Kıskançlık duygusu, her insanın yaradılışında vardır. Bu duygunun
varlığı kişinin gelişiminde tesirli olduğu kadar, çok uyarılmıs olması
halinde de hayatı zora sokar. Hele ki bu bir çocuksa ömür daha da zor
bir hal alır.
Anne-babaların bilmesi gereken en değerli şey ‘kardeş kıskançlığı’nın
doğal, kozmik ve beklenen bir durum olduğudur. Bu durum karşısında
paniğe kapılmak epey yanlış bir davranış olacaktır. Anne-baba ne
kadar rahat olursa çocukta bu devri bir o kadar rahat atlatır.
Kıskançlığın en büyük nedeni büyük kardeşin en bedelli varlığı olan
anne ve babasını, kardeşiyle paylaşmasıdır. Ama kıskançlık sadece
büyük çocukta ortaya çıkan bir durum değildir. Küçük kardeş büyüdükçe,
büyük kardeşin hünerleri karşısında kendini yetersiz hissedebilir ve ona
tanınan ayrıcalıklar olduğunu düşünerek kıskançlık duymaya başlar.
KARDEŞ KISKANÇLIĞI KARŞISINDA ANNE – BABA
TAVIRLARI NASIL OLMALIDIR ?
– Anne-babalar çocuklarına eşit davrandıklarında kıskançlık tetiklenir.
Kıymetli olan eşit davranmak değil ‘adil’ davranmaktır. Zira her
çocuk birbirinden farklıdır. Eşit vakit ayırmak yerine çocuğa
ihtiyacına nazaran vakit ayırmak gerekir. Sevginizin eşit olduğunu
göstermek yerine, her çocuğa yalnızca kendine özel sevgi duyulduğunu
göstermek hakikat olacaktır.
– Anne- babasının kendine adil davranmadığını hisseden çocuk, anne-
babasına karşı inancını yitirirse, kıskançlığın asıl tetikçisi
‘güvensizlik’ olur.
– Bir kardeşin, aileden birine benzetiliyor olması ve bunun dile
getirilmesi başka kardeşin kendini dışlanmış hissetmesine sebep olur
ve bu da kıskançlığı tetikler.
– Ebeveynlerin doğal olmayan davranışları kıskançlığa sebep olur.
Örneğin kardeşi dünyaya gelen bir çocuğun annesi hastaneden
gelirken yanında bir armağanla gelir ve ‘ Bunu sana kardeşin hediye
olarak getirdi’ derse, çocuk bir bebeğin armağan alıp getiremeyeceğini
bilecek yaşta ise, bu duruma şaşırır ve anne-babasına inancı sarsılır.
Kardeş kıskançlığı oluşturmak istemeyen ebeveynler çocuklarına
karşı gerçekçi ve doğal davranmalıdırlar. Yapmacık davranışlar
çocuğu kaygılandırır, telaş ise kıskançlığa sebep olur.
– Birtakım durumlarda kardeş kıskançlığı tehlikeli bir hal alabilir ve çocuk
kardeşine ziyan vermeye çalışabilir. Bu üzere durumlarda onları ayrı
tutmaya çalışmak yanlış bir davranış olacaktır. Kardeşleri mümkün
epey bir ortada tutmaya çalışmalı ama bunu yaparken göz önünde
olmalarına dikkat edilmelidir. Çocuğun kardeşine ziyan vermesi gibi
bir durumda ebeveynler gereğince net lakin sert olmayan bir tavırla
çocuğu uyarmalıdır. Büyük çocuğa karşı suçluluk hisseden, yeterince
net sonlar koyamayan ebeveynler bebeğin ziyan görmesine sebep
olabilir.
– Küçük kardeşle ilgili işlerde, çocuğunuzdan yardım istemeniz faydalı
bir hareket olacaktır. Ama bunu yaparken çocuğunuza ‘sen abi/abla
oldun’ üzere kelamlar söylenmemeli, çocuğa ‘çocuk’ olduğu
unutturulmamalıdır.
– Çocuğunuzla kardeşi olmadan evvel yaptığınız şeyleri yapmaya
devam ederseniz yaşanan kıskançlığı en aza indirebilirsiniz.
– Kardeşi dünyaya geldiğinde çocuğun konuttaki tertibi mümkün oldukça
bozulmamalıdır. En değerlisi evvelden çocuğunuza nasıl
davranıyorsanız o denli davranmaya devam etmenizdir. Aşırı
davranışlar sergilemeniz, ‘seni daha çok seviyorum’ ‘kardeşin çok
yaramaz sen çok uslusun’ üzere çok kelamlar çocuğa hem yapmacık
gelir hem de kardeşler ortası yakınlaşmayı pürüzler.
Ebeveynlerin üzerine düşen en değerli vazife ‘doğal davranmak’tır.
Ebeveylerin çocuğu dertli davranışlarını telaşa vermeden, sakince
dinlemesi ve doğal davranmaya devam etmesi, çocukta kaygıların
yersiz olduğu izlenimini uyandırır. Yani çocuk her şeyin yolunda
olduğunu düşünmeye başlarsa kıskançlık başlamadan sönmüş
olur.Örneğin kardeşi dünyaya gelen çocuk artık eskisi kadar anne-
babası tarafından sevilmeyeceğini düşünmeye başlarsa bu kıskançlık
için yetecek bir cümledir. Fakat anne-baba kendi istifini hiç
bozmadan hem yeni kardeşi sever, hem de kıskançlık başlayacak
olan çocuğun kendisini sevmeye devam ederse, çocuğun kıskançlık
davranışlarından etkilenmeden anne- baba ömürlerine devam
ederlerse, çocuk olağanlaşır. Aslolan çocuğun anne-baba ve evdeki
bireylerin sevgisini kaybedeceğine karşı kaygılanmasıdır. Kaygının
ortadan kalkmasının tahlili ise doğal ve rahat davranmaktır.
Çocuğunuzun durumunun tüm bunlardan daha berbat olduğunu
düşünüyorsanız kesinlikle bir uzmana danışılmalısınızdır.
Unutmayın Kardeş kıskanlığı süreksiz bir süreçtir. Onlar ‘kardeştir’ ve
aslında birbirlerini çok severler.