Senarist ve muharrir Ayşe Şasa, vefatının 8. yılında yad ediliyor.
Çerkez Mihriban Hanım ile hem Çerkez hem Güney Doğulu Avni Şasa’nın kızı olan Ayşe Mihriban Şasa, 1 Şubat 1941’de İstanbul’da dünyaya geldi. Çocukluğunu 12 yaşına kadar mürebbiyeler eşliğinde geçirdi.
Şasa’nın hayatını en çok etkileyen insanlardan biri dedesi oldu.
Ailesinin Batı hayranlığı sebebiyle küçük yaşlarda bale, piyano ve yabancı lisan dersleri alan Şasa, çocukluğuna ait yaptığı bir açıklamada, “Batılılaşma modasının trajik bir maraz olarak ortalığı kemirdiği bir periyoda denk düşüyor benim çocukluğum.” diyerek tanımlamıştı.
Ayşe Şasa, Aydın İlkokulu’na bir yaş erken başladı. Güç ve başarısız geçen ilkokul yıllarının akabinde, şimdiki ismi Robert Koleji olan Arnavutköy Amerikan Kız Kolejini giriş imtihanında derece yaparak kazanan muharrir, kolejden 1960’ta mezun oldu.
Henüz 12-13 yaşlarındayken “Çiftehavuzlar Postası” isimli amatör dergiye imza atan Şasa, karikatürler, gazetelerden kesilmiş kupürler ve fotoğraflarla süslediği mecmuada, arkadaşları hakkında yorumlar ve latife içerikli yazılar kaleme aldı.
İlk senaryosunu 1963’te yazdı
Şasa’nın sinemaya ilgisi, öğrencilik yıllarından itibaren başladı. “Yaşadığımız Yıllar” isimli birinci oyununu liseden mezun olduğu yıl yazan Şasa, Robert Kolej’in İdari Bilimler Kısmı’nda 1963-1965 ortasında misyon yaptı.
Okul arkadaşları vasıtasıyla tanıştığı ve güçlü bir dostluk kurduğu müellif Kemal Tahir, Şasa’ya hayatının dönüm noktası olan, “Maskaralık yaptığın sürece seni alkışlarlar. Önemli bir şey yaptığında kimse hızına bakmaz, yolunu ona nazaran seç.” tavsiyesinde bulundu.
Türkiye’nin en varlıklı ailelerinden birine sahip olan muharrir, kainattaki varlığının sebebini araştırıp, daima etrafının sahip olduğu özellikleri eleştirdi.
Usta edebiyatçı, 1963’te senaryo yazmaya başladı ve bir devir direktör, üretimci ve senarist Atıf Yılmaz’a asistanlık yaptı.
Çocukluğunda yaşadığı Yahudi-Hristiyan tesiriyle kendi iç dünyasında yaşanan çalkantılı durumu beyaz perdeye yansıtan Şasa, 1972’de yayınlanan “Utanç” sinemasına imza attı.
İlk evliliğini 18 yaşındayken Atilla Tokatlı ile yapan Şasa, ikinci evliliğini direktör Atıf Yılmaz ile gerçekleştirdi. Şasa, 1980’li yıllarda geçirdiği ağır rahatsızlık sonrası sinema dünyasından 10 yıl uzak kalırken, üçüncü eşi, senarist Bülent Oran kendisine takviye oldu.
“Fusüsu’l-Hikem” kitabıyla İslam’a yöneldi
Ayşe Şasa, 1981’de İbnü’l Arabi’nin “Fusüsu’l-Hikem” kitabının çevirisini okudu ve çok etkilenerek İslam’a ve İslam tasavvufuna yöneldi. Böylelikle 18 yıl boyunca yaşadığı ağır hudut hastalığından bütünüyle kurtuldu.
Sinemayla ilgili “Yeşilçam Günlüğü” isimli denemeleri 1993’te okuyucuyla buluşturan senarist, senaryo, yazı ve kitaplarıyla Türk sinemasının ve kültür hayatının merkezinde yer aldı.
Yazar Şasa, “Son Kuşlar”, “Ah Hoş İstanbul”, “Utanç” ve “Gramofon Avrat” isimli sinemalara senarist olarak imza attı, “Bir Ruh Macerası”, “Yeşilçam Günlüğü”, “Delilik Ülkesinden Notlar” ve “Şebek Romanı” isimli kitapları kaleme aldı.
Evini bir okul haline dönüştürerek, gençlere kapısını açan Şasa, Sadık Yalsızuçanlar ve İhsan Kabil ile “Düş Gerçeklik Sinema”, Ömer Tuğrul İnançer ve Berat Demirci ile de “Vakte Karşı Sözler” kitaplarını yazdı.
Usta müellif, 1963’te “Çapkın Kız”, 1965’te “Son Kuşlar” ve “Murat’ın Türküsü”, 1966’da “Toprağın Kanı” ve “Ah Hoş İstanbul”, 1967’de “Harun Reşid’in Gözdesi”, “Balatlı Arif” ve “Kozanoğlu”, 1968’de “İlk ve Son”, “Köroğlu” ve “Cemile”, 1971’de “Battal Gazi Destanı”, “Unutulan Kadın”, “Güllü” ve “Yedi Kocalı Hürmüz”, 1972’de “Utanç” ve “Cemo”, 1973’te “Kambur”, 1981’de “Deli Kan”, 1982’de “Hacı Arif Bey”, 1983’te “Ve Recep ve Zehra ve Ayşe”, 1984’te “Ölmez Ağacı”, 1986’da “Merdoğlu Ömer Bey”, 1987’de “Gramofon Avrat”, 1988’de “Arkadaşım Şeytan”, 1989’da “Hiçbir Gece”, 1992’de “Her Gece Bodrum”, 1993’te ise “Kanayan Yara Bosna” isimli üretimlerin senaryosuna imza attı.
Şubat 2003’te “Delilik Ülkesinden Notlar” isimli kitabı piyasaya sunulan Şasa, 2008’de “Dinle Neyden” sinemasıyla sinemaya dönüş yaptı.
Usta müellif, zatürre rahatsızlığı sebebiyle bir mühlet tedavi gördükten sonra, 16 Haziran 2014’te vefat etti ve Sahrayıcedid Mezarlığı’na defnedildi.
