Suudi Arabistan ile Türkiye ilgileri olağanlaşma sürecine girerken ekonomi alanında yeni adımlar bekleniyor. İki ülke merkez bankaları ortasında swap mutabakatının imzalanması da güçlü ihtimaller ortasında. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bugün Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşecek.
Mısır ve Ürdün ziyaretinin akabinde Türkiye’ye gelecek olan Selman ile Cumhurbaşkanı Erdoğan ortasındaki bu görüşmede ikili alakalar, bölgesel güvenlik ve iktisat en değerli bahis başlıkları olacak.
Arap Baharı devrinde farklı kutuplarda yer alan Türkiye ile Suudi Arabistan ortasındaki alakalar 2018’in ekim ayında gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’da öldürülmesinin akabinde kopma noktasına gelmişti. Cinayetin işlenmesinin akabinde uzun müddet bu tansiyon tepeden düşmezken Erdoğan’ın Nisan ayındaki Suudi Arabistan ziyareti ikili ilgilerde bir olağanlaşma süreci başlattı. Kaşıkçı evrakının Türkiye’de kapatılarak Suudi Arabistan’a devredilmesi de ikili ilgilerin olumlu istikamette ilerlemesi açısından en değerli dönüm noktası olarak öne çıkıyor.
Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Türkiye’den evvelki ziyaret noktalarından biri olan Mısır’da da en değerli mevzulardan biri iktisattı. Bu ziyaretten toplam bedeli 7,7 milyar doları bulan 14 mutabakat çıktı.
Selman’ın Erdoğan ile olan görüşmesinden de benzeri mutabakatların imzalanması bekleniyor. Bu kapsamda güç ve savunma başlıkları birinci sıralarda yer alıyor. Fakat Türkiye iktisadının içinde bulunduğu durum göz önünde bulundurulduğunda iki ülke merkez bankaları ortasında mümkün bir swap mutabakatının imzalanması da güçlü ihtimaller ortasında.
2,6 milyar dolardan 225 milyon dolara
Peki yakın geçmişte iki ülke ortasındaki ekonomik bağlantılar nasıldı?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) bilgilerine nazaran 2021 yılında Suudi Arabistan’ın Türkiye’deki direkt yatırım ölçüsü 225 milyon dolar düzeyinde. Halbuki bu ölçü 2010 yılında 2,6 milyar dolardı.
Yatırımlar 2011’de 1,1 milyar dolar, 2012’de 1,9 milyar dolar 2013’te 1,4 milyar dolar, 2014’te 1,8 milyar dolar, 2015’te 1,2 milyar dolar, 2016’da 1 milyar dolar, 2017’de 930 milyon dolar, 2018’de 580 milyon dolar, 2019’da 805 milyon dolar, 2020’de ise 868 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
2010’dan sonra dalgalı bir seyir izleyen yatırımlar Kaşıkçı cinayetinin akabinde 225 milyon dolar düzeyine kadar geriledi.
İki ülke ortasında alakaların bir de ihracat boyutu var. Türkiye, Suudi Arabistan’dan ihracatçılara uygulanan resmi olmayan boykotun da kaldırılmasını istiyordu. İki ülke ortasındaki gerginliğin tepe yaptığı periyotlarda Suudi Arabistan marketlerinde bile Türk eserlerine önemli boykotlar uygulanmıştı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) istatistikleri de bu boykotun tesirini ortaya koyuyor. Türkiye’nin Suudi Arabistan’a 2017’de 2,7 milyar dolar olan ihracatı, 2018’de 2,6 milyar dolar, 2019’da 3,2 milyar dolar, 2020’de 2,4 milyar dolar ve 2021’de 186 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Kayıp tüm kesimlerde hissedildi
2018’de 98 milyon dolar olan su eserleri ihracatı 2021’de 1,6 milyon dolara, 85 milyon dolar olan çelik ihracat 2021’de 20 milyon dolara, 51 milyon dolar olan çimento ve seramik eserleri ihracatı 2021’de 4 milyon dolara, 35 milyon dolar olan deri ihracatı 2021’de 1,7 milyon dolara ve 2018’de 227 milyon dolar olan hububat ve yağlı tohumların ihracatı da 2021’de 3 milyon dolara kadar düştü.
İhracatçılar boykot kararının kaldırılması ve limanların eskisi üzere işlemesi ile birlikte Suudi Arabistan’a yapılacak ihracatın süratli halde toparlanma göstereceğini belirtiyor.
