Testis Torsiyonu ve Görülme Sıklığı: Testis torsiyonu (testisin kendi etrafında dönmesi) sıklıkla genç erkeklerde görülen ve müdahale edilmediği taktirde, testisin kaybına kadar gidebilen ürolojik acil durumlardan biridir. Testis ve tüm eklerinde 25 yaşına kadar torsiyon görülme insidansı 1/160 iken, yalnızca testis için bu oran 1/4000’dir. Testis torsiyonu her yaş kümesinde görülebilmesine karşın, hastalık ile bilhassa ergenlik periyodunda ve birinci bir yaşta sıklıkla karşılaşılır. Olguların % 65’i ergenlik devrinde ve 13 yaş grubundadır. Torsiyon; ekseriyetle sol taraf testiste görülürken, olguların % 2’sinde iki taraflıdır.
Testis Torsiyonuna Neden Olabilecek Faktörler:
Testisi besleyen atardamar, bedendeki uzun damarlardan biri olduğu için travmaya maruz kalma riski yüksektir. Testis torsiyonu için değişik hazırlayıcı faktörler tanımlanmıştır. Olağanda testisi dıştan kaplayan kollayıcı zar testisin ön yüzünü sarar ve testis ekleri ya da kordonu seviyesinde sonlanır. Bu zar kordonun üst seviyelerinde sonlandığı vakit testis bu zar içerisinde serbestçe hareket eder (Çan Tokmağı Arazı). Otopsi çalışmalarında bu araz % 12 oranında görülür ve ergenlik devri torsiyonlarının birçoklarından sorumludur. Bunun yanı sıra ergenlik periyodunda testis hacmindeki artış, komşu yapılarına oranla daha süratli olup torsiyon mümkünlüğü artmaktadır. Torsiyonların % 10’ u yenidoğan periyodunda gelişmektedir. Bu olgulardaki neden: Testisin torbaya inişindeki problemler ve testisin bağlarının sorunlu olmasıdır. Kesin olarak testis torsiyon teşhisi konulan olguların yaklaşık % 25’ inde, daha evvel en az bir defa oluşmuş ve resen geçirilmiş testis ağrısı kıssası mevcuttur.
Testis Torsiyonunun Belirtileri
Testis torsiyonunun en değerli bulgularından biri o taraf testiste ani ve şiddetli ağrı olmasıdır. Hastaların %25’inde mide bulantısı eşlik edebilir. Özelikle ergenlik periyodunda olanlar, şikayetlerini ailelerine bildirmekte zorlandığı için doktora geç başvurma kelam konusu olabilir.
Teşhis
Fizik muayene kıymet taşımaktadır. Erken devirde torsiyon olan taraf testiste kordon refleks’ kaybolabilir. Ciltte hafif kızanıklık, testis zarları ortasında ani sıvı toplanması ve torbanın cilt renginde yoğunlaşma gözlenebilir. Bilhassa o taraf testis el yardımıyla üste hakikat kaldırılarak bedene yaklaştırıldığında, ağrının şiddetinin artması testis torsiyonu lehine bir bulgudur. Gecikmiş hastalarda testis dokusu öldüğü için ağrı azalabilir. Muayenenin yanı sıra renkli Doppler ultrasonografi yada sintigrafi tetkikleri yapılarak, testisin kan akımı incelenebilir. Bu incelemelerde kan akınının azalması ya da yok olması testis torsiyonunu düşündürür. Testis torsiyonu, torbada ağrı yapan başka hastalıklarla (iltihap, sıvıtoplanması, fıtık, varikosel, kanser, travma gibi) karışabilir.
Testis Torsiyonunun Seyri
Testis torsiyonu ürolojik acil bir durumdur ve gecikmeden müdahale gerekir. Gecikildiğinde ya da doktora geç başvurulması halinde o taraf testisin çıkarılması ve hatta kısırlıkla sonuçlanabilir. Oluşabilecek testis hasarı, torsiyonun müddeti ve derecesiyle yakından bağlantılıdır. Torsiyon derecesi 360°’nin üzerinde ve mühleti de 24 saatten fazlaysa, önemli testis küçülmesi ve testis kaybıyla sonuçlanmaktadır.
Birinci 4-6 saatte müdahale edilirse testis işlevlerinin korunma talihi epeyce uygundur. Tek taraflı testis torsiyonunda, her iki testiste hasar oluştuğunu bildiren çalışmalar vardır. Karşı taraf testisin nasıl etkilendiği net olarak açıklanamamakla birlikte, sıklıkla bağışıklık sistemi ve testislerdeki doğumsal anormallikler sıkıntılı tutulmaktadır. Belirtiler başladıktan sonra 24 saati geçen ve testisi alınan hastaların semen tahlilleri olağanken; tıpkı müddette testisleri bırakılan olgularda semen tahlilinin bozulduğunu gösteren çalışmalar vardır. Bu nedenle de 24 saati geçmiş hastalarda o taraf testisin alınması önerilmektedir.
Testis Torsiyonunda Tedavi
Testis torsiyonu ürolojik acil bir durumdur. Teşhis konulur konulmaz mümkün olduğu kadar kısa bir müddet içerisinde üroloji uzmanı tarafından cerrahi müdahale yapılır. Tedavinin emeli testislerin işlevlerini ve münasebetiyle üreme işlevini korumaktır. Yapılacak cerrahi müdahale torsiyonun müddetine nazaran değişmektedir. Ekseriyetle 360 derece dönmüş torsiyonlarada 24 saatte testis işlevlerini kaybeder ve testisi almak gerebilir. Buna ameliyatta karar verilir.Erken gelen hastalarda, torsiyone olmuş testise torbadan cerrahi teşebbüs yapılır ve testis eski haline döndürülür. Bu süreçten sonra torsiyon riski devam ettiği için her iki testis dikişle torbaya tespit edilir. Cerrahi süreçlerden evvel,torba etrafına buz uygulaması yapılması önerilmektedir. Böylelikle kanlanmanın bozulması sonucu gelişebilecek hasarın bir kısmı azaltılabilecektir.
Gecikmiş hastalarda, testisin yerinde bırakılması karşı taraf testise ziyan verebilir. Bu hastalarda yapılacak cerrahi tedavi, o taraf testisin çıkarılması ve karşı taraf testisin dikişle torbaya tespit edilmesidir. Bütün bu süreçlere karşın, hastanın üreme işlevleri bozulabilir.
Testis Torsiyonu Tedavisinde Öngörülen Teşebbüsün Mühleti, Hastanede Kalış Müddeti: Testis torsiyonu tedavisinde yapılacak teşebbüsün mühleti, uygulayan kişi ve hastaya bağlı olmak üzere 30-70 dakika ortasında değişmektedir. Testis torsiyonu; acil bir durum olduğu için hasta hastaneye gelir gelmez mümkün olabilecek en kısa müddet içerisinde cerrahi müdahale yapılır. Hastanın genel durumu, yapılan teşebbüs ve anestezi haline nazaran kıymetlendirme yapılarak; hastanın cerrahi uygulamanın sonraki günü hastaneden ayrılmasına müsaade verilebilir.
Testis Torsiyonu Tedavisinin Komplikasyonları: Hastanın müracaat müddeti ve uygulanan teşebbüse nazaran değişmekle birlikte; testis etrafında sıvı toplanması, kan toplanması, iltihap, testis boyutlarında küçülme üzere komplikasyonlar görülebilir. Gecikmiş hadiselerde, cerrahi müdahaleye karşın kısırlık gelişebilir. Tedavi sırasında uygulanan anesteziye bağlı olarak ek risk ve komplikasyonlar (solunum sorunları, ilaç tepkileri, denetim edilemeyen ateş, bedenin rastgele bir yerinde felç ya da inme, beyin basan ve mevt gibi) gelişebilir.
Testis Torsiyonu Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler: Uygulanan anestezi ve cerrahi girişini formuna nazaran değişmekle birlikte; konutta 1-2 günlük yatak istirahatinden sonra günlük işler yapılabilir. Uygulanan teşebbüse nazaran 2-4 hafta sonra cinsel aktiviteye, iş ömrüne dönmeye ve ağır olmayan spor aktivitelerine müsaade verilebilir.