İçine doğduğumuz toplum, aile ve kültür bazen bizi kısıtlanmış ve çaresiz hissetmemize neden olabilir. Başımıza gelenler için dış şartları ve “öteki’ni suçlamak başımıza gelenlerdeki kendi rolümüzü kabul etmekten çok daha kolaydır. Bu sorumluluk almamızın ve değişimin önündeki en büyük manidir aslında. Dış şartları suçlamaktan vazgeçip deneyimlerimizdeki kendi rolümüze bakışımızı çevirdiğimiz noktada ayağımızın sağlam bastığı, dayandığımız yer çatlar, artık o tabanda kalamayacağımızı biliriz, yüksek bir varoluşsal korku hissederiz zira harekete geçme vakti gelmiştir, alışılmışın dışına çıkıp her vakit yapıp ettiklerimizden öbür bir şey yapmak vakti gelmiştir. Konfor alanımızın dışına çıkmak tasa uyandırır. Lakin kaygo tıpkı vakitte harekete geçiricidir. Bu noktada olduğumuz yerde kalmayı seçebiliriz de. Fakat kıymetli olan seçimlerimizin farkında olmak ve o sorumluluğu alabilmektir.
Varoluşçu perspektife nazaran, var-oluş sahip olunan bir şey değildir. İnsan demek var-oluş demektir. Var-oluşumuzun zamansallığı içinde kendimizi daima yine yaratırız. Her an evvelki oluşumuzdan daha fazla yahut daha az bir şeyler oluruz. Seçtiklerimiz ve seçmediklerimiz ile var-oluş formumuzu daima yine belirleriz. Değerli olan nasıl yaşamayı, ne yapmayı seçtiğimiz ve seçmediğimizdir. Hayatımızın sorumluluğu bizden öbür kimsede değildir. Bu tekinsiz ve sonsuz seçeneklerle dolu dünyada olabildiğince özgürüz. Bu özgürlüğü sahiplenebilmek, hayatımızın sorumluluğunu alabilmek yürek ister. Lakin manalı bir hayat kurabilmenin kaidesi bu hamaseti gösterebilmektedir.
James Baldwin “ Özgürlük insanlara verilen bir şey değil, insanların aldığı bir şeydir ve beşerler istedikleri kadar özgürdür,” diyor.
Varoluşçu psikoterapi somut insanın öznel pozisyonuna, öznel tecrübesine ehemmiyet verir. İnsanı kategorilerle nesneleştiren, neden-sonuç alanından kurtararak, bütünsel ve öznel tecrübelerinin alanına kavuşturur. Kendi gerçekliğimiz bir kezde ve herkes için ortak olarak çözülebilecek bir gizem değildir, insan için daima keşfedilen, içine girip nüfuz edilen ve her an bizim tarafımızdan yaratılan, inşa edilen bir şeydir. Bu ise tecrübelerin araştırılması yoluyla var-oluş aydınlatılarak mümkün olur. Gözlemcinin (terapistin) bakış açısı değil; aktörün (danışanın) bakış açısı temeldir. Titiz bir araştırmacı üzere kendi tecrübesini katman katman soyan aktöre gözlemci bu seyahatte rehberlik eder. İnsan kendi hayatının sorumluluğunu alabilme yüreğini kazanırken, terapist onun yanında olur, insanın seçim imkanları keşfetmesini ve otantik seçimin ne olup ne olmadığını anlamasını sağlar. İnsanın kendi kendini dönüştürebilecek noktaya ulaşması ve mana bulma – mana yaratması istikametindeki yolu gösterir.