“Nedir bu karbonhidratların başımıza açtığı sıkıntılar?”
Güç kaynağımızın çoğunluğunu oluşturan karbonhidratlar, yapaylaştıkça ve gereğinden fazla tüketilmeye başlandıkça çoğumuzun sorunu haline gelmiştir. Karbonhidratların, yapılan hayvan deneylerinde kokainle benzeri bağımlılığa yol açtığı görülmüştür. Fareler, bir mühlet, şeker içeren diyet sonrası şeker kesildiğinde unsur bağımlılığı belirtileri göstermişlerdir; diyete şeker hududu koyulmadığında hayvanlarda obezite ortaya çıkmıştır. Araştırmalarda fastfood tüketimine alıştırılan kobaylarda elektrik şok tehdidine karşın karbonhidratın tüketilmeye devam edildiği görülmüştür. Bütün bunlar şeker bağımlılığını hafife almamamız gerektiğini gösteriyor.
Karbonhidrat, endüstrileşmenin sonucu olarak ucuz bir güç kaynağı olarak tüketimi arttırılmış besinlerdir. Beynimizin glikoz muhtaçlığı sanılanın bilakis karbonhidrat dışındaki besinlerden da beden tarafından üretilebilmektedir. Olağan bireylerde şeker azlığı değil, insülinin istikrarsız salınımı zihinsel aktivitemiz için daha ziyanlıdır.
Doğal meyveler, patates havuç üzere kök sebzeler, nohut fasulye, tahıllardan ziyadesiyle karşılayabileceğimiz günlük karbonhidrat tüketimimiz, unlu şekerli, paketli besinler eklenince bir beslenme bozukluğuna dönüşür. Ömür halimiz sebebiyle süratli beslenmenin büyük oranda karbonhidratla karşılanması bedenimizin insülin istikrarını bozar ve metabolik hastalıklar ortaya çıkar. Artık tükettikçe daha çok gereksinimini duyduğumuz bir bağımlılık olmuştur karbonhidrat. Hem de azımsanmayacak kadar çok insan için.
Meyve, zerzevat, tahıl, baklagiller üzere aklımıza birinci gelen besin guruplarının birden fazla karbonhidrat içerir. Karmaşık moleküllü karbonhidratların sindirimi ağızda başlar ve ağzımıza aldığımız andan itibaren başlayan sindirim sürecinde kolay şekerlere indirgenirler.
Ülkemizde 1962 yılında 12,5 kg olan şeker tüketimi 2000 yılında 30,3 kg’a çıkmıştır. Ağız sıhhati otoriteleri karbonhidrat tüketiminin günlük gücümüzün yüzde 10’ u kadarının aşılmaması gerektiğini önermektedir. Bu da ortalama 40-50 grama tekabül eder. Bu ölçünün dört seferi aşmayacak biçimde olması gereklidir. Karbonhidratlı besin yediğimizde ağzımızda oluşan asit ortamı tükürük tarafından belli bir müddette olağana döner lakin sık karbonhidrat tükettiğimizde tükürük bunu toparlayamadığı için çürük kaçınılmaz olur. Bu sebeple güç temizlenen yapışık besinler çürük açısından daha tehlikelidir.
Bu cins bir beslenme nizamında diş çürüğünün de denetim altına alınması zorlaşmıştır. Karbonhidrat alım sıklığı ve karbonhidratın ağızdan uzaklaştırılma vakti çürük aktivitesinde rol oynamaktadır.
Meyveler çürük oluşumu açısından çikolatayla misal tesire sahiptir. Şekerli kahve ağız PH’ını çikolataya nazaran daha fazla düşürür. Karamela, yapışık kurabiyeler, cipsler, kuru meyveler ağızdan güç temizlendiği için çikolataya nazaran daha fazla çürük oluşturur.
Diş çürüğünün hayat halimizle birebir alakalı olduğunu unutmayalım. Karbonhidrat alım sıklığı iki katına çıktığında çürük suratı beş altı katına çıkabilir. Düşük oranda şeker ve nişasta içeren bitkisel kaynaklı ve protein içeren besinlere tartı verilmesi hem ağız sıhhatimiz açısından hem vücut ve zihin sıhhatimiz açısından değerlidir. Bu çeşit bir ömür biçimi zorlaştırılmıştır; zira süratli beslenme için etrafımıza baktığımızda her tarafımızın karbonhidratla çevrelendiğini görüyoruz. Beslenme halimizi değiştirmek kendimizi tedavi etmenin bir metodu olabilir. Şuurlu bir halde karbonhidrat tuzağına düşmeden ortalardaki sağlıklı besinlere uzanabiliriz.
Herkese sevgiler.
