Bedenimizde insülin hormonu yiyeceklerle aldığımız şekeri kandan dokulara taşımakla vazifelidir. İnsülin hormonun yetersizliği yahut kullanılmaması sonucunda kandaki şeker dokulara geçemez. Yani kan şekeri yükselir ve şeker hastalığı oluşur. İki çeşit şeker hastalığı vardır.
Daha çok çocuklarda ve gençlerde görülen ve bedende insülin eksikliği ile oluşan formu Tip 1 Diyabet olarak isimlendirilir. Bu tip şeker hastalığının neden ortaya çıktığı tam olarak açıklanamaz.
Tip 2 diyabet en fazla görülen şeker hastalığı tipidir. Bedende insülin direnci oluşuyor yani insülin var ancak misyonunu yapamıyor. Bu tip şeker hastalığı genelliklle yaşlılarda görülürken günümüzde artık gençlerde de karşımıza çıkmaktadır. Ailesinde şeker hastası olanlar, kilolu ve şişman bireyler, 40 yaş ve üzerinde olanlar, hamilelik sırasında gebelik diyabeti yaşayanlar tip 2 diyabet için risk taşımaktadır. Bu tip şeker Tip 1 diyabetin bilakis geciktirilebilir yahut önlenebilir bir sıhhat sıkıntısıdır. Şişmanlık artıkça Tip 2 diyabet riski de artmaktadır. Son çalışmalarda nüfusumuzun %14 ü şeker hastasıdır. Şişmanlıkla birlikte risk yükseldiği için önümüzdeki yıllarda daha yüksek oranlarda şeker hastasına sahip olacağız.
Önlemek için ne yapılabilir?
Şeker hastalığından korunmanın en güzel yolu şişmanlığın önlenmesidir. Güç alımının azaltılması, kilo kaybı ve nizamlı fizikî aktiviteyi kapsayan hayat biçimi değişiklikleri şeker hastalığı riskini değerli ölçüde azaltabilmektedir.
Neden şeker hastalığını önemsiyoruz?
Kan şekerinin yüksek olması kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları üzere kronik hastalıklara, körlük ve hudut sistemine ilişkin nörolojik sorunlar neden olur. Bu hastalıkların önlenebilmesi için, şeker hastasının kan şekerini ve kan basıncını denetim altında tutması çok kıymetlidir. Şeker hastalığı ile yüksek tansiyon ve kolesterol yüksekliği yeterli arkadaşlardır ve yollarına çoğunlukla birlikte devam ederler. Şeker hastası olan bireylerin tansiyonlarını denetim ettirmeleri ve kan lipit seviyelerine baktırmaları gerekir.
Şeker hastalığının erken devir belirtileri nelerdir?
İnsülin direnci ile birlikte kilo artışı gözlenir. Şeker hastalarının daima zayıfladıkları düşünülür. Lakin bu durum kan şekeri çok yükseldiğinde, hastalık ilerlediğinde ortaya çıkar. Şeker hastası olmadan evvel yahut hastalığın birinci devirlerinde kilo artışı ve kilo vermekte zorluk yaşanır. Sık acıkmak, doyma hissinin azalması, tatlı ve karbonhidratlı yiyeceklere karşı ilginin artması şeker hastalığı öncesinde görülen öbür problemlerdir.
Şeker hastalığını denetiminde neler yapılmalı?
Birinci yapılması gereken tertipli tabip denetimlerine gitmek ve verilen ilaçları düzgün kullanmaktadır. Beslenme tedavisi şeker hastalığının neden olacağı hastalıkları önlemek ve ömür kalitesini artırmak için en kıymetli tedavidir. Şeker hastalığında beslenme tedavisi kişinin ömür üslubu ve ilaçlarına uygun formda bireye özel hazırlanmalıdır. Genel olarak yapılması gerekenler şöyle özetlenebilir.
Kişinin fazla kilosu var ise kesinlikle zayıflamaya çalışmalıdır. Şeker ve tuz tüketimi mümkün olduğu kadar azaltılmalıdır. Az ve sık beslenmeye çok dikkat edilmelidir.
Günlük yağ alımı azaltılmalıdır. Yağ seçiminde zeytinyağı tercih edilmeli kızartma kavurma üzere yağlı yiyeceklere dikkat edilmelidir. Hazır paketlenmiş eserler mümkün olduğu kadar az tüketilmelidir.
Zerzevat ve meyve tüketimi artırılmalıdır. Lakin meyvelerin fazla tüketilmemesine itina gösterilmelidir.
Tam tahıllı ekmek üzere posa oranı yüksek besinler tercih edilmelidir.
