Öfke, insanın doğduğu andan itibaren var olan hayatın birinci yıllarında gelişen, çocuk, genç ve yetişkin bireylerin günlük yaşantısında çok sık oluşan, engellenme, baskı, incinme, hayal kırıklığı, endişe üzere doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere karşı verilen son derece doğal, üniversal hayatın sürdürülmesi için gerekli olan duygusal bir reaksiyondur.
Öfke hissinin hangi durumlarda yaşandığı ve yaşanılan öfke hissinin nasıl yansıtıldığına ait pek çok görüş bulunmaktadır. Hepimizin bazen ipin ucunu kaçırıp denetimi kaybettiği vakitleri olmuştur. Lakin birçok vakit engellenme, akına uğrama, tehdit edilme, mahrum bırakılma, kısıtlanma ve gibisi durumlara maruz bırakıldığımızda bize bunları yapan nesneye yahut bireye yönelik şu yahut bu halde saldırgan davranışlarla sonuçlanabilen epeyce ağır, negatif hisle yaklaşarak büyük bir öfke hissederiz.
Öfke hissinin fizyolojik, bilişsel, duygusal ve davranışsal belirtileri vardır. Öfkeli olduğumuzu bize anlatan fizyolojik belirtilere baktığımızda bu duyguyu yaşayan kişinin , kaşları çatılır, kasları gerilir, yumruklar sıkılır, eller ve ayaklarda titreme hissi olur, bedenin çeşitli bölgelerinde seğirmeler, terleme, denetim kaybı, sıcaklık hissi, burundan soluma, dudakları ısırma, beynin zonklaması, nefesin kesilmesi, baş ağrısı ve hareketlerin hızlanması üzere diğer birçok fizikî belirti görülür.
Gerçek tabir etme hünerini kazanmaya “öfke kontrolü” denir. Öfke denetimini öğreten pek çok metot vardır. Gerçek metot bireyden bireye değişir fakat bunu belirlerken dikkat edilmesi gereken en temel şey; kişinin kendi kişiliğine, hayat biçimine uygun olanı seçmesi ve seçtiği formülü uygularken günlük hayatında fazladan problem hissetmemesi göz önüne alınması gereken en temel faktörlerdendir. Öfke denetiminde temel amaç kişinin; saldırganlıktan uzak, şiddet içermeyen, kendisine ve etrafındakilere ziyan vermeyecek halde hissini söz etme marifetini kazanmasıdır.
ÖFKE DENETİMİ SAĞLAYAN METOTLAR.
Öncelikle öfke idaresinde kilit nokta hayati olmayan kusurlarda müsamaha göstermektir.
Öfkeli bir durum olduğunda kişi içsel çatışmasını çözmeye başlamalıdır. Öfkeyi bastırmak onu yalnızca gelecek vakitlere itilmesini sağlar öbür hiçbir işe yaramayacaktır. Gelecekteki keyifli vakitlerinizi mahvetmek istemiyorsanız öfkenizi bastırmak yerine çözümlemeye çalışmalısınız.
Yanlış sonuçlara varmadan evvel gerçekler doğrulanmalı, yani birey sahip olduğu bilgileri netleştirmelidir. Ben neden öfkeliyim, öfkemde haklı mıyım? Bu hissin dayandığı nokta neresi üzere. Sorularla öfkenin destek noktasını bulmaya çalışmalıdır.
Birey öfkelendiğinde öfkesini yanlışsız formda tabir edip denetim etmelidir. Zira , öfkenin “patlamasına” müsaade vermek yüksek oranda risk içerir. Bunun önüne geçmek değerlidir aksi halde birey hem kendine hem karşı tarafa fizikî ya da zihinsel olarak ziyan verebilir.
Yapılan araştırmalara nazaran bizler öfkeliyken başka İnsanların âlâ ve yaptığı hareketin aslında arka niyetsiz olduğuna kendimizi inandırmamızın bizlerin daha az öfkelenmemizi sağladığı bulunmuştur.
Öfkelendiğinizde vücut yansılarını denetim etmek ve sakinleşmek öfkenin denetimden çıkmasını engelleyecektir.
Diyaframdan derin bir soluk alın; göğüsten alınan soluk sizi rahatlatmaz. Soluğunuzun karından geldiğini hayal edin.
Derin nefes almak ve gözünüzün önüne rahatlatıcı imgeler getirmek ( deniz kıyısı, orman, yeşil alan, gökyüzü vb. ya da sizi rahatlatan ne varsa) sizin daha süratli gevşemenizi sağlayacaktır.
Yoga şekli idmanlar gerilim içermediği için, öfke anında kaslarınızı daha süratli gevşetir ve sizi yatıştırır. Bu teknikleri gün uzunluğu tekrarlamak sizin gerilimli anınızda daha süratli uygulama suratınızı etkileyeceği üzere, gevşeme durumuna otomatik bir formda geçmenizi de hızlandırır hale getirecektir.
“Rahatla”, “aldırma” üzere, yavaşça, sakinleştirici ve yatıştırıcı sözcükleri tekrarlayarak kendinize telkinde bulunun. Bu ortada derin soluklar almaya devam edin.
Kendi kendinize, “eyvah, her şey mahvoldu!” üzere bir şeyler söylemek yerine, “dünyanın sonu değil ve buna artık öfkeleniyor olmam bu olayı olmamış hale getirmeyecek.” diyebilirsiniz. Her iki kanıyı de zihninizden geçirerek deneyin. Kızgınlığınızın hangi fikirle arttığını ya da azaldığını görün.
Empati yapmayı deneyebilirsiniz. Empati kalbi her vakit yumuşatır ve açık fiyat. Kişinin öfkesine karşı daha şuurlu olmasını sağlayarak farkındalık kazandırır.
Sevdiğiniz yahut fikrine ehemmiyet verdiğiniz arkadaş yahut dostlarınızdan öfkelendiğiniz mevzu hakkında dayanak alabilirsiniz. Size olan dayanakları kendinizin yalnız olmadığınız hissini arttıracağı için öfkenin üstesinden daha süratli gelmenizi sağlayacaktır.
Geçmişteki kusurlardan ders almak değerlidir. Bireyler en son öfkelendiklerinde takındıkları negatif reaksiyonların neler olduğuna dikkat etmelidir.
Değiştirilemez olan şeyleri kabul etmek, anlamaya çalışmak, boş vermeyi bilmek değerli ve gereklidir.
Öfke anında kendini geri çekmek, başka insanların his ve gereksinimlerine ehemmiyet ve bedel vermek, oburlarının kusurlarını affetmek, unutmak yahut görmezden gelmek, keyifli, sakin bir atmosferde durmak vb. bunlar kişinin öfkelenmesini maniler.
Bilhassa öfkeli şahısların “Asla” sözünü asla kullanılmamasını tavsiye ediyoruz. Zira bu söz bu tüm görüşmelerin kapısını kapatan bir sözdür.
Son olarak atalarımızın öfke için söylediği hoş bir kelamla yazıyı bitirmek istiyorum. Öfke gelir göz kızarır, öfke sarfiyat yüz kızarır. Sizlerde yaptıklarınızdan utanmak yahut pişman olmak istemiyorsanız öfkenizi denetim etmeyi bilmeli onu nasıl çözümlemeniz gerektiğini öğrenmelisiniz. Tıkandığınız noktada profesyonel takviye almayı ihmal etmemelisiniz. Böylelikle daha uygar, daha düşünebilen, tahlil odaklı bireylerin çoğalacağı bir toplum olma yolunda kıymetli adımı atmış olacağız. Herkese öfkesiyle baş edebilme başarısı kazanmayı dilerim.