Nedeni ne olursa olsun insanın ruh sağlığındaki en kolay dalgalanma bile kendisini uyku nizamındaki bir bozuklukla kendini gösterir. Bireyin karşı karşıya bulunduğu hayat zorluklarını ve ne kadar gerilim altında olduğunu araştıran tüm test ve ölçeklerde uyku ile ilgili sorular büyük değer taşır.
Pekala hangi sebeple gerilim, gerginlik ve yolunda gitmeyen birtakım şeyler birinci işaretini uyku nizamındaki değişiklikle vermektedir?
Uykunun başlaması için beyin sapındaki bir düzeneğin harekete geçmesi gerekmektedir. Bu düzeneğin harekete geçmesi için de kaslardan gerimin azaldığı konusunda bilgi gelmesi gerekir. Kas gerimi azalmadığı takdirde beyin sapındaki uyanıklık sistemi uyarılmaya devam eder ve birey bir türlü uykuya geçemez. Kas gerimi iki sebeple azalmaz. Ya etraftan gelen uyaranlar çok fazladır (ışık,ses vb) yahut birey kendi kanılarıyla kendisini uyarır ve biyo-kimyasal açıdan bir tehditle karşı karşıya olduğu duruma misal bir durumu yaşamasına neden olur.
Uyku insanoğlunun ömrünün temel ve vazgeçilmez faaliyetlerinin en başında gelmektedir. Genel sıhhatteki bir aksama birinci olarak kendini uykuda ortaya koyduğu üzere, uyku sistemindeki en küçük bir aksama da genel sıhhat ve günlük hayat üzerinde kesin ve direkt tesirlere yol açar.
Bu nedenlerden ötürü uyku ile ilgili kimi temel gerçeklerin bilinmesinin ve kimi yanlış varsayım ve inançların düzeltilmesine yararlı olacağını düşünüyoruz. Bu cins fikirlerin başında gürültülü etrafta uyuyanların bir müddet sonra gürültüye alıştıkları gelir. Halbuki kalp-damar-sindirim sistemleri üzere gürültüden etkilenmeye devam etmekte, yalnız gürültüde uyumak zorunda olan birey bir müddet sonra bir savunma sistemiyle algı eşiğini yükseltmektedir. Bunun sonucunda birey uyumakta, fakat kalp vurum sayısı, tansiyonu yüksek olmaktadır. Uyku yüzeysel olduğundan ötürü da, uyku ölçüsü azalmakta ve birey daima olarak eksik uyumaktadır.
İnsanlarda olması gereken olağan uyku mühleti : uyku müddeti kimi ferdi farklılıklar göstermesine karşın ;
Bebeklerde yaklaşık 16 saat,
12 yaş dolayında 8 saattir,
Yetişkinlerde, 25-45 yaş ortasında 7 saat olağan uyku müddeti olarak kabul edilir.
45 yaşından sonrası için ise uyku müddeti yaşla bir arada azalmaya devam ederek, 6,5 saate kadar inmektedir.
UYKUNUN ÖZELLİKLERİ
Uyku , insanın dış dünyayla bağlantılarının sınırlandığı genel bir periyot değildir. Uyku dört basamaktan meydana gelir.
Birinci basamak uyku ile uyanıklık ortası devirdir.
İkinci basamak hafif uykudur.
Delta basamağı olan basamak derin uykudur. Vücudun dinlenmesi bu periyotta gerçekleşmektedir ve vücut sıhhati ile yakından bağlıdır.
REM basamağı ise duşun görüldüğü periyot bu devirdir. Ruhsal dinlenme bu devirde gerçekleşir ve ruh sıhhati ile yakından ilgilidir.
Olağan ve sağlıklı uyku için bir gece de hem devirlerin birbirini muhakkak bir tertip içinde izlemesi, hem de her kıymetin gece boyunca toplamının belli bir ölçüye ulaşması gerekir.
Birinci ve ikinci basamaklarda beşerler hayal gördüğünü zanneder. Fakat bunlar niyet ve hayal ortası kopuk hayallerdir. Vücut sıhhati için delta uykusu koşuldur.
Gecenin birinci devri delta uykusundan, ikinci devri REM uykusu bakımından zengindir. Bu sebeple birtakım bireylerin,” şunun surasın da sabaha 2-3 saat kaldı, artık uyumak insanı sersem eder” fikri bütünüyle yanlış. Ruh sıhhati için ise gecenin ikinci yarısında daha sık ortaya çıkan REM uykusu kaidedir. Bu nedenle sabaha yanlışsız daha çok hayal görürüz. Her insan hayal görür. Her insan gördüğü rüyayı hatırlamayabilir. Lakin yaş ilerledikçe uykunun yüzeyselleştiği bilinmektedir. 60 yaş üstünde delta uykusu son derece azdır. Uykunun yüzeyselleşmesi demek uyku ölçüsünün azalması demektir. Uyku ölçüsü da , uykuda geçen mühletin, uyku derinliği ile çarpılmasıyla bulunur.
UZUN VE KISA UYKUDA OLANLARIN KİŞİLİK FARKLARI
Yetişkinler için olağan uyku müddeti 7 saat olmakla bir arada, kimi insanların 7 saatten fazla uykuya gereksinim duydukları, kimilerinin da çok daha kısa bir mühlet uykuyla yetindikleri bilinmektedir. Bu durumdaki insanların kişiliklerinin de farklı özellikler taşıyıp taşımadığı bilim adamlarının ilgisini çekmiş ve bu bahiste çeşitli araştırmalar yapılmış. Sonuçları :
Kısa uyuyanların, uzun uyuyanlara kıyasla daha enerjik, daha faal, dışadönük, kendilerinden ve hayatlarından mutlu, nadir olarak şikayet eden, toplumsal ve politik olarak sistemle uyumlu oldukları görülmüştür.
Uzun uyuyanların daha düşünceli, kendilerini ve çevreyi eleştirme eğiliminde, kndilerine inançları zayıf ve politik, toplumsal sistemle çatışmalarının daha fazla olduğu görülmüş. Uzun uyuyanların daha fazla düş gördükleri ve artistik yeteneklere sahip, daha yaratıcı şahıslar olduğu da araştrıma bulguları ortasındadır.
Pekala kısa uyumak öğrenilebilir mi?
Araştırmalara nazaran insanların kısa uyumayı öğrenebileceklerini ortaya çıkmış.
UYKUYU ETKİLEYEN ETKENLER
*Egzersiz : Sistemli idman yapan beşerler daha düzgün uyurlar. Ancak nizamlı antrenman yapmayan birinin günün birinde yaptığı tek antrenman, uykuyu güzelleştirmez, tam bilakis bozar. İdman sırasında yorgunluğun uykuyu getirdiği için değil, antrenman sırasında serotonin hormonu salgılanmaktadır. Serotonin birebir vakitte derin dinlenmeyi sağlayan delta uykusunu da düzenleyen unsurdur.
Sabah erken yapılan idmanın gece uykusuna katkısı çok az, çabucak yatmadan evvel yapılan idman uykuyu olumsuz tesirler.
Uyku açısından en ülkü ezgersiz vakti, öğlenden sonra yahut akşamüzeri olduğudur.
*Gürültü: gürültülü etrafta yaşayan ve bu türlü bir etraf de uyumaya alışık olanların da uykusunu tesirler. Gürültü altında uyku mühleti değişmeyebilir, lakin uyku ölçüsü değişir. Gürültülü etraf kurallarında uyuyanların uykularında daha az delta, daha az REM, daha çok bir ve ikinci basamak uykusu vardır.
UYGUN BİR UYKU İÇİN GEREKENLER
BİLİNÇALTI TEMİZLEME ÇALIŞMASI YAPTIRABİLİRSİNİZ.
REGRESYON
GEÇMİŞ HAYAT ŞİFASI
ACI ANILARI TEMİZLEME
Sonraki gün, dinlenmiş ve düzgün bir gün yaşamak için gereksiniminiz kadar uyuyun, daha fazla değil.
Sabahları sistemli olarak belli bir saatte uyanma alışkanlığı, vücudun günlük ritmini sisteme sokmakta ve münasebetiyle sistemli olarak belli bir saatte uykuya dalmayı kolaylaştırmaktadır.
Sistemli olarak her gün belli ölçüde idman yapmak.
Gürültülü etraf kurallarını yatak odalarını sesten arındırabilirler, yada ses duymaya engelleyen kulak tıkacı…
Fazla sıcak odanın uykuyu bozduğu, lakin soğuk bir odada uyumanın da uykunun güzelleştiği ile ilgili hiç bulgu yoktur.
Açlık uykuyu bozar. Uykudan evvel ılık süt yahut gibisi içecek uykuya yardımcı olur.
Alışkanlığı olmayanların tek bir uyku hapı, uyumayı sağlar. Lakin uyku haplarının daima kullanılması ,uykusuzluk şikayeti olanlara fayda sağlamamakta, hatta kimilerine ziyanlı olmaktadır.
Akşamları içilen kahve,uykuyu bozmaktadır.
Alkol gergin insanların uyumasını kolaylaştırmakta lakin uykunun bölünmesine sebep olmaktadır. Fazla ölçüde alkol alımı REM uykusunun azalmasına yol açmaktadır.
Uykuya dalamadığınız bir gece uyumak için daha büyük bir uğraş sarf edeceğinize, ışık yakıp rastgele bir işle meşgul olmayı deneyin. Zira uykuya dalmakta zahmet, kişinin öfkeli ve gergin olmasına sebep olur.
Yatağı uykunun dışında işler için; istirahat etmek,kitap okumak, yemek yemek üzere kullanmayın. Yalnızca uyumak için kullanın yatağı.
Sevgi ile kalın…