Ne yazık ki çok sefer bir böbrek hastalığı bedende şişlik idrarda kan görülmesi hipertansiyon üzere Demetevler Escort gürültülü semptomlar göstermeksizin sinsi olarak ilerleyici bir seyir göstererek böbrekleri küçültmekte işlev gören organcıklar nefronlar bağ dokusu ile kaplanarak işlev göremez hale gelebilmektedir Sonunda süreç ‘son devir böbrek hastalığı” dediğimiz Otele Gelen Escort bir sonla bitmektedir Bu durum günümüzde hastanın sonu olmamaktadır fakat bu periyotta hastanın ömrün sürdürülmesi diyaliz böbrek nakli böbrek transplantasyonu üzere hastanın ömür kalitesini önemli oranda tesir eden uygulaması epeyce Balgat Escort güç ve değerli birtakım tekniklerle mümkün olur Bu hastalığın sinsi özelliğinin epeyce sık görülmesi birçok hastayı böbreklerindeki önemli sorunun geri dönüşsüz olduğu bu son noktada bardağı taşıran son bir damla ile hastaneye gitmek zorunda bırakır hastalığını çok geç olarak öğrenmiş olur Birden hasta ve hatta tüm ailesi bu acı gerçekle sarsılır Bugün hemodiyaliz merkezlerindeki hastaların en az 60’ı ne yazık hastalıklarını diyalize girmek zorunda kaldıkları gün öğrenmişlerdir
Konunun ehemmiyeti nedir Türk Nefroloji Derneği Kayıtlarına nazaran 2011 yılı sonu itibariyle 57 000 civarında son devir hastası olduğunu biliyoruz Bu milyon nüfus başına 800’den fazla kişi demektir Bugün Batı ülkeleriyle çabucak hemen birebir olan bu orana nazaran hastaların yaklaşık 50 000 kadarı sayısı 800 civarında olan hemodiyaliz merkezlerinde 3 4 bin kadarı periton diyaliz dediğimiz teknikle 7 8 bin kadarı da işlev gören nakil böbrek ile hayatını sürdürüyor Şunu belirtmek gereklidir ki bu hayatı mümkün kılan bu sistemler sayesinde bu sayılar artmaktadır Yani bu hastalar bu usuller sayesinde yaşama devam edebildikleri için sayıları artmaktadır Lakin tekrar de bizde ve tüm dünyada yeni kazanılan hasta sayısında da giderek artma görülmektedir Tekrar NHANES çalışmasında 2003 yılında ABD’de 300 000 kadar 5 evre kronik böbrek yetersizliği yani son periyot böbrek hastası mevcut olmasına karşılık orta şiddette böbrek yetersizliği olan 8 milyon kadar Amerikalı mevcuttur Ülkemizde de Türk Nefroloji Derneği dayanağı ile yapılan CREDIT çalışması Ülkemizde tüm bölgelerde direkt olağan nüfusta yaptığı epidemiyolojik tarama ile son üç evre böbrek yetmezliği böbrek işlevleri 60’ın altındaki hastalar oranı 9 olarak saptamıştır Bu yaklaşık 3 5 4 milyon kişiyi temsil etmektedir Yani gerçekte bizim farkında olmadığımız değerli sayıda insanımız bu hastalığa sahiptir Bu hastalık toplumsal bir boyut kazanmıştır büyüyen bir epidemi salgın durumundadır Bu nedenle de bu makale kaleme alınmıştır
Artışın en değerli nedeni diyabet ve hipertansiyondur Gerek üstte kelam ettiğimiz NHANES çalışması üzere yabancı epidemiyolojik çalışmalar gerekse Türk Nefroloji Derneğimizin yapmış olduğu çalışmalarda ve kayıt sisteminde bu artıştan birkaç faktör sorumlu görünmektedir Bunların başında diyabet yani şeker hastalığı gelmektedir Türkiye’de 2011 yılında hemodiyaliz hastaları ortasındaki diyabetik oranı 34 Avrupa’da 40 civarındadır Ancak asıl kıymetli olan bu oranların son 10 yıl içinde iki katından fazla artarak bu noktalara gelmesidir Diyaliz hastalarında altta yatan hastalık nedenlerinin ikincisi ülkemizde ve dünyada hipertansiyondur Hipertansif hastalarda arteriosklerozun yani damar sertliğinin artışı böbrekleri de hastalandırmaktadır Nüfusumuz kıymetli ölçüde yaşlanmıştır İlerleyen yaşla birlikte böbreklerde damarsal problemlerle gelişen yetmezlik oranı da artırmaktadır Bugün kontrast husus dediğimiz ilaçlarla radyolojik görüntüleme yolları tomografi anjiografi ve benzeri çok fazla ölçüde kullanılmaktadır Bunlar direkt böbrek hastalığı yapmasa da başlangıç halindeki böbrek problemlerini ağırlaştırabilmektedir Yeniden emsal halde romatizmal ilaçlar nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar bu çeşit sonuçlar doğurabilir Günümüzde böbrek yetmezliğinin genç yaşlarda görülen nedenleri ortasındaki nefritler ve taş iltihap ileri yaşta görülen prostat büyümesi üzere ürolojik nedenler erken tanınarak tedavi edildikleri için olmalı giderek azalmaktadır
Böbrek hastalığının belirtileri nelerdir Bilhassa bir böbrek hastalığını düşündürür belirtilerin başında ödem gelir Ödem hasta yahut gözlemleyen yakınları tarafından göz altında şişme yahut bacaklarda parmak basınca göçen şişlikler biçiminde yahut yüzüğün yahut eteğin sıkması bazen ani kilo artışının saptanması ile fark edilebilir Burada kıymetli olan ödemin her vakit böbrek hastalığı nedeniyle olmamasıdır Ayırıcı teşhis yapılırken de kuşkusuz evvel böbrek hastalığı düşünülecektir İdrar renginde gözle görünür yoğunlaşma halinde fark edilecek idrarda kan görülmesi birtakım taş tümör üzere ürolojik nedenler dışında bir nefrit belirtisi de olabilir Hipertansiyon hele erken yaşlarda tansiyon yüksekliğinin varlığı durumunda bir böbrek hastalığı akla gelmelidir Bazen erken yaşta bilinen bir tansiyon yüksekliğine hiçbir halde yaklaşımda bulunulmayıp yalnızca tansiyona yönelik tedavi verildiği sonra da yıllar sonra hastada böbrek yetersizliği geliştiğini üzülerek görmekteyiz Bu türlü nispeten daha gürültülü belirtiler dışında aslında bir çok hastalıkta var olabilecek halsizlik nedeni besbelli olmayan kansızlık açıklanamayan kaşıntı nihayet iştahsızlık bulantı kusma üzere belirtiler de böbrek yetersizliğinin birinci işareti olabilir Bayan hastalarda gebeliğin erken periyotlarında ödem ve tansiyon yüksekliği son aylarda görülen eklampsi dediğimiz gebelik zehirlenmesi tekrarlayan düşük meyyit doğumlar adet göremememe de dikkati çekmeli gebelikten sonra böbrek hastalığı tarafından değerlendirilmelidir Çok kere halsizlik yahut kansızlık üzere durumlar o kadar ölçülü seyreder ki böbrek yetmezliği çok ilerlediği halde hastalar hastalanmakta olduklarını fark edemezler Rutin manada her türlü nedenle bir tabibe başvuran hastaya bir idrar tetkiki ve böbrek işlevlerini yansıtan testler yapılmalıdır Tekrar rastgele bir nedenle bir ilaç kullanılacaksa özellikle kimi antibiyotikler nonsteroid anti romatizmal ilaçlar gibi bir kontrast husus verilerek bir radyolojik görüntüleme anjio ve BT gibi yapılacaksa yahut rastgele bir operasyon yapılacaksa böbreklerle ilgili inceleme yapılmalıdır
Önemli belirti idrarda protein varlığıdır İdrarla olağanda kanda bulunan protein atılmaz İdrarda proteinin varlığı böbrekteki hasarın en kıymetli göstergesidir Ödemli bir hastada idrarda kan bulunan bir hastada hipertansiyon kelam konusu olan hastada bu durumların böbrek hastalığı nedenli oldukları fakat hastanın idrarında proteinin varlığı ile anlaşılabilir Bahse başlarken bu hastaların her vakit gürültülü tablolarla gelmediğini tabir etmiştim Fakat yanlışsız yapılıp gerçek yorumlanan kolay bir idrar tetkiki hastalığı ele verebilir Çabucak bütün böbrek hastalarında kesinlikle bir idrar bulgusu mevcuttur Bu kuralın pek az istisnası vardır
Erken teşhis değerli mi Hastalığın süratli ve alevli gidişi esnasında genel olarak birtakım tedavi usulleri ile hastalığı tedavi etmek yahut büsbütün tedavi olmasa bile durdurulması en azından frenlenmesi kelam konusu olabilir Örneğin ‘ süratli ilerleyen glomerulonefrit” dediğimiz hastaya günler haftalar içerisinde böbrek işlevlerini kaybettiren bir akut nefrit durumunda erken böbrek biyopsisi ile patolojik görünümün evresine bağlı olarak belli oranda tedavi talihi olabilir
Diyabetik hastalarda erken periyotta uygun şeker denetimi tansiyonu yüksek hastaların tedavisinin uygun yapılması tıpkı vakitte böbrek hastalığının korunması manasına gelir Bu hastaların erken olarak hastalar diyaliz noktasına gelmeden nefroloji kliniklerince takibi hastalığın akıbetini olumlu tarafta etkilediğine dair değerli sayıda yayın mevcuttur
Ürolojik olayların sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu idrarın işeme esnasında mesaneden böbreklere gerçek geri kaçışı refluks tıkayıcı taşlar prostat büyümesi üzere durumlar ihmal edilir de hakikat olarak yanlışsız vakitte müdahale edilmediği taktirde de kronik böbrek yetmezliğine yol açabilir Her şeye karşın bir çok böbrek hastalığının tedavisi yok Tahminen bu hastalıklardan gelişen böbrek yetersizliği bir baht olarak algılanabilir Fakat üstte belirtmeye çalıştığım önlenebilir durumlar asla yazgı değildir
Kronik böbrek yetmezliği önlenemezse her şey bitmiş midir Bu çeşit fikir bugünün nefrolojisi için geride kalmıştır Son devir böbrek hastalığı süreci içerisinde dikkatle izlenerek günün birinde diyaliz ve veya böbrek nakliyle son bulacak süreç içerisinde tedavi edilecektir Burada tedavinin maksadı böbrek işlev kaybının suratını yavaşlatmak olduğu kadar bundan daha değerlisi bu süreç içerisinde böbrek yetersizliğinin ortaya çıkarabileceği kimi aksilikler nedeniyle ilerde böbrek nakli dahi yapılsa asla telafi edilemeyecek hasarlar bırakmamaktır Burada şunu söz etmek istiyorum örneğin denetimi âlâ yapılmayan bir hipertansiyonun kalp büyümesi yahut beyin kanamasına felce yol açması sonradan telafi edilemeyeceği üzere