerin mesleksel alanda geri çekilmelerine neden olabilir. Bu sebeple kendilerine uygun mesleğe dair bir iş ve eğitime yönelmeleri önceliklidir.

• Başarı Tarifini Tekrar Yapmak

Gençlerin muvaffakiyet tarifleri bazen hayli kısıtlayıcı ve ulaşılması güç gayeler biçiminde karşımıza çıkabilir. Bu ulaşılması güç yahut uzak vakitli muvaffakiyet tariflerine sıkı sıkıya bağlı kalmak, bazen destekleyici olmaktan çok umut ve motivasyon kırıcı olarak da karşımıza çıkabilmektedir. Bu sebeple ferdî gayelere ulaşmaya çalışırken motivasyonu azaltan ve sırf sonuç odaklı olan muvaffakiyet tarifleri yerine motivasyon arttırıcı ve süreç odaklı muvaffakiyet tarifleri yapmak değerli bir ataktır.

• Küçük Adımlar Atmak

Mesleki gelişim sürecinde gençlerin kısa, orta ve uzun vadeli amaçları bulunmalıdır. Örneğin üniversitede İktisat Bölümü’nden mezun olmuş ve bankada çalışmak isteyen biri için uzun vadeli gaye, bankada müdürlük düzeyine ulaşmak olabilirken orta vadeli gaye, müdürlük statüsüne erişebilmek için çıkılması gereken meslek basamaklarını planlamaktır. Kısa vadeli maksat ise bankacılık imtihanlarına hazırlanmak ve imtihana hazırlık için gerekli motivasyon ile çalışma disiplinini sürdürebilmektir.

Uzun vadeli maksatlar belirlendikten sonra bu gayeye ulaşabilmek için öncelikle kısa vadeli, ardındansa orta vadeli gayelere ağırlaşmak, ana gayeye ulaşmada daha motive edici olacaktır.

• Mesleki Gelişim Sürecinde Esnek Olmak

Mesleki gelişim süreci içerisinde maksatlar belirlemek ve muvaffakiyet tariflerini gözden geçirmek değerlidir, lakin ömrün akışı içerisinde bazen her şey yolunda gitmeyebilir. Yani ömür içerisinde çeşitli ferdî zorlanmalar yaşanabileceği üzere dışsal faktörler de mesleksel gelişim süreçlerini sekteye uğratabilir. Ayrıyeten hayat şartları değişerek mesleksel ömür içerisinde farklı istikametlerde ilerlemek de kelam konusu olabilir. İşte tüm bunlar, mesleksel gelişim süreci içerisinde esnek olmayı gerektirir.

Örneğin beklenmedik bir formda sıhhatimizin bozulması, kendi mesleğimize yönelik iş imkânlarının olmaması, maddi imkânsızlıklardan ötürü almak istediğimiz eğitim yahut kursları alamamak üzere durumlar, meslek ve eğitim hayatında başımıza gelebilecek sekteler ortasındadır.

Daha açık bir örnek üzerinden anlatacak olursak üniversitede Deniz ve Liman İşletmeciliği Bölümü’nden mezun olan bir kişi, liman işletmeciliğinin olmadığı, denizden uzak bir kentte hayatını sürdürmek zorunda kalırsa birinci etapta diplomasının iş bulmak için uygun olmadığını düşünebilir. Lakin bu durum, o kişinin hiçbir formda iş bulamayacağı manasına gelmez.

İşte tam da burada kişi, mesleksel gelişim sürecindeki esnekliği devreye sokarak kendi mesleğine yakın olan ve yapabileceğini düşündüğü farklı meslekleri araştırmalıdır. Hatta bazen de farklı alanlardan mesleksel kurs ve eğitimleri de almak gerekebilir.

Böylece mesleksel gelişim sürecinde esneyebilme özelliğini devreye sokmak, bireyin kendisini yetersiz, kıymetsiz ve çaresiz hissetmekten korumaktadır. Tüm bu durumlar göz önünde bulundurulduğunda var olan amaçların de bazen değiştirilebileceğini ve maksatların değişmesinde şahsî şartlar üzere dış ögelerin da tıpkı biçimde tesirli olabileceğini unutmamak gerekir.

• Gerçekçi Senaryoları ve Tahlil İmkanlarını Gözden Geçirmek

Geçmişteki mesleksel teşebbüslerde ortaya çıkan olumsuz sonuçlardan ders çıkararak şahsî güçlü yanlar keşfedilmeli ve zorluklar karşısında kullanılabilecek mümkün imkânlar göz önünde bulundurulmalıdır. Bu sebeple gelecek ismine bu çerçeve içerisinde gerçekçi bir yol haritası çizmek kıymetlidir.

Gerçekçi yol haritasında sırf olumlu yahut olumsuz istikametlere odaklanmak yanlışsız değildir. Mesleksel gelişim süreci boyunca meslekte karşılaşılabilecek mümkün olumsuz senaryolar da göz önünde bulundurulduktan sonra meselelerden fazla tahlil tekliflerine odaklanmak gerekir.

• Teknolojiye Bağımlı Değil, Bağlı Olmak

Mesleki gelişimde teknolojiden yarar sağlayarak meslekle teknolojiyi harmanlamak mantıklı bir seçenek olabilir. Yani teknolojik imkânlar, mesleksel tasalar nedeniyle bir rahatlama ve kaçış aracı olarak kullanılmaktan fazla mesleksel gelişime yönelik faydalanılabilecek bir öge olmalıdır.

Örneğin teknoloji, mesken gençleri tarafından iş bulma fırsatlarını kıymetlendirme yahut mesleksel yeterliliği arttırıcı bilgi ve eğitimlere ulaşma istikametiyle kullanılırsa bu imkan, iş bulma sürecinde hayli yararlı olacaktır. Fakat gençler iş bulmanın zorluklarından kaçınarak sadece rahatlama emeliyle uzun saatlerini teknolojik aletlerle geçirirlerse bu durum, yaşanan meseleleri çözümlemediği üzere daha da arttıracaktır.

• Kendi Odaklı Olmak

Aile, etraf ve bilgi düzeyi üzere pek çok öge açısından kendisinden farklı olan biri ile kendini mesleksel taraftan kıyaslamak, üstünlük yahut aşağılık hislerini tetikleyerek ekseriyetle gençleri sağlıklı bir sonuca vardırmaz. Örneğin kendilerini iş bulan bir arkadaşıyla kıyaslayan konut gençleri, arkadaşları ile ortalarındaki farklılıkları göz gerisi ederek aslında taraflı bir kıymetlendirme yaptıklarında kendilerini başarısız yahut yetersiz hissedebilirler.

Ancak yaptıkları kıyas, farklı şartlar ve şahıslar kelam konusu olduğundan gerçekçi değil, aldatıcıdır. Bunun yerine gençler, kendi geçmişleri ile şu andaki durumlarını kıyaslayarak ferdî gelişim yahut gerilemelerini fark edip daha gerçekçi bir bakış açısına sahip olmalıdırlar. Bu sayede ömür çizgilerini ne tarafta ilerletmek istediklerini daha hakikat bir biçimde fark ederek kendi ömür rotalarını oluşturabilirler.

• Hobi ve Keyif Alanlarını Belirlemek

Ev gençleri tüm bunların yanında teknolojiden biraz uzaklaşarak kendilerini keyifli edecek uğraş alanlarını keşfetmeli yahut var olan keyif alanlarını hayatlarına tekrar adapte etmelidirler. Bu sayede mesleksel hayat ve eğitim hayatı hakkındaki mevcut zahmetlerle baş etmek ismine çeşitli adımlar atarlarken tıpkı vakitte ömürlerini keyif alarak geçirmeyi de ihmal etmemiş olurlar.

Ev Gençleri Neden Ruhsal Takviye Almalılar?

Ev gençleri, yaşadıkları durum içerisinde rastgele bir takviye almayarak gün geçtikte daha karamsar, yalnız, başarısız ve çaresiz hissetmektedirler. Bu çaresizlik döngüsünü kıramadıkça gençlerin ömür boyunca yerine getirmeleri gereken misyonları artmaktadır ve bu durum, onlar için içinden çıkılması daha güç bir hâl almaya başlamaktadır.

Bu yazımızda da mesken genci olmayı bırakmakla ilgili sizlere verdiğimiz teklifler mutlak yarar içerse de bu teklifleri tek başına uygulayabilmek zannedildiği ölçüde kolay değildir. Bu yüzden psikoterapi takviyesi almak, bu süreci daha kolay ve süratli biçimde yönetebilmeyi sağlamaktadır.

Ev gençlerinin alacakları psikoterapi takviyesiyle öncelikle gençlerin geçmiş yaşantılarındaki izler takip edilerek neden bu durumda olduklarına dair her şeyin açığa çıkarılması planlanır. Bunun sonucunda ise geçmişten bugüne gelen ve bugünkü sorunları doğuran bahisler üzerinde profesyonel çalışmalar yapılarak tüm sorunların ana kaynaklarından çözümlenmesi hedeflenir.

Bilişsel Davranışçı Terapi ve Şema Terapi usulleriyle sorunların geçmişte oluşan temelleri tespit edilerek bugünkü niyet, his ve davranış yapılarının uygunlaştırılması beklenmektedir. Bu gençlerin mesleksel geleceklerini inşa etmeleri ismine gereken çalışmalar gerçekçi bir bakış açısıyla ve uzman görüşü dayanağıyla yapılır. Ayrıyeten Mindfulness ve Sanat Terapisi üzere usullerle de bu gençlerin içerisinde bulundukları zorlayıcı his durumlarından kurtulmalarında ve rahat bir nefes almalarında yardımcı olunabilir.

Ayrıca daha memnun geçirilebilecek gençlik yıllarınızın “ev genci” etiketiyle ketlenmemesi ve mesleksel gelişim sürecinizin sağlıklı ilerlemesi için mesleksel ilgi, yetenek ve kıymetlerinizin yanlışsız tespit edilerek kıymetlendirilmesi çok değerlidir. Mesleksel tercih ve yetenek alanında sağlıklı değerlendirmelerin yapılabilmesi için kurumumuzdan Mesleksel Tercih Danışmanlık Paketi satın alabilirsiniz. Bu sayede mesleksel geleceğinizi daha profesyonel biçimde inşa ederek ilerleyen periyotlarda yaşayabileceğiniz mesken genci olmak, mesleksel memnuniyeti yaşayamamak ve meslekte başarıyı tadamamak üzere zorlanmaları bugünden önleyebilirsiniz.