Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çölleşme ve Erozyonla Uğraş Genel Müdürlüğü, Türkiye‘nin İran‘da kum ve toz fırtınası ile hava kirliliğine neden olduğu argümanlarının gerçek dışı olduğunu Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Çaba Kontratı (UNCCD) 15. Taraflar Konferansı’nda (COP15) delilleriyle ortaya koydu.
COP15, Fildişi Kıyısı’nda “Kara. Hayat. Miras: Kıtlıktan refaha” temasıyla 9-20 Mayıs tarihleri ortasında yapıldı.
Çok sayıda devlet ve hükümet liderinin katıldığı konferansa, Türkiye ismine katılan Çölleşme ve Erozyonla Çaba Genel Müdürü Nurettin Taş, izlenimlerini AA muhabiriyle paylaştı.
Taş, Türkiye’nin, BM Çölleşmeyle Çaba Kontratı EK-IV (Kuzey Akdeniz) Ülkeleri 2020-2022 devir başkanlığı misyonunu yürüttüğünü, konferansta, Liderler Doruğu ve “Yüksek Seviyeli Yuvarlak Masa Toplantıları”nın gerçekleştirildiğini belirtti.
Konferansta 143 ülkeden 3 bini lokal iştirakçi olmak üzere toplamda 7 bin iştirakçinin yer aldığını belirten Taş, “COP15’te ülkemizin görüşleri lisana getirildi, genel rapor, bölgesel küme çalışma sonuç raporları sunuldu.” diye konuştu.
Ankara Teşebbüsü
COP12’nin 2015’te Türkiye’nin konut sahipliğinde yapıldığını anımsatan Taş, şunları söyledi:
“Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Uğraş Mukavelesi 12. Taraflar Konferansı’nda, Türkiye tarafından 5 milyon dolar katkıyla ‘Ankara Girişimi’ başlatılmıştı. Ankara Teşebbüsü ile başta Afrika ülkeleri olmak üzere en az gelişmiş ülkelere, mukavelenin gereklilikleri kapsamında, memleketler arası iş birliği, kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi üzere bahislerde takviye sağlanması öngörülmüştü. Ankara Teşebbüsü, ‘yoksullukla nasıl gayret edilir, insanların gelir seviyesi nasıl yükseltilir?’ bunları kapsıyor. Ankara Girişimi’nde alınan kararların ne kadar isabetli olduğunu gördük. Burada aldığımız kararları, bütün başka ülkeler COP15’te örnek olarak gösterdi.”
Taş, tüm taraf ülkeler ve AB’nin kabul ettiği COP15’in kilit çıktısının “Birlemiş Miletler Arazi İdare Anlaşması” olduğuna işaret ederek, bu muahedenin ana unsurlarını şöyle sıraladı:
“2030 yılına kadar 1 milyar hektar alanın restore edilmesi. Kuraklığa karşı erken ikaz, hazırlık ve dayanıklılığı artırmak. Kum ve toz fırtınaları ile uğraş etmek. Çölleşme ve arazi tahribatını zarurî göç ve yerinden edilmenin itici güçleri olarak ele almak. Arazi mülkiyet haklarını ve cinsiyet eşitliğini güçlendirmek. Gençler için beşere yakışır toprak temelli işleri teşvik etmek. UNCCD sürecine gençlerin iştirakini güçlendirmek.”
Türkiye’nin İran‘da kum ve toz fırtınası ile hava kirliliğine neden olduğu savları
Türkiye’nin iki hafta süren konferans kapsamında 40’tan fazla ana toplantı, bölgesel kapalı toplantılar ve kontak küme toplantılarına iştirak sağladığını belirten Taş, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Özellikle kum ve toz fırtınaları konusu başta İran olmak üzere Suriye ve Irak tarafından memleketler arası arenada lisana getirilmekte ve bu ülkelerde meydana gelen toz ve kum fırtınalarına sebebin Fırat ve Dicle ırmakları üzerine konseyi olan barajlar olduğu argüman edilmektedir. Bu hassasiyet üzerine ülkemiz husus özelinde toplantı talebinde bulundu. Toplantıya İran iştirak sağlamazken, Irak tarafından da bir karşı bildirim gelmedi.”
Bu toplantıda, Fırat-Dicle ırmaklarının beslendiği Irak, İran ve Suriye hudutlarının tamamında, 74 bin 758 noktada uzaktan algılama prosedürleri kullanılarak 2001-2019 yılları ortasında meydana gelen değişimlerin izlendiğini lisana getiren Taş, “Yaptığımız kıymetlendirme sonucunda, 18 yıllık periyotta Irak, Suriye ve İran’da meydana gelen bozulumun büyük çoğunluğunun, terk edilen tarım alanlarında, arazi örtüsü sınıflandırmasında, çöl alanlarında meydana geldiğini ispatlarıyla ortaya koyduk.” dedi.
Fırat-Dicle ırmakları üzerinde Türkiye sonları içerisinde bulunan barajlarda suyun tutularak, yılın 12 ayı nizamlı bir biçimde verilmesinin, sulu tarım alanlarının genişlemesine katkı sağladığının da yapılan çalışmalarda gözlemlendiğini lisana getiren Taş, “Çölleşme eğilimi olan alanların büyük çoğunluğu Suriye hudutları içerisinde yer alan ve terk edilen tarım alanlarının ağır olduğu bölgelerde, yeşillenme eğiliminde olan alanların ise her iki ırmağın birleşerek beslediği, bataklıklar bölgesi olarak da bilinen kısımda ağırlaştığı görüldü.” bilgisini verdi. Taş, şunları kaydetti:
“Irak’ta 197 bin 135 kilometrekare, İran’da 220 bin 673 kilometrekare, Suriye’de 76 bin 500 kilometre alanda düzgünleşme, Irak’ta 44 bin 135 kilometrekare, İran’da 91 bin 212 kilometrekare, Suriye’de 144 bin 173 kilometrekare alanda ise arazi bozulumu meydana geldiği tespit edilmiştir. COP15’te gerek Ankara Teşebbüsünün örnek olarak gösterilmesi, gerek kum ve toz fırtınasına ait yaptığımız çalışmayla hakkımızdaki savların çürütülmesi ve toplantılardaki faal çalışmalarımızla toplantının gündemini Türkiye belirlemiş oldu.”
Türkiye’ye teşekkür
COP15’te Türkiye’nin yan etkinliklerde de etkin olarak yer aldığına dikkati çeken Taş, “UNCCD Sekretaryası ve taraf ülkeler tarafından mukaveleye etkin iştirakimiz ve arazi bozulumu ve çölleşme mevzularında öncü olan ülkemizin yapmış olduğu, bilhassa alanda yapmış olduğu çalışmalardan ötürü ülkemize teşekkür edildi.” dedi.
Taş, COP15 kapsamında ayrıyeten Azerbaycan, Özbekistan, BM Biyoçeşitlilikle Gayret Kontratı Sekreteryası, Tanzanya, Ürdün, Gine, Afrika Kümesi, GIZ, WWF ve IUCN, WOCAT, G20, Pakistan ile ikili görüşmeler yapıldığını da aktardı.