Herkesi mutlu etmeye çalışan beşerler çok nazik, çok tatlı ve çok yardımseverdir. Hiç hayır demezler. Bir uygunluğa ya da dayanağa gereksiniminiz olduğunda sizi asla ortada bırakmazlar. Vakitlerinin büyük bir kısmını diğerleri için bir şeyler yapmak ve onların muhtaçlıklarını karşılamak için kullanırlar. Onların işlerini yaparlar, onlar için planlar oluştururlar, tüm ayrıntıları düşünüp bu ayrıntılarla ilgilenirler. Etraflarındaki herkesi mutlu etmeye çabalarlar.
Bu uğraş kendilerini güzel hissetmelerini sağlar. Lakin herkesi mutlu etmenin sonu yoktur. Bir türlü dönüp kendilerine bakmazlar. Daima diğerleri için yapılacakları vardır. Bunun bir sorun olduğunu asla kabul etmezler. Onlar yalnızca yardım ediyor, oburlarının hayatını kolaylaştırıyorlardır.
Diğerlerine yardım etmek, fedakârlık yapmak, diğerlerinin hislerine eşlik etmek – ne var bunda? Makûs bir şey mi? İnsanları mutlu etmenin, herkesin sizin sevilesi birisi olduğunuzu görmesinin ne ziyanı olabilir ki? Bilmem, emin misiniz bir ziyanı olmadığından?
Herkesi şad etmeye çalışmanın sıklıkla göz arkası edilen birçok zımnî bedeli vardır ve bu bedel yüksektir.
Sizin için değerli olan insanları şad etmeyi istemenizde yanlış bir şey yok elbette. Bedel verdikleriniz için vaktinizi, kaynaklarınızı, gücünüzü paylaşmak da çok güzel olabilir. Sorun sahip olduklarınızı kendinizi badireye sokacak biçimde dağıtmanızdır. Herkesi şad etmeleriniz bir seçim olmaktan çıkıp sorumluluk, hatta mecburilik haline geldiğini hissettiğinizde oluşur zahmet.
Bu biçimde davranan birçok kişi bu davranış paterninin farkında değildir, kendilerinin herkesi şad etmeye çalışan birisi olarak tanımlamazlar kendilerini. Herkesi mutlu edemezlerse, kendilerini bencil ya da hatalı olarak hissederler. Reddedilme korkusu yaşarlar. Diğerlerini hayal kırıklığına uğratmaktan dehşetler. Özgüvenleri düşüktür, bağımsız karar alma düzeneklerinde eza vardır, sağlıklı hudutlar oluşturamazlar.
Herkesi şad etmeye çalıştıkça,
Kendinizi unutursunuz. Sıhhatiniz, gereksinimleriniz, ferdî refahınız ile ilgilenmek için fırsatınız ve vaktiniz kalmaz. Kendi sıhhatiniz kıymetine diğerlerini mutlu etmeye çalışmak sonuçta size ziyan verir. Hani uçağa bindiğinizde, uçak havalanınca hostes öne geçip size bir şeyler söylüyor ya; işte orada çok değerli bir şey söylüyor: kabin basıncı düşerse üstünüzdeki bölme otomatik olarak açılacak ve oksijen maskeleri ortaya çıkacak, evvel kendinize takın ki şuurunuz açık kalsın. Muhtaçlık halinde diğerlerine yardım edebilin. İşte hayat tam da böyledir; evvel siz düzgün ve sağlıklı olmalısınız ki diğerlerine yardımınız dokunsun.
Pasif agresifleşir ve/veya İçerlersiniz. Vakit içinde insanların sizden faydalanmaya çalıştığını ve sizi takdir etmediğini gördükçe kızar ve içerlersiniz. Kısa vadede kızgınlığınızı baskılayabilirsiniz, lakin bu baskıladığınız kızgınlık vakit içinde kendini pasif agresyon olarak gösterir. Kendinizi, fikirlerinizi, hislerinizi açık ve net bir halde söz etmeyi seçmezseniz, pasif agresyona eşlik eden ya da tek başına görülen içerleme oluşur ve kırgınlığınız, içerlemeniz münasebetlerinizi zedeler. Vakitle mesafelenmeye hatta alakaların kopmasına neden olur bu his.
Arkadaşlarınızdan, dostlarınızdan, öbür insanlardan ve aktivitelerden keyif almamaya başlarsınız. Herkesi şad etmeye çalışmak gerilim düzeyini yükseltir ve siz hayattan pek de keyif almaz hale gelirsiniz. O kadar çok şey vardır ki herkesi mutlu etmek için listenizde, ana odaklanıp kendiniz için keyif olacak aktiviteler gerçekleştiremezsiniz. Başınızda devamlı bir sonraki yapacağınız düzgünlük vardır. Anda olmamanız, çoklukla dikkatinizin dağıldığını ve mesafelendiğinizi gösterir. Bu durum etrafınız tarafından fark edilir. Etrafınızın bu farkındalığı lisana getirmesi sizde daha ağır dert oluşturur ve düzgün bir dost, güzel bir partner olmadığınızı hissettir size.
Gerilim ve depresyon hayatınızın bir kesimi haline gelir. Başedebileceğinizden daha fazla taleple karşılaştıkça sıhhatsiz düzeyde gerilim oluşur. Herkes sizi sevsin diye herkesi lakin herkesi şad etmeye çalışmanız kronik gerilim ve sıhhatsiz davranışlar ortasında bir kısır döngüye yol açar. Devamlı diğerleri için bir şeyler yaptığınız için meşgul hissedersiniz kendinizi. Fakat kendiniz için hiç vaktiniz yoktur. Kendinizden diğer herkes için her şeyi yaparsınız. Bir gün bu döngünün dışına çıkmanız gerektiğini fark edersiniz bir biçimde.
Kolay olmaz bu kendinize dönüş, doğrudur, lakin siz kâfi ki karar verin. Bu kendinize dönüş çok güç görünüyorsa, küçük bir yer belirleyin ve oradan başlayın. Kendiniz için bir şeyler yapabileceğiniz bir vakit, alan oluşturmak için iptal edebileceğiniz bir sorumluluğu belirleyin birinci adım olarak. Ve buradan başlayın yürümeye. Kendinizi tekrar hatırlayabilmek için bu döngüden çıkma stratejinizden vazgeçmeden uygulayabilmek için güvendiğiniz birisinden takviye isteyin. Bu hususta etrafınızın sizi gereğince desteklemeyeceğini düşünüyorsanız, mutlak profesyonel takviye alın.
Faydalanılırsınız. Beşerler makul olandan fazlasını isteyerek nezaketinizden faydalanabilir. Hayır diyemediğinizi bildikleri için sömürürler sizi. Temel niyetleri sizi sömürmek olmasa da farkında olmadan faydalanır sizden etrafınızdakiler. Hudut koymazsanız kimse sonu aştığının farkına varmaz ki. İnsanlara – aslında kendinize nelere müsamahayla kabul göstereceğinizi, neleri kabul etmeyeceğinizi anlatmalısınız. Neleri yapıp neleri yapamayacağınızı ve neyi kabul edip etmeyeceğiniz konusunda netleşin, sonlarınızı belirleyin. Hayır demenize alışmamış olanlar başlarda hayal kırıklığına uğrayabilirler, siz de kendinizi hatalı hissedebilirsiniz, lakin kendinizi önceliklendirmenin kendinize karşı sorumluluğunuz olduğunu daima hatırlatın kendinize.
Pekala, siz herkesi şad etmeye çalışan, herkes sizi sevsin diye uğraşan birisi misiniz?
Diğerlerinin yaptığı, söylediği, yapmadığı, söylemediği şeylerden derinden etkileniyor musunuz?
Kendi huzurunuz, vaktiniz değerine diğerlerini memnun etmek için davranışınızı değiştiriyor musunuz?
Çatışmalardan kaçınmak için insan üstü gayret harcıyor musunuz?
Kendiniz olmaktan ve hissettiklerinizi hissetmekten korkuyor musunuz?
Hayır demekte zahmet çekiyor ve bunu yaptığınızda kendinizi hatalı hissediyor musunuz?
Herkesin fikrine katılmanız gerekiyormuş üzere mi hissediyorsunuz?
Kendinizi oburlarının hissettiklerinden sorumlu mu hissediyorsunuz?
Sıklıkla kendinizi özür dilerken mi buluyorsunuz?
Herkesi şad etmeye çalışırken yaşadığınız kırgınlıkları lisana getirmemeyi mi tercih ediyorsunuz?
Ne dersiniz, tanıdık geldi mi bu sorular? Şayet en azından hayatınızın bir devrinde bu türlü hissettiyseniz, muhtemelen reddedilme, onaylanmama, tenkit, sevileme ve beğenilmeme ile yüzleşmemek, kaçınmak için herkesi mutlu etmek isterseniz, herkes sizi sevsin istersiniz. Bilin ki bu türlü hisseden tek kişi siz değilsiniz. Herkesi mutlu etmeye çalışmak çok daha derinlerde bir sorunun dışavurumudur: özdeğer ile ilgili sıkıntıların. Onay almak, sevilmenizi sağlamak umuduyla herkesi mutlu etmeye çalışsanız da sizin üzere herkes beni sevsin diye uğraşanların karşılaştıkları güzel olmayan davranışlara maruz kalmaları ile doludur herkesi mutlu etmenin geçmişi. Tüm bu güzel olmayan davranışlardan kurtarmak için kendinizi onları şad etmek için daha da çok çabalarsınız. Vakit içinde bu bir davranış paternine dönüşür.
Sıklıkla insanları şad etmeye çalışmakla nezaket karıştırılır. Birinin düzgünlük talebini reddetme konusundaki isteksizliğinizi “Bencil olmak istemiyorum” ya da “Ben âlâ bir insanım” cümleleri ile söz edebilirsiniz. Siz ne derseniz deyin, sonuç olarak oburlarının sizden yararlanmalarına müsaade verdiğiniz gerçeğini değiştirmez.
Herkesi mutlu etmek, herkese kendisini sevdirmeye çalışmak değiştirilmesi güç bir paterndir ve bakın nelere mal olur:
Kökleşmiş Öfke
Siz herkesi şad etmeye çalışırken biriken ve bir kenara itmeye çalıştığınız tüm öfke sarfiyat, derinlere yerleşir.
Kendinizden Vazgeçiş
Herkes sizi sevsin diye o kadar çok değiştirirsiniz ki kendinizi, benliğiniz ile ilginiz kesilir.
Tükeniş
Herkesi mutlu etmeye çalışırken her şeyinizi hiç düşünmeden vermenizin doğal sonucudur.
Benlik Saygısında Azalma
Kendinizi çok keskin eleştirirsiniz. Olduğunuz bireyden şad olmadığınız için, çabucak herkesi mutlu ederek istenilen biri olmaya eforlar, sizi sevmeleri için elinizden gelen her şeyi yaparsınız.
Sağlıklı İlgi Kuramama
Kendiniz üzere olmadığınız sürece kimseyle yakın bir bağlantıya giremezsiniz.
Uygun Olmayan Beklentiler
Kendinizden insanüstü beklentileriniz etrafınızdakilerin sizden yersiz beklenti oluşturmalarına ve sizin gereksinimlerinize dönüp bakmamalarına neden oluyor. Yardım isteme konusunda öylesine deneyimsiz, isteksizsiniz ki, kendi kendinize uğraşıp duruyor, kendinize yüksek beklentiler yüklüyorsunuz. Mükemmeliyetçilik, herkesi şad etmeye çalışmanın çok değerli bedellerinden birisidir.
Derin Yalnızlık
Kendiniz üzere olduğunuzda sevilmeyeceğinizi, onaylanmayacağınızı düşündüğünüz için, herkes sizi sevsin diye onların güzeline gidecek maskeler takıyor, kabul edilebilir davranışlar sergiliyorsunuz.
Pişmanlıklar
Herkesi şad etmekle o kadar meşgulsünüzdür ki, önünüze çıkan birçok fırsatı kaçırır, risk almaktan korktuğunuz ve başarısızlığa tahammülünüz olmadığı için kendinize maniler koyarsınız.
Mağduriyet
Herkesi şad etmek için, uzlaşmacı olmak için şahsî sonlarınızı yok etmeniz sizi savunmasız bırakır, şahsî bağlantılarınızda mağdur olmanıza yol açar.
Özgürlüğün Bedel Olarak Ödenmesi
Herkesi şad etmeye çabalarken beğenilmek, istenmek, onaylanmak, sevilmek uğruna özgürlüğünüzü bedel olarak ödersiniz.
Herkesi şad etmeye çalışmanızın birçok bedeli vardır, hayatınızın birçok alanını tesirler. Gördüğünüz üzere herkes sizi sevsin diye herkesi mutlu etmeye çalışmak benliğinizin yok olması demektir. Kendinizi yok etmeyin.
Herkesi şad etme alışkanlığınızdan vazgeçmek için yapmanız gerekenlere gelince:
Vakit kazanamaya çalışın. Birisi sizden bir yeterlilik istediğinde, bu bahiste biraz düşünmeye gereksiniminiz olduğunu söyleyin. Bu size bu yeterliliği yapmanızın ya da yapmamanızın sonuçlarını düşünmek için vakit kazandırır. Bu kazandığınız vakitte bu işi yapmak için vaktiniz, gücünüz ve imkânınızın olup olmadığını güzel düşünün. Düzgünlüğü isteyen sizden çabucak yanıt vermenizi istiyorsa da “Hayır” deyin. Talebin başında çabucak evet dememeniz size durumu tekrar kıymetlendirme seçeneği sağlar.
Bir vakit limiti oluşturun ve sonlarınızı belirleyin. Yardım etmeye karar verdiğinizde sonlarınızı da belirleyin. Düzgünlük etmeye karar verdiğiniz bireye uygun olacağınız vakti, tarihi ve yeri net bir halde bildirin ve buna sadık kalın. Herkesin sonları vardır, olmalıdır da. Bunları hem kendinize hem de diğerlerine hatırlatmanız kıymetlidir. Dengeli olmak oburlarının sonlarınızı ve size nasıl davranmaları gerektiğini öğrenmelerini sağlar. Sınırlarınızın bilinmesi rastgele bir ihlal olduğunda sonlarınızı hatırlatmanızı sağlar.
Bir seçeneğiniz olduğunu görün. Herkesi şad etmeye çalışanlar her yardım davetine otomatik olarak olumlu karşılık vermek zorundalarmış üzere hissederler. Her vakit bir seçeneğiniz olduğunu aklınızdan çıkartmayın. Başlarda içinize sinmese de her vakit hayır deme seçeneğiniz olduğunu daima aklınızda tutun.
Önceliklerinizi belirleyin. Yapmanız gerekenler listeniz uzunsa ya da vaktiniz yapmanız gerekenler için kâfi değilse, önceliklerinizi belirleyin. Önceliklerinizi belirlemek yapmanız gerekenleri hakikat organize etmenizi sağlar. Bakın bakalım, o listede sizin için en değerlileri hangileri? Ona nazaran de hareket planınızı belirleyin.
Manipüle edilip edilmediğinize dikkat edin. “Bunu yapsan yapsan sen yaparsın” diyerek sizi yönlendirmeye çalışanlara ve çıkarcılara dikkat etmelisiniz. Pohpohlayabilir, ikna edebilir yahut sizden tekrar tekrar bir şeyler yapmanızı isteyebilirler. Tuzağa düşmeyin.
İnanarak Hayır deyin. Birinci “Hayır” en zorudur. Sükunetle ve hedefe yönelik olsun Hayır’ınız. Düzgün bir neden için hayır dediğinizi ve kimseye neden bu sefer yardım edemeyeceğinizi açıklamak zorunda olmadığınızı aklınızdan çıkartmayın. Uzun uzun açıklamalar size daha alımlı, daha gerekli gelse de kendinizi kısa ve net söz edin.
Küçük küçük, yavaş yavaş başlayın. Küçük adımlar atın. Kendinize manalı, lakin gerçekçi hudut çizme alıştırması yapmak için fırsat verin. Ne kadar küçük olursa olsun, gerçek istikamette atacağınız her adım sizi olmak istediğiniz noktaya yaklaştırır. Sizi zorlayacak bir konuşma için kendinizi hazırlıyorsanız, söylemek istediklerinizi evvelden bir kağıda yazın. Ve biraz üzerinde çalışın. Böylece birinci başlarda Hayır diyeceğiniz konuşmaları yaparken daha az zorlanırsınız.
Sizin kusurunuz olmayan şeyler için özür dilemeyin. Herkesi mutlu etmeye çalışanlar kendi kusurları olmayan durumlar için bile durmaksızın özür dilerler. Yalnızca yaptığınız yanlışlar için özür dileyin, memnuniyetsiz olduğunu düşündüğünüz birisinin memnuniyetsizliği için değil.
Sonuçlardan korkmayın. Herkesi şad etmek isteyenler Hayır demenin münasebetlerini bozulacağından endişelenirler. Halbuki karşınızdakiler sizin olduğunuz kadar sizden beklenti içinde değildirler. Her ne kadar sizin devamlı evet demenize alıştıkları için sizden beklenmeyen bir formda Hayır demeniz zorlayıcı ve şaşırtan olsa da vakitle sizin de Hayır diyebileceğinizi kabul edeceklerdir.
Vaktinizi kime ayırmak istediğinizi âlâ düşünün. Kendinize nitekim kime yardım etmek istediğinizi bir sorun. Kendinize mi, ailenize mi, arkadaşınıza mı, kime?
Muvaffakiyetlerinizin farkına varın. Başarılarınız için ödüllendirin kendinizi. Her ne kadar kültürümüz aksiliklere, yanlışlara odaklanmayı öğretmiş olsa da olumlu değişimleri göz gerisi etmeyin
Herkesin her şeyi olamayacağınızı anlatın kendinize. Herkesi her vakit mutlu etmek olanaksızdır. Daima kendinizi herkesin memnunluğunu korumak zorunda hissetmekten vazgeçin. Herkesi mutlu etmek için koşulları değiştirmeye çalışmaktan vazgeçin. Değiştirebileceğiniz tek kaide, his, durum yalnızca sizinkidir.
Özdeğerinizi diğerleri değil, yalnızca siz belirlersiniz. Diğerleri ile mutabakata çalışmak değildir saygınlık ve hayranlığı oluşturan, yanlışsız olanı savunma yüreğidir. Hayır demek prestijinizi sarsmaz, yalnızca sınırlarınızın olduğunu gösterir. İnanılırlığınızı, güvenilirliğinizi sağlamanın yolu oburlarının sizi değerlendirmesi değil, ortak kabul görmüş ölçülerdir. Samimiyet, insanların sizi kullanabileceği manasına gelmez, hudutlarınız net olsun.
Kendinizi kabul ettirmek için diğerlerini şad etmek zorunda değilsiniz.
Diğerlerinin hakkınızda ne düşündüklerini önemsedikçe onların tutsağı olursunuz.
Sevilmeyi, kabul görmeyi, onay almayı siz de herkes kadar hak ediyorsunuz.
Her vakit söylediğim üzere, siz çok hoşsunuz, çok özelsiniz, olduğunuz üzere sevilmeyi hakkediyorsunuz. Sevin kendinizi, evvel siz sevin kendinizi.