Nilüfer Belediyesi Edebiyat Müzesi, “Yukarı Bak” isimli stant aktiflikleri kapsamında düzenlenen ” Türkiye‘nin Yeraltı Suları: Fanzin Edebiyatı” başlıklı söyleşiye konut sahipliği yaptı. Söyleşide fanzin kültürünün tarihçesi ve Türkiye’deki gelişimi ele alındı.
“Yukarı Bak” isimli stant aktiflikleri çerçevesinde Türkiye’nin en kapsamlı Fanzin stantlarından birinin düzenlendiği Nilüfer Belediyesi Edebiyat Müzesi, fanzin kültürünün ele alındığı bir söyleşiye de konut sahipliği yaptı. Söyleşide, ismini İngilizcedeki “fanatic” ve “magazine” kelimelerinin kısaltmasından alan ve genel tarifi “Finansal kaynaklardan ve hiyerarşik yapılardan uzak, alternatif, kar gayesi gütmeden farklı formüllerle çoğaltılan basılı materyaller” olarak özetlenen fanzin terminolojisi ve fanzinlerin tarihi gelişimi ele alındı. Birebir vakitte Edebiyat Müzesi’ndeki fanzin standının küratörü olan şair ve tercüman Onur Sakarya yürütücülüğündeki söyleşinin konukları şair, müellif Altay Öktem ve Fanzin Apartmanı Kolektifi Genel Koordinatörü müellif Efe Elmastaş oldu.
“TÜKETİM TOPLUMU TERSLİĞİ VE FİNANSAL ÖZGÜRLÜK UNSURLARI İLE GÜNÜMÜZE KADAR ULAŞTI”
Fanzin kültürünün doğuşundan, günümüze dek uzanan tarihi seyahati içindeki evreleri hakkında bilgi veren Efe Elmastaş, bu kültürün 20. yüzyılın başlarında ABD’de ve 1940’lı yıllarda Rusya’da çeşitli edebi çeşitler ile şimdiki olay kroniklerini içeren yayınlarla birlikte doğduğunu tabir etti. Fanzinlerin birbirinden bağımsız birçok kaynaktan beslendiğini söyleyen Elmastaş “Fanzinler bu süreçte bilim-kurgu yayınları ve 1970’li yıllarla birlikte punk kültürünün de katkısı ile gelişti ve bu yayın çeşidi sansürsüz anlatım, tüketim toplumu tersliği ve finansal özgürlük unsurları ile günümüze kadar ulaştı” diye konuştu.
“HEPSİNİN ORTAK İSTİKAMETİ İSE YERLEŞİK SİSTEMİN İÇİNDE VAR OLMAMAK VE SAHİP OLDUKLARI İSYANKAR DURUŞLARIYDI”
Şair ve muharrir Altay Öktem ise fanzinlerin Türkiye’deki gelişimi,alanındaki birinci örnekleri, dinamikleri ve beslendiği kaynaklar hakkında bilgi verdi. 1970’li yıllarda Türk edebiyat dünyası ve aktüel yazın alanlarındaki toplumcu gerçekçiliğin hakimiyeti ve ülkenin içinde bulunduğu sosyo-politik açıdan çalkantılı sürece karşın 1971 yılında “Antarest” isimli bilim-kurgu temalı yayının birinci fanzim örneği olduğunu tabir eden Altay “Bu fanzinin akabinde 1981 yılında Zühtü Bayar’ın çıkardığı sikkeler hakkında teknik bilgileri içeren Zolta isimli fanzin ve sonrasında punk kültüründen beslenen Mondotrasho isimli fanzimler alanının birinci örnekleriydi. Bu fanzinleri, insanların hayranlık duyduğu müzik çeşidi, müzik kümeleri ve ilgi alanları çerçevesinde oluşan fanzinler izledi. Bu kültür; metal müzik, müzik magazin, sinema, çizgi roman, politik-anarşist ve edebiyat fanzin örnekleri ile günümüze kadar devam etti. Çabucak hepsinin ortak tarafı ise yerleşik sistemin içinde var olmamak ve sahip oldukları isyankar duruşlarıydı” dedi.
Söyleşinin akabinde müzede fanzin atölyesi düzenlendi. Müellif Efe Elmastaş idaresindeki atölyede iştirakçiler tasarladıkları mecmua kapaklarını kolaj ve kes-yapıştır tekniğiyle oluşturdu.