“Neden birtakım beşerler gerilimli durumlarla daha kolay çaba edip avantaja çevirebiliyorken, ben yapamıyorum?”
Bazılarımız bu soruya kendilerinin güçsüz, yetersiz yahut başarısız olduğu istikametinde yanıtlar verebilir. Herkesin hayattaki farklı zorluklarla karşı farklı başa çıkma stratejileri vardır. Bazen bu stratejiler işe fayda, bazen de kâfi olmaz. Hayat süratle akıyor, her gün karşımıza yeni sorunlar, zorluklar, imtihanlar geliyor. Bilhassa de bu sene. Büyük bir belirsizliğin hakim olduğu bu günlerde kimimiz hayatına devam ediyor, kimimiz ise büyük bir telaş içinde. Evet yanlışsız, kimilerimiz bu zorluklarla başa çıkma stratejilerini daha rahat ve çabuk organize ederek, gerilim yaratan duruma daha rahat adapte olurlar. Bu öteki şahısların yetersiz yahut güçsüz olduğu manasına gelmez. Bu durum ruhsal kaynaklarımızın ne kadar zahmeti olduğuna ve onları yanlışsız vakitte hakikat yerde kullanabiliyor oluşumuzla temaslıdır. Optimistlik, umut, baş etme usulü ve ruhsal sağlamlık bizim ruhsal kaynaklarımızı oluştururlar.
Psikolojik sağlamlık en sade haliyle “adapte olabilme yeteneği” olarak tanımlanabilir. Altında yatan ideoloji tarifinden çok daha zengindir. Ruhsal sağlamlığı olumsuz bir olaya karşı tahlil oluşturmada ne kadar esnek olunabildiği ve bu gerilimli durumu aşma kapasitesi olarak açıklayabiliriz. İnsanların güçsüz oldukları taraflarına odaklanmaları yerine, kendilerini güçlü buldukları alanlara yönelerek, baş etme stratejilerini güçlü taraflarını ön plana çıkararak oluşturmalarıdır.
Psikolojik sağlamlığı yüksek insanların güçlü tarafları ve hayat gayeleri üzerinde farkındalığını yüksek olduğu, hislerini bastırmadığı ve düzenleyebildiği; özgüven, özsaygı, öz yeterlilik üzere özelliklerinin gelişmiş olduğu, ruhsal kaynaklarının farkında olduğu, gerilimli olaylara karşı daha denetimli, esnek, ruhsal ahengi yüksek bir yaklaşım gösterdikleri belirlenmiştir.
Psikolojik sağlamlığı düşük bireylerde ortak olarak bulunan, risk faktörü olarak görülen özellikler ortasında zayıf aile bağları, ekonomik zorluk, yalnızlık, ailede kayıpların olması, değişime karşı olan inancın düşük olması, kendini sevmemek, olmadığı biri üzere görünmeye çalışarak kendine yabancılaşmak, hislerini tanıyamamak ve bastırmak, karamsar yaklaşım, hayatı anlamsız bulmak üzere özellikler sıralanmaktadır.
Psikolojik sağlamlık, kişinin kişisel özellikleri ile çevresel etkenlerin dinamik olarak etkileşimiyle gelişen bir özelliktir. Hasebiyle yıllar içinde değişebilen, geliştirilebildiği üzere düşüşe de geçen bir özelliktir. Pekala;
Ruhsal sağlamlığımızı nasıl geliştirebiliriz?
Biraz evvel bahsettiğimiz üzere ruhsal sağlamlığın gerisindeki ideolojiyi düşünürsek, bu tarafımızı güçlendirebilmek için temel noktalarımız; fark etmek, emellerimizi belirlemek ve güçlü taraflarımızı ön plana çıkarmak üzerine olacaktır.
Güçlü taraflarınızın farkına varın ve kendinizi güçlü hissettiğiniz taraflarınızın bir listesini yapın.
Belirlediğiniz taraflarınızı en son ne vakit, hangi durumda kullandığınızı düşünün. Daha evvel ütesinden geldiğiniz olumuz durumlarda ne yaparak olayı atlattığınız üzerine ayrıntılı bir tahlil yapın.
Çevrenizdeki insanları ruhsal sağlamlık hakkında bilgilendirin, onların da güçlü istikametlerini bulmalarına yardımcı olun. Beşerlerle kurduğunuz bu irtibat aslında size etkin baş etme marifetlerinden kimilerini (atılganlık, eleştirel düşünme, his düzenleme gibi) kazanmanızda da tesirli olacaktır.
Sosyal aktivitelerinizi arttırın ve yalnız kaldığınız vakitleri azaltın. Yalnızlık ruhsal sağlamlık için bir risk faktörü olduğu üzere, toplumsallaşmak onun karşısında gözetici bir faktördür.
Güçlü taraflarınızı ve olumlu yaklaşımlarınızı destekleyen rutinler yaratın. Bu halde bu davranışları günlük hayatınızda alışkanlık haline getirebilirsiniz.
Eğer bunları yapmakta zorlanıyor ve gereğince ilerleyemediğinizi düşünüyorsanız, ruh sıhhati profesyonellerinden ruhsal dayanak almayı deneyebilirsiniz. Bu adımları takip ederken zorlandığınız durumları tekrar kıymetlendirmek ve tahlile ulaştırmak için yararlı bir seçenek olacaktır.
