Prostat biyopsisi
Prostatta makûs huylu bir lezyon yani kanser olup olmadığını saptamanın kesin yolu prostat biyopsisidir. Biyopsi kararı PSA, parmakla makattan prostat muayenesi, prostat büyüklüğü, hastanın yaşı ve öbür risk faktörlerini göz önünde bulundurarak verilir. PSA pahası birçok vakit biyopsi kararı vermek için tek başına kâfi değildir. Örneğin 85 yaşında bir hastanın PSA bedelinden fazla ortalama hayat beklentisi dikkate alınmalıdır. Çoklukla ortalama hayat beklentisi 10 yılın altında olan ya da 75 yaşından büyük erkeklerde PSA testi yapılması önerilmemektedir. Zira bu bireylerde prostat kanserinin kendisinin ve kanser nedeniyle uygulanacak tedavilerin yan tesirlerinin hastanın ömrünü kısaltma riski ortasında çok fark yoktur. Öte yandan kanser gelişmemiş olsa da büyük bir prostatı olan hastanın PSA bedeli yeterli huylu büyümeye bağlı yüksek olacaktır.
Günümüzde prostat biyopsisi öncesi kuşkulu olaylarda multiparametrik prostat MR’ı da yaygın olarak kullanılmaktadır. Prostat MR’ı organ içindeki kuşkulu alanları 1 ile 5 ortasında bir puan vererek skorlamaktadır (PIRADS). 1 ve 2 puan alan hastalarda tedavi edilmesi gereken prostat kanseri saptanma ihtimali çok düşükken 4 ve 5 puanda yüksektir. PIRADS 1 ve 2 lezyonlar biyopsi yapılmadan takip edilir. Halbuki PIRADS 4 ve 5 lezyonlara kesinlikle biyopsi yapılması gerekir. Ortada kalan PIRADS 3 lezyonlarda her hasta özelinde karar vermek gerekmektedir.
Eskiden prostat biyopsileri makattan bir prob yerleştirilmesi ile ultrason yardımıyla yapılırdı (transrektal iğne biyopsisi). Ultrasonda prostat kanseri kuşkusu olan lezyonlar MR’da olduğu üzere görülemez. Münasebetiyle bu eski teknikte prostatın her bölgesinden sistematik olarak iğne biyopsileri alınırdı. Günümüzde ise gelişen MR teknolojileri sayesinde prostat kanseri kuşkulu lezyonlar görülebilmekte ve direkt olarak bu lezyondan modüller alınarak daha isabetli teşhisler konulabilmektedir.
Multiparametrik prostat MR’ı her MR aygıtı ile çekilememektedir. Uygun MR aygıtına erişilemeyen durumlarda ya da kapalı alan fobisi olan hastaların kapalı MR aygıtlarına girememesi halinde biyopsi eski teknikle (transrektal iğne biyopsisi) de yapılabilir.
İlk prostat biyopsisi negatif olan erkeklerde hala prostat kanseri riski vardır ve birinci biyopsi yüksek dereceli prostatik intraepitelyal neoplazi gösterirse ya da parmakla makattan prostat muayenesinde anormallik saptanmışsa risk biraz daha yüksektir. Bu hastalara tekrar biyopsi yapılması gerekebilir. Birinci biyopsisi negatif saptanan bu hastalarda ikinci biyopsinin prostat MR füzyon biyopsisi tekniği ile yapılması değerlidir.
