Kelime manası saplantı olan obsesyon, kişinin sahip olduğu takıntılı niyetlerdir.
Obsesif (takıntılı, saplantılı) kanılar kişinin iradesi dışında gerçekleşir ve bu düşünceler
mantıklı bir gayret ile kovulamaz.
Kompulsiyonun söz manası ise zorlantıdır. Kompulsiyon, kişinin obsesif ve
kovamadığı fikirleri bilinçdışında yok etmek için yapılan hareketlerden oluşur. Kısacası
kompulsiyon, saplantılı fikirlerin neden olduğu zorlantı davranışlarıdır.
Obsesif kompulsif rahatsızlık halk ortasında takıntı hastalığı, paklık hastalığı olarak
da bilinmektedir. Toplumda görülme oranı %3 civarındadır, bayanlarda ise erkeklere oranla
görülme mümkünlüğü daha sıktır. Ruhsal bozukluklar içinde en erken yaşta başlayan
rahatsızlıklardan biridir. 6-7 yaşında ki çocuklarda mental obsesyonlar ortaya çıkabilmektedir.
OKB NEDEN ORTAYA ÇIKAR?
Obsesif kompulsif bozukluk organik bir beyin hastalığıdır. Genetik faktörünün
yanında öğrenilmiş tarafı da vardır. Çok titiz, takıntı boyuntunda paklık yapan bir annenin
çocuğu paklık obsesyonu ve kompulsiyonu yaşayabilir. OKB, toplumsal boyutlar ve psikolojik
boyutlar sebebiyle de ortaya çıkabilmektedir. Tüm bu durumlar bir ortaya geldiğinde obsesif
kompulsif rahatsızlıklarla karşılaşılabilmektedir.
Mental Obsesyon ve Kompulsiyonlar
Mental obsesyonlar kişinin kendini inandırdığı, gerçekçi olmayan düşüncelerinden
oluşmaktadır. Mental obsesyon ve kompulsiyon yaşayan şahıslar, sahip oldukları gerçek dışı
niyetlere nazaran yapması gereken davranışları yapmazlar ise makûs bir şey olacak düşüncesine
kapılırlar. Örneğin; ‘Ellerimi beş defa üst üste yıkamazsam başıma makus bir şey gelecek.’,
‘İçimden 30’a kadar sayarsam imtihandan düzgün bit not alacağım.’ üzere kanılara ve davranışlara
sahip olurlar şayet bu davranışları yerine getirmezlerse önemli bir rahatsızlık duyarlar. Bu tür
saplantılı fikirler ve zorlantılı davranışlar kişinin hayatını zorlaştırmakta, olumsuz yönde
etkilemektedir.
Paklık ile İlgili Obsesyon ve Kompulsiyonlar
Olağanın abartılması durumu ve kirlilik duygusudur. Ömürde olması gereken
paklığın ötesinde, çok bir paklık var ise bir paklık takıntısından bahsedilebilir. Temizlik
ile ilgili saplantılı kanıları ve zorlantı davranışları olan bireyler günün büyük bir bölümünü
paklık yaparak geçirirler. Kendileri ile birlikte, birlikte yaşadığı şahısları de bu duruma
zorlayabilmektedirler. Daima el yıkamak, bedeninin ve hayat ortamının daima pislendiğini
düşünerek daima paklık yapıp yinede rahatlamayarak kompulsif ve daima davranışlar
gösterirler. Obsesif kompulsif bozukluğun paklık boyutu kendi ile birlikte etrafında ki
şahısların de hayatını epeyce zorlaştırır. Maddi ve manevi olarak kişiyi ziyana uğratır.
Kuşku Obesyon ve Kompulsiyonları
Kuşku içeren obsesif kanıların denetim kompulsiyonları ile sonuçlandığı
durumlardır. Örneğin; ‘Kapıyı kapattım mı?’, ‘Ütüyü fişten çektim mi?’ üzere soruları kendine
daima olarak sorma ve yanıtlarını bulamama hali sonucunda tekraren denetim etme
davranışları sergilenmektedir.
Hastalık – Bulaşma Obsesyon ve Kompulsiyonları
Hasta olmaktan korkma niyetleri ve bu durumdan kaçınma davranışlarıdır. Bu tür
obsesif kompulsif bozukluğa sahip bir kişi yolda yürürken karşı kaldırımda gördüğü bir
köpeğin kuduz olduğunu düşünüp aşı yaptırabilmektedir. Diğerlerinden hastalık yahut pislik
bulaşacağını düşünerek daima olarak temizlenme ya da hastanelere gidip denetim edilme
muhtaçlığı hissetmektedir. Bu durum kişinin toplumsal yaşantısını ve ruhsal durumunu oldukça
olumsuz tesirler, hayat kalitesini düşürür ve hayatını zorlaştırır.
Tertip – Simetri Obsesyon ve Kompulsiyonları
Her şeyin sistemli ve simetrik olması isteği, aksi halde rahatsızlık duyma durumudur.
Tertip simetri obsesyon ve kompulsiyonuna çoklukla saplantılı paklık fikri eşlik
etmektedir. Bu tıp obsesif kompulsif bozukluğa sahip olan şahıslar her şeyin görüntüsünün
eksiksiz, nizamlı ve simetrik olmasını isterler. Sistemsiz ortamlardan kaçınırlar ya da
duruma müdahale etmek zorunda hissedirler. Tüm obsesif kompulsif rahatsızlıklar üzere bu
durumda kişinin hayatını olumsuz tarafta etkilemektedir.
Obsesif kompulsif bozukluklar kişiyi ömürden uzaklaştırır. Paklık takıntısı olan
şahıslar hayattan keyif almak yerine daima olarak paklık yapma isteği duyarlar kendilerine,
ailelerine ve arkadaşlarına vakit ayıramazlar. Daima temizlenme ve temizleme ihtiyacından
ötürü tekraren defa birebir davranışı sergileyip sonucunda tekrar de rahatlamış hissedemezler.
Mental takıntıları olan bireyler başlarının içinde dönüp dolaşan kanılardan yorulsalar da
kompulsif davranışları yerine getiremeden rahatlayamazlar lakin bu durum onların zihinlerini
daima meşgul eder ve şahısta mental bir yorgunluk oluşmasına sebep olur. Kuşku takıntısı
olan bireyler denetim etme davranışlarından ötürü günlük ömürde daima olarak bir yerlere
geç kalma sonucuyla karşılaşabilirler. Geri dönüp denetim etme talihleri olmadıkları
vakitlerde ise ruhsal bir dertle karşı karşıya gelirler. Tüm bu obsesyonların ve
kompulsiyonların yanında mistik, saldırganlık, cinsel, sayma obsesyonları ve kompulsiyonları
üzere birçok çeşidi daha bulunmaktadır.
Obsesif kanılar ve kompulsif davranışlar kişinin hayatını zorlaştırır, sosyal
ömürden uzaklaştırır ve ruhsal zahmetlere yol açar. Obsesif kompulsif bozukluklara başka
ruhsal rahatsızlıklar da eşlik edebilmektedir. Kişi, yaşadığı durumdan yorulup ömürden keyif
alamayıp depresyon yaşayabilmektedir. Ayrıyeten panik bozukluk ve anksiyete (kaygı)
bozuklukları ile karşılaşılabilmektedir. OKB tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Tedavisinde
bilişsel davranışçı terapi ve antidepresan ilaçlar kullanılmaktadır. Kişinin hayatını ne kadar
etkilediğine bağlı olarak tedavi yoluna karar verilmektedir. Rahatsızlık farkedilip birinci 6 ay
içinde tedaviye başlanırsa daha süratli sonuçlar elde edilir. Kendinizde OKB olduğunu
düşünüyorsanız kronikleşmesini beklemeden tedaviye başlamak için psikolog yahut psikiyatri
tabiplerine başvurmanız gerekmektedir.
