Risk hastanın sahip olduğu özelliklere nazaran saptanır. Bunlar içinde yaş, bayan olmak, Şeker hastalığı (insülin kullananlar), Akciğer Hastalığı (KOAH), Böbrek Yetmezliği ve bypass ameliyatının yanında yapılacak olan süreçlere nazaran değişir.
1.Koroner bypass ameliyatı nedir? Kimler ameliyat olur?
Kalbin gereksinimi olan kanı “koroner arter” ismi verilen atardamarlar sağlar.
Koroner arterlerde oluşan damar tıkanıklığı ve daralma hastanın göğüs ağrısı ve emsal yakınmaları ile Koroner Anjiyografi ile gösterilir.
Kalp GEREKSİNİMİNE YETECEK KADAR KAN ALAMADIĞINDAN gereğince beslenemez GÖĞÜS AĞRISI VE KALP KRİZİ geçirebilir. Her kriz kalp kasının bir kısmının mevti demektir. Bir müddet sonra da kalbin kasılma gücü azalır. Kalp yetmezliği gelişebilir. Bu risklerden kurtulmak için tıkalı olan damarın aşağısına kan sağlamak için ana damar aorttan koroner arter bypass (köprüleme) ameliyatı yapılır. Bu ameliyatın ismi Aortokoroner Bypass olarak kullanılır.
2. Bypass ameliyatı nasıl yapılır?
Bypass ameliyatı iman tahtası sternum kemiği kesilerek yapılır. Bazen tek ya da iki damar bypass ameliyatları uygun şartlarda küçük kesiler ile yapılabilir. Aorta koroner bypass ameliyatı “çalışan/atan” yahut “durdurulmuş” kalpte yapılır.
Klasik olarak Kalp Akciğer Makinesi kullanılarak kalp durdurulduktan sonra ameliyat yapılır. Kalp son derece nazik ve mucizevi bir organdır. Hastaların en çok merak ettikleri sorular; Kalp durdurulduktan sonra nasıl çalışır? Kalp çalışmazsa ne olur?
Kalp Akciğer makinesi ile kalp boşaltılır ve özel bir sıvı verilerek durdurulur. Bu periyotta kalp kan yoktur. Bu özel sıvı ve beden ısısı düşürülerek kalbin güç harcaması önlenir. Kalp tekrar kan ile dolduğunda resen çalışır. Çok nadir olarak çalışmaz ise kalp pili ile çalıştırılır. Ameliyat sırasında kalp yerinden çıkarılamaz. Bu yanlış bir inanıştır. Ameliyatları büyük çoğunluğu bu teknik ile yapılır.
3. Bypass için hangi damarlar kullanılır? Bu damarların kullanılması bir sorun yaratır mı?
Bypass ameliyatı için bacak toplardamarı (Safen Ven), ön kol atardamar (Radial Arter) ve göğüs atardamarı (İMA) kullanılır. Koroner arterlerin atardamar yapısına uygun olduğundan birinci seçenek Göğüs Atardamarıdır. Sol sıklık kullanılır. Bazen sağ ve sol birlikte kullanılır. Göğüs atardamarı iman tahtasının (sternum) iki tarafında yer alır. İkinci sırada radial arter ve son olarak bacak toplardamarı kullanılır. En sık göğüsten ve bacaktan alınan damarlar kullanılır.
Bu damarların alınması ziyanlı değildir. Bu damarların yerine yedekleri çalışır. Bir işlev eksikliğine yahut bozukluğuna neden olmaz.
MİNİMAL İNVAZİV BYPASS bu teknikte tek ya da iki damar bypass ameliyatı için göğüs kemiği kesilmeden yan taratan küçük kesiler ile ameliyat yapılır.
4. Bypass ameliyatı ne kadar sürer?
Birden fazla damarı değiştirileceği bireylerde farklı mühletler vardır. Genelde ameliyathaneye giriş ve çıkış müddeti; ameliyat hazırlık ve çıkış evrelerini da içerir. Genelde Üç damar değiştirilen bypass için müddet 3-4 saat ortasında değişir. Daha kısa da sürebilir.
5. Bypass ameliyatından sonra hastalar ne vakit uyanır? Ağır Bakım Ünitesinde ne kadar kalınır?
Bu cins ameliyatlar büyük ameliyatlardır. Hastalar ameliyattan çabucak sonra uyandırılmazlar. Olağan koşullarda 4-6 saat müddet içerisinde şuurlarına tam olarak kavuşurlar. Bu devirde teneffüs aygıtında izlenirler. Her şey yolunda gittikten sonra teneffüs aygıtından ayrılırlar.
Normal seyirde Ağır Bakımda kalış mühleti 24 saattir. Her şey yolunda giderse hastalar sonraki günü servise çıkarlar. Servise çıkarken ameliyat yerinde göğüs tüpleri vardır. Bunlar da 24-72 saat içinde çıkartılırlar.
6. Bypass ameliyatında sonra hastanede kalış mühleti ne kadardır?
Genelde hastalar yedi gün içinde taburcu olurlar. Kimi hastalar ise süratli düzgünleşme süreci geçirirler ve 5.günde taburcu edilirler. Hastaların serviste erken devirde kalkıp dolaşmaları ve teneffüs antrenmanı yapmaları erken taburculuk için kaidedir.
Bu operasyondan sonra hastanın daha evvelki hayat stilini büyük ölçüde değiştirmesi gereklidir. Yeme içme nizamı, ilaç kullanımı, seyahat programı, spor aktiviteleri ve günlük ömür konusunda hekimin tavsiyeleri doğrultusunda hareket edilmelidir.
7. Bypass ameliyatından sonra hastalar nelere dikkat etmelidir?
Bypass ameliyatından sonra diyet kıymetlidir. Beslenme ve diyet uzmanından bir diyet önerilir. Her hasta için farklı diyet olabilir. Hastanın evvelki ömür değiştirmesi gereklidir?
Ameliyattan sonra iştahsızlık ve yemeklere karşı ilgisizlik olabilir. Bu periyotta bir kilo kaybı olabilir. Hastalar kendilerini yeterli hissettikçe yemeye başlarlar. Kilo alırlar. Bu periyotta bilhassa kilo almaktan kaçınmak gereklidir.
8. Bypass ameliyatı sonrasında denetim ve dikişlerin alınması?
Taburculuk sonrasında bir hafta sonrasına denetim randevusu verilir. Denetimde dikişler alınır. Akciğer sineması EKG ve kan tetkikleri ile hasta incelenir.
9. Bypass ameliyatı geçiren kişinin karakteri değişir mi?
Bazı hastalarda yakınlarının müşahedelerine nazaran hastaların bir kısmı sakinken, hudutlu yahut sinirliyken sakin bir kişiliğe bürünebilir. Bu değişiklikler kısa periyodiktir. Kısa vakitte olağana döner. Çok nadir olarak kısa vadeli öfke ve saldırganlık görülebilir.
Bazı çalışmalarda yakın periyot hafızada sorun olabileceği gösterilmiştir. Bu hastalarda 3-4 gün içinde olağana dönerler.
10. Bypass ameliyatı sonrası cinsel ömür olumsuz etkileniyor mu?
Ameliyat sonrasında cinsel ilgi için iman tahtası kemiğinin tam güzelleşmesi beklenmelidir. Bu müddette 4-6 haftadır. Bireyler bu mühletten sonra otomobil da kullanabilirler. Cinsel hayat olumsuz olarak etkilenebilir. İsteksizlik yahut kısa periyodik sertleşme bozukluğu görülebilir. Kimi ilaçlar da sertleşme bozukluğu yapabilir. Hastaların erken periyotta bilhassa viagra tipi ilaç kullanmaları önerilmez. Bu tıp ilaçların kullanımına hastanın tabibi ile görüşerek karar vermesi gereklidir.
11. Bypass ameliyatı sonrası denetimler?
Hastalar ameliyat sonrasında taburculuktan bir hafta sonra birinci denetimlerini yaptırırlar. Sonraki denetimler 1 ve 3 ay sonra yapılır. İleri devirde hastalar en azından yılda iki kere denetim yaptırmalıdırlar. Tercihan tıpkı doktora denetim yaptırmaları tavsiye edilir.
