Kovid-19 nedeniyle yas tutma sürecinin değiştiğini söyleyen Klinik Psikolog Kübra Bozkurt, yasın sağlıklı yaşanmaması halinde sonrasında çok daha sıkıntı çözümlenecek ruhsal izler bırakabileceğini lisana getirdi. Yas sürecini sağlıklı geçirmenin kıymetini söz eden Bozkurt, ‘acıdan gelen duyguyu bastırmayın’, ‘kendinize vakit tanıyın’, ‘bu hisle yüzleşin’, içinizden ağlamak gelmiyorsa ağlamayın’ üzere 13 teklifte bulundu.
Dünya genelinde birinci yılını dolduran Kovid-19 pandemisi nedeniyle her gün binlerce kişi hayatını kaybediyor. Ölenleri isimleriyle değil de sayı olarak söz etmenin toplumun ruh sıhhatini olumsuz etkilediğini söyleyen Medicana Çamlıca Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog Kübra Bozkurt, “Kovid-19 yas tutma halimizi de etkiledi. Ölmekte olan yakınlarımızı son defa ziyaret etmek, cenazelerinde bulunmak, toprağa vermek, taziyede yakınlarımız ile olmak üzere alışa geldiğimiz paylaşım ve takviyeye dayalı ritüellerden de uzak kaldık. Hem kayıplarımız ile ilgili birbirimize takviye olamıyor hem de yas sürecinde ne yapacağımızı vakit zaman bilemiyoruz. Münasebetiyle yas tutma ile başa çıkabileceğimiz gerekli olan bu periyodu yaşayamıyoruz” diye konuştu.
YAS: DERİN ACI
Yası, sevilen kıymet verilen bir kişinin hayatını kaybetmesiyle yakınlarının hissettiği derin acı olarak açıklayan Bozkurt, “Yas duygusu, bedel verdiğimiz her obje yahut şahısla bağdaşabilir. Boşanmak yahut sevdiğimiz beşerden ayrılmak, sıhhatimizi kaybetmek, işimizi kaybetmek, maddi istikametten kuvvetli bir sürece girmek, düşük yapmak, emekli olmak, paha verdiğimiz insanın önemli bir hastalığı olması, kıymet verdiğimiz bir arkadaşlığın sonlanması, yaşadığımız travma sonrası güvenlik hissinin kaybı, yas sürecine girme nedenlerine örnek gösterilebilir” sözlerini kullandı.
YASIN BEŞERLER ÜZERİNDEKİ TESİRLERİ
Kişinin iş, aile ve toplumsal hayatını etkilediğini vurgulayan Bozkurt, “Hissettiğiniz derin ıstırap, iştah kaybı, uykusuzluğun başlaması, ilgi duyduğunuz alanlardan uzaklaşmak depresyonda olduğunuzu düşündürtebilir. Ancak depresyonla, sağlıklı geçirilen yas süreci ortasında fark vardır. Yas duygusu vakitle azalır zira depresyonda görülen fikir yapısı ile yas sürecinde aklınızdan geçen niyetler farklıdır. Depresyonda, depresif his durumunu besleyen genel bir ümitsizlik, karamsarlık hakimdir. Bu durum geçmişe bakış açınızı, gününüze bakış açınızı ve geleceğe bakış açınızı tesirler. Sizi fonksiyonsuz hale getirir. İş hayatınızı, aile ve toplumsal hayatınızı tesirler. Yas sürecinde ise bu fonksiyonel durumun bozulması belirli bir müddetle sonludur. Hislerinizi yansıtıp, manevi takviye aldığınızda acınız vakitle azalır ve işlevselliğiniz düzelir” dedi.
YASI SAĞLIKLI GEÇİRMEK İÇİN 13 YOL
Yas sürecini sağlıklı atlatabilmek için 13 usul öneren Bozkurt, bu teknikleri şöyle sıraladı:
“Yas sürecinin aşikâr bir mühleti yoktur. Kendinize vakit tanıyın. Acının dinmesi haftalar, aylar hatta yıllar sürebilir.
“Acınızı görmezden gelmek, hislerinizi bastırmak tahlil değildir. Uzun vadede daha önemli meseleler yaşamanıza neden olabilir. Depresyon, anksiyete, unsur kullanımı ve sıhhat problemlerinin gelişmesine neden olabilir bastırma davranışı. Hislerinizi kabullenin ve yüzleşin.
“Kayba karşı hissettiğiniz hüzün, acı olağan bir tepkidir. Tam aksine ‘Güçlü olmalıyım, görünmeliyim’ niyetiyle hislerinizi yansıtmazsanız, acıyla baş etmekte zorlanırsınız ve yas süreciniz uzar.
“Yas sürecinde ağlamak da doğal hislerinizin dışavurumu olarak olağan kabul edilir. Lakin içinizden ağlamak gelmiyorsa kendinizi zorlamayın. Herkesin, yaşadıkları acıyla baş etme tekniği farklıdır. Birebir formda ağlamayı zayıflık olarak görmek ve ağlamayı bastırmaya çalışmak yahut zımnî ağlamak da yas sürecini zorlaştıracaktır. Üzülmeniz olağan, sevdiğiniz kişiyi kaybettiğiniz için de ağlıyorsunuz. Kimse bunu zayıflık olarak görmez.
“Hayatınız eskisi üzere olmayacak fakat bir noktadan sonra hayatınıza kaldığınız yerden yavaş yavaş başlamanız gerekir. Bu, kaybettiğiniz kişiyi unuttuğunuz manasına gelmiyor. Onu her vakit hatırlayacak ve seveceksiniz lakin kendiniz için ve sizi sevenler için hayatınıza odaklanmanız gerekir.
“Arkadaşlarınızdan ve ailenizden kesinlikle dayanak alın. Hissettiğiniz acıyı ve üzüntüyü anlatın. Yalnız hissettiğiniz her an sevdiğiniz biriyle irtibata geçin. Hisleriniz ve kanılarınız hakkında konuşun.
“Kişinin manevi inançları da yas sürecini daha kolay atlatmasını sağlar. Dua etmek, ibadethaneye gitmek, kaybettiğiniz kişinin daha güzel bir yerde olduğunu düşünmek acınızı hafifletir.
“Fiziksel olarak kendinizle ilgilenmek, duygusal olarak kendinizi desteklemektir. İştahınız olmasa bile yemek saatinde masaya oturup birkaç lokma yemeye çalışın.
“Uykusuzluk sorunu yaşıyorsanız papatya, melisa üzere gevşetici bitki çaylarını ya da uyumadan evvel ılık bir duş almayı deneyebilirsiniz.
“Benzer bir yas süreci geçirmiş olan beşerlerle konuşmak, onlar bu süreci nasıl atlattığını öğrenmek size yardımcı olabilir.
“Hobilerinize, ilgi alanlarınıza yavaş yavaş dönmeye çalışın.
“Acınızı hafifletmek için ilaç yahut alkol kullanmayın. Bu, kısa vadede acınızı bastırabilir lakin acınızı gidermez. Lakin hislerinizle yüzleşmek ve hislerinizi yansıtmak yas sürecini atlatmanıza yardımcı olur.
“Eğer sürecin uzadığını yahut tek başınıza baş edemeyecek kadar üzgün olduğunuzu düşünüyorsanız bir psikolog yahut psikiyatrdan profesyonel yardım alabilirsiniz.”
Kaynak: Demirören Haber Ajansı