“O an ne yapacağımı bilemedim, nefes alamıyormuşum üzere hissettim. Bir an delireceğimi, aklımı kaybedeceğimden çok korktum. Bayılacak üzere oldum.” bu ve bu şekil cümleleri panik atağı olan bir şahıstan sıkça duyabileceğimiz cümlelerdir. Pekala bu ve bunun üzere durumlar yaşayan herkes panik atağa mı sahiptir? Bu sorumuzu cevaplamadan evvel panik atağın ne olduğunu ve öbür hangi hastalık yahut bozukluklarla benzerlik gösterebileceğine bakalım.
Panik atak nedir?
Panik atak birçok vakit panik bozukluğu ile karıştırılmaktadır. Panik ataklar ani, beklenmedik biçimde başlayan, birden ağırlaşan ve kısa bir müddet ile sonlu olan şiddetli endişe nöbeti olarak kıymetlendirilebilir. 10 ila 30 dakika ortası süren panik ataklar, kişinin bedeninde bir anda çarpıntı, nefes alamama, uyuşma, terleme, titreme üzere belirtiler olarak kendisini gösterir. Vefat, kalp krizi geçirme, denetimi kaybetme üzere endişelerin da eşlik edebileceği bir panik halidir.
Panik bozukluk ise üstte bahsettiğim panik atakların tekrarlaması ve bunun yanında kişinin günlük işlerini yerine getiremeyecek kadar fonksiyonelliğini kaybetmesiyle ortaya çıkar. Hülasa panik atak tek başına bir hastalık değildir. Bunun yanında panik bozukluk ise tekrarlayıcı panik atakların da içinde olduğu öbür belirtilerin de eşlik ettiği, kişinin fonksiyonelliğinin bozulduğu bir hastalıktır. Panik atak bir belirti iken panik bozukluk bir hastalıktır. Panik atak rastgele bir sebep olmadan, bir sefere mahsus bile olabilirken, panik bozukluk rastgele bir neden olmadan tekrarlayıcı birçok panik atağın varlığı ve bunun sonucunda kişinin ömründe fonksiyonelliğin bozulması ile tanımlanabilir. Bunun yanı sıra, atakların tekrar olacağına yönelik bir beklenti derdi, atakların bayılma, kalp krizi, mevt üzere olumsuz sonuçları ile ilgili dert, ıstırap duyma hali görülür. Ayrıyeten kişi ataklardan olabilecek olumsuz sonuçlara yönelik tedbir alma, kaçınma, teminat davranışları arama halindedir.
Panik atakların hayat uzunluğu görülmesi %6-10 sıklığında bildirilmiştir. Yaklaşık olarak da her 10 bireyden biri hayatının bir devrinde panik atağı geçirir ama bu, bu durumu yaşayan şahısların panik bozukluğu hastalığına sahip olduğu manasına gelmez.
Panik atak ile ilgili en sık düşülen kusurlar nelerdir?
Panik ataklar yalnızca ilaç tedavisi ile önlenebilir.
Bu bilgi tam olarak gerçekleri yansıtmamaktadır. İlaç tedavisinin çok büyük yararları görülse de ilaç kesildikten sonra ataklar tekrarlanabilir. Bu yüzden ilaç tedavisi ve psikoterapinin birlikte yürütülmesi en sağlıklı sonuçların elde edilmesine imkan verir. Bunun yanında her panik atak durumu için ilaç tedavisi gerekli olmayabilir, bazen yalnızca psikoterapi, bozukluğun tedavisinde kafidir.
Panik atak yaşayan kişi ölebilir, kalp krizi geçirebilir.
Yapılan araştırmalara nazaran organik temelli bir kalp rahatsızlığı olmayan bir kişinin kısa periyodik bir kalp çarpıntısı sonucu ölmesi çok muhtemel değildir. Panik atak müddetinde yaşanılan kalp ve göğüs ağrısı kalp krizi geçirirken yaşanandan çok daha farklı ve kısa periyodiktir.
Panik atakları sırasında aklımı yitirebilirim.
Panik atağın belirtilerinden biri de kişinin denetimini yitireceği hissine kapılması ve aklını kaybedip çıldıracakmış üzere hissetmesidir. Fakat panik ataklar yavaş yavaş doruğa ulaşarak 10-30 dakika içinde sonlanır. Panik atağın tesirleri biraz daha sürse de bu hisler yavaşça kaybolur ve kişi kendini kaybetmez.
Bayılmalara ve felçlere sebep olabilir.
Panik atak krizinde bütün vücutta uyuşma, yanma, ateş basması, terleme olabilir. Bazen vücutta bir çekilme ve güya yığılıverilecekmiş üzere bir his olur. Baş dönmesi ve beyin uyuşması, kendisini tam hissedememe, olayları bir sis perdesi gerisinde görme üzere belirtiler görülebilir. İşte bunları yaşayan kişi; istikrarını kaybedip düşeceğini, bayılacağını hatta, felç geçireceğini zanneder…Oysa beynin kanlanması azaldığı ve oksijen, glikoz tüketimi düştüğü için bu hisler yaşanır. Kişi bu belirtilerden ötürü bir bayılma yaşayabilir ama bu bayılma esnasında çoklukla şuurunu kaybetmez. Bunlara karşın panik atak belirtileri ortasında bayılma yoktur ancak atak anında yaşanan fizikî değişimlerden ötürü bayılma eşlik edebilir. Tıpkı Depresyonun panik bozukluğa eşlik ettiği fizikî kimi durumlar da panik atağın eşlikçileri olabilirler. Panik atakta çoğunlukla tansiyon yükselir, nadiren de düşer. Tansiyonu düşen kimileri da bayılabilir…Ama şunu bilmeliyiz ki, panik atak direkt bayılmaya yol açmaz.
Bütün bunlara ek olarak büsbütün sağlıklı olan biri bile hayatının bir devrinde panik atak yaşayabilir. Ancak bu hiçbir vakit tek başına panik bozukluk hastalığına yahut panik atak yatkınlığına işaret etmez. Günlük hayatımızda yaşadığımız ve baş edemediğimiz olaylar karşısında yaşadığımız bir baş etme tekniği olması olası olan panik ataklar tedavisi mümkün ve tahlili olan bir şikayettir.