İnsan doğal olarak etrafında ve kendi iç dünyasında olan biten her şeyi manalandırmak ister Kimse perabet bonus mana veremediği algılayamadığı bir durum içerisinde olmak istemez Hele hele başımızın içinde dönüp duran saçma sapan hiç kimseye anlatamadığımız bizi utandıran yahut çok derecede kaygılandıran fikirler varsa hayat güzelce zorlaşır perabet para yatırma Kişi bu duruma bir mana veremez Daha da berbatı kaygısını de kimseyle paylaşamaz Obsesif Kompulsif Bozukluk denilen Tükçeye ise Takıntı Zorlantı Bozukluğu olarak da geçen bu rahatsızlık aslında iç dünyamızda perabet para çekme yolunda gitmeyen bir şeyler olduğunun işaretidir
Çabucak hepimizde hafif şiddette bu tıp fikirler olabilir Kimimiz merdiven sayarız kimimiz yerdeki çizgilere basmayız kimi daima aşikâr bir basamağı atlarken kimi de kapıyı kilitledim mi kilitlemedim mi diye daima düşünür durur
Bu durum bir fikir ya da hissin mantıklı uğraşla şuurdan uzaklaştırılamayarak ısrarlı biçimde var olmasıdır Kişinin zihnine irade dışı gelen kişiyi huzursuz eden egoya yabancı kişinin bunların saçma olduğunu bildiği halde iradesiyle uzaklaştıramadığı inatçı bir halde tekrarlayan kişinin zihnine sakız üzere yapışan sembol yahut dürtülerdir Mantığa ve görüşlerine de alışılmamıştır
Bu cins takıntılı fikirler zihinden kovmakla gitmez Adeta gücünü sizin direncinizden alır Yani siz bu niyetlere ne kadar direnirseniz bu fikirler de o kadar kuvvetli bir formda karşılık verir Münasebetiyle insan kendisini bir kıskaç altında hisseder Ne yapsa bu kanılardan kurtulamaz Bu fikirleri nötralize etmek için yani bu niyetin verdiği dertten kurtulmak içinse bir ekip davranışlar sergilemek zorunda hisseder kendini Bu davranışlara da kompulsiyon denir Örnek verecek olursak kapıyı kilitlediği halde daima olarak zihninde kapıyı kilitledim mi kilitlemedim mi üzere bir niyet döner durur Bu nedenle bu telaştan kurtulmanın tek yolu vardır gidip kapıyı denetim etmek Bu davranış istenmeden de olsa mecburî olarak pek çok sefer olabilir Lakin kapıyı denetim ettiğinde bu tasadan kurtulur ancak yeniden birebir niyet yanı başında belirir
Bir öteki örnek pak olduğunu bildiği rastgele bir şeye dokunduğunda elinin kirlendiğini düşünerek saplantı kişinin birçok sefer el yıkama zorunluğunu hissetmesi tutkulu biçimde birçok sefer elini yıkaması abdest alırken gelen Allah’a küfür niyetleri saplantı yüzünden kişinin abdestini birçok kere yeni baştan almak zorunda kalması zorlantı üzere Kişi saplantılarının aklına gelmemesi ya da zorlantılı hareketleri yapmamak için kendini zorlar lakin zorladıkça istenmeyen kanılar tekrar gelir istenmeyen hareketler tekrar tekrar yapılır
HER ŞEYİ DENETİM EDEMEZSİNİZ
Bu çeşit fikirlere sahip insanların büyük bir kısmında çok denetimci bir bakış bulunmaktadır Bir işi yaparken çok ayrıntıcıdırlar ve her şeyin dört dörtlük olmasını isterler Çok titiz ve düzenlidirler Yapılan işlerde adeta kusursuzluk ararlar Çok kuralcı ve denetimci olan bu bireyler için olayların ya da planlanan işlerin istedikleri harikalıkta olması adeta felakettir Kuralları son derece katı ahlaki pahaları ise hiçbir esneklik göstermeksizin cezalandırıcı niteliktedir
Bu takıntılı niyetler de kişiyi işte tam on ikiden yani en ahlakçı ve kuralcı olduğu yerden vurur Dindar kişiyi namazda yakalar eşine sadakat konusunda en küçük bir tereddütü olmayan bir kişinin zihnine ise çeşitli bayanlarla ilgili cinsel fanteziler olarak belirir Annesine olan düşkünlüğüyle bilinen bir bireyde ise annesini öldürme korkusu halinde ortaya çıkabilir Bütün bu niyetler şahsa son derece büyük bir acı verir Ve tekrar tıpkı kısır döngü fikirlere direnme direndikçe fikirlerin de kuvvetlenmesi
Obsesif Kompulsif bozukluk kişinin ömür kalitesini inanılmaz derecede düşüren bir rahatsızlıktır Ne dokunaklıdır ki bazıları bu saçma fikirlerini birileriyle paylaşmaktan korkar Zira deli damgası yemekten korkarlar
Hasta bunları kabul edemez mantığına görüşlerine ahlâk anlayışına inançlarına aykırı bulur Bu kanılardan kurtulmaya çalışır Ancak rastgele bir kanıyı atmaya çalışmak ister istemez o kanıyı başta yaşatmaktır Çabaladıkça artar sıklaşır ve hasta çok bunalır
Saplantı zorlantı bozukluğu ekseriyetle süreğen direngen inatçı bir hastalıktır Başlangıçta hastalar saplantılarını zorlantılarını gizlemeye çalışırlar Bunları kendileri anlamsız gereksiz buldukları için aşikâr etmemeye çalışırlar Kendi eforları ile yenebileceklerini düşünürler Yıllarca çabaladıktan sonra tabibe başvururlar Belirtiler arttıkça ve yayıldıkça hastanın ömrü kısıtlanır randımanı düşer etrafındakiler bıkar ve fakat bu türlü bir durumda tabibe başvururlar Tabibe geldiklerinde birden fazla artık düzgünce süreğenleşmiştir Ortaya panik çökkünlük üzere bir bozukluk girerse tabibe başvurma daha erken olabilir Saplantılar ve zorlantılar arttıkça hastanın ahengi bozulur işine bakamaz Etrafı ile ilgilerini sağlıklı yürütemez
BELİRTİLER
1 Kimi vakit zorla ve istenmeden geliyor üzere yaşanan birden fazla şahısta bariz bir telaş ya da meşakkate neden olan yineleyici ve daima kanılar itkiler ya da imgeler
2 Kişi bu niyetlere itkilere ya da imgelere aldırmamaya ya da bunları baskılamaya çalışır ya da bunları öteki bir niyet ya da aksiyonla yüksüzleştirme bir zorlantıyı yerine getirerek teşebbüslerinde bulunur
3 Kişinin takıntısına reaksiyon olarak ya da katı bir biçimde uyulması gereken kurallara nazaran yapmaya zorlanmış üzere hissettiği yinelemeli davranışlar örn el yıkama düzenleme denetleyip durma ya da zihinsel hareketler örn dinî kıymeti olan kelamlar söyleme sayı sayma sözcükleri sessiz bir biçimde yineleme
4 Bu davranışlar ya da zihinsel hareketler yaşanan dert ya da kasvetten korunma ya da bunları azaltma ya da korkulan bir olay ya da durumdan sakınma gayesiyle yapılır lakin bu davranışlar ya da zihinsel hareketler yüksüzleştireceği ya da korunulacağı tasarlanan durumlarla gerçekçi bir biçimde bağlantılı değildir ya da açıkça çok bir seviyededir Not Küçük çocuklar bu davranışlarının ya da zihinsel hareketlerinin gayelerini lisana getiremeyebilirler
5 Takıntılar ya da zorlantılar kişinin vaktini alır örn günde bir saatten çok vaktini alır ya da klinik açıdan bariz bir soruna ya da toplumsal işle ilgili alanlarda ya da değerli öteki fonksiyonellik alanlarında fonksiyonellikte düşmeye neden olur
6 Takıntı zorlantı belirtileri bir unsurun kötüye kullanılabilen bir husus bir ilaç ya da diğer bir sıhhat durumunun fizyolojiyle ilgili tesirlerine bağlanamaz
7 Bu bozukluk diğer bir ruhsal bozukluğun belirtileriyle daha âlâ açıklanamaz örn yaygın telaş bozukluğunda olduğu üzere aşın kuruntular vücut algısı bozukluğunda olduğu üzere dış görünümle çok uğraşma biriktiricilik bozukluğunda olduğu üzere sahip olduklarını elden çıkartmakta ya da onlarla ilgisini kesmekte zahmet çekme trikotillomanide saç yolma bozukluğu olduğu üzere saçını yolma deri yolma bozukluğunda olduğu üzere derisini yolma basmakalıp davranış bozukluğunda olduğu üzere basmakalıp davranışlar yeme bozukluklarında olduğu üzere törensel yeme davranışı husus ile bağlı ve bağımlılık bozukluklarında olduğu üzere unsurları ya da kumar oynamayı düşünüp durma hastalık telaşı bozukluğunda olduğu üzere bir hastalığının olduğunu düşünüp durma cinsel sapkınlık bozuklukiannda olduğu üzere cinsel itkiler ya da düşlemler yıkıcı bozukluklarda dürtü kontrolü ve davranım bozukluklarında olduğu üzere dürtüler yeğin depresyon bozukluğunda olduğu üzere suçlulukla ilgili düşünsel uğraşlar şizofreni açt iımı kapsamında ve psikozla giden başka bozukluklarda olduğu üzere fikir sokulması ya da sannsal uğraşlar ya da otizm açılımı kapsamında bozuklukta olduğu üzere yinelemeli davranış örüntüleri
Beynin davetsiz konuğu Takıntı
Takıntı insan zihninin düşman başına özelliklerinden biridir Aklımıza bir niyet yahut hayal gelir oturur bir türlü oradan kalkmaz Ne yaparsak yapalım o niyet yahut hayal oradadır Baş bozuk plak üzere takılır kalır birebir yerde Frenkler takıntıya obsesyon derler Obsesyon saplantı sözüyle de Türkçe ye çevrilebilir Net bir tanım yaparsak obsesyon yahut saplantı takıntı
1 İstenmeden gelen
2 Sıkıntı verici
3 Tekrarlayıcı ve daima niyet dürtü yahut hayaldir
Kimine kirlendiği hissi gelir kesinlikle gidip temizlenmek gereksinimi duyar Kiminin başına çocuğuna ziyan vereceği telaşı saplanır Kimi aklında dolaşan günah kanılardan kurtulamaz Örnekler çoğaltılabilir Dikkat ederseniz bu fikir dürtü ve hayaller hep istenmeden gelir dert vericidir tekrarlayıcıdır
Kişinin takıntısı doğrultusunda yaptığı ve kendini alıkoyamadığı hareketlere ise kompülsiyon deriz Kompülsiyon zorlantı sözüyle Türkçeleştirilirse de anadili Türkçe olan insanlara bu söz herhalde pek mana söz etmez Yeniden de daha düzgünü türetilene kadar kompülsiyon yahut zorlantı sözlerinden birini kullanmak dışında dermanımız yok
O halde mesela insanın aklına kirlendiği kanısının gelmesi takıntı gidip ellerini yıkaması kompülsiyondur Allah a küfür etmeye mâni olamamak takıntı tövbe etmek kompülsi istikamettir Çocuğunu kaldırıp camdan atacağını düşünmek takıntı cam kenarlarından uzak durmak kompülsiyondur
Özetle kompülsiyonlar o denli davranışlardır veya dua etmek vs tipinden zihinsel eylemlerdir ki
1 Takıntıya karşılık olarak gerçekleştirilir
2 Kişi kendisini bu davranışları yapmaktan alıkoyamaz
3 Tekrarlayıcıdır Defalarca el yıkanır daima yer yahut priz denetim edilir yedi yahut yedinin katları kadar estağfurullah denir
4 Genellikle katı biçimde hatta merasim katılığıyla uygulanır Belli formda aşikâr sayıda el yıkanır aşikâr sayıda tövbe edilir priz denetim edilip deftere tarih ve saat düşülerek not alınır
Üstteki örneklere bakan pek çok okuyucu büyük ihtimalle Aa bende de bu takıntı var demiştir Evet insanların büyük kısmında irili ufaklı pek çok takıntı vardır Ancak bir kişinin takıntı hastası olduğunu söyleyebilmek için takıntıların rahatsız edici boyutta olması gereklidir Kesinlikle hepimizin etrafında her şeyden pek çabuk iğrenen sık el yıkayan bir anne ağabey komşu arkadaş bulunur Bu bireylerin hepsi hasta mıdır Elbette değildir Fakat verdiğim örneklerde görüldüğü üzere takıntı bireye acı veriyorsa yahut işine gücüne okul başarısına insan alakalarına ziyan veriyorsa o vakit ortada takıntı hastalığı var demektir Takıntı hastalığına bilim lisanında obsesif kompülsif bozukluk denir
Takıntının Envai Çeşidi
Sık gördüğümüz takıntıları şöyle özetleyebiliriz
1 Bulaşma takıntıları Pislik mikrop meni idrar üzere unsurların bulaşmasından korkma
2 Şüphe takıntıları Kapıyı kapattığından fişi çektiğinden namazı yanlışsız kıldığından vs emin olamama
3 Bedenimizle ilgili hastalık takıntıları Ölümcül hastalıklara yakalandığı hissinden kurtulamama
4 Düzen ve simetri takıntıları Eşyaların tertipli ve simetrik olmamasından çok rahatsızlık duyma Pantolonun ütü çizgisi jilet üzere olmadığında huzursuzluk hissetme
5 Saldırganlık takıntıları Çocuğumu camdan atar mıyım Bayanlara saldırır mıyım biçiminde etraftakilere ziyan vermekten korkma
6 Cinsel takıntılar Namazda akla erotik imajların gelmesi olmadık beşerlerle erotik manzaraları gözünün önünden uzaklaştıramama
7 Dini takıntılar Allah a küfür etme Allah var mı yok mu sorusundan kurtulamama günah şeyleri yapma dileğine mâni olamama
8 Metafizik takıntılar Ben ben miyim Ruh nerededir Yıldızların ötesinde neler var Bugün bugün mü yoksa yarın mı dün mü beşerler hayal mi gerçek mi üzere sorulardan kurtulamama
Sık karşılaştığımız kompülsiyonlar zorlantı ise şunlardır
1 Kontrol kompülsiyonları Yoldan dönüp kapıyı kapatıp kapatmadığını denetim etme konuttan çıkmadan evvel prizleri tekraren denetleme
2 Yıkama kompülsiyonları Tekrar tekrar el yıkama banyo yapma meskeni temizleme besinleri yıkama
3 Sayma kompülsiyonları Plaka numaralarını toplama yoldan geçen otomobilleri sayma gömleklerin düğmelerini sayma
4 Sorma anlatma kompülsiyonları Ne dedin bir daha söyle Sana para verdim mi söyle biçiminde sorular
5 Dua etme kompülsiyonları Tıpkı duayı besmeleyi tövbeyi tekraren tekrarlama
6 Simetri ve nizam kompülsiyonlan Yürürken çizgilere basmama Paraları Atatürk fotoğrafları üst üste gelecek formda istifleme Kalkıp duvarda eğri duran tabloyu düzeltme
7 Biriktirme kompülsiyonlan Hiçbir eski eşyayı atamama dışarıda ne bulursa alıp konuta getirme konutu çöp konuta dönüştürme
Saptantı Zorlantı Bozukluğu Obsessive Compulsive Disorder
Saplantı obsession istenç irade dışı gelen bireyi huzursuz eden benliğe yabancı ego dystonic şuurlu gayret ile kovulamayan inatçı biçimde yineleyen kanılardır Zorlantı compulsion ise birçok defa saplantılı fikirleri kovmak için yapılan istenç dışı yinelenen hareketler dir Örneğin pak olduğunu bildiği rastgele bir şeye dokunduğunda elinin kirlendiğini düşünerek saplantı kişinin birçok kere el yıkama zorunluğunu hissetmesi Tutkulu biçimde birçok kere elini yıkaması abdest alırken gelen Allah’a küfür niyetleri saplantı yüzünden kişinin abdestini birçok defa yeni baştan almak zorunda kalması zorlantı üzere Kişi saplantılarının aklına gelmemesi ya da zorlantılı hareketleri yapmamak için kendim zorlar ancak zorladıkça istenmeyen kanılar yine gelir istenmeyen hareketler tekrar tekrar yapılır
Tarihçe
Saplantılar ve zorlantılar insanlık tarihi kadar eskidir Çok eski din kitaplarında niyet saplantılarına ve hareket zorlantılanna işaret eden davranış örnekleri bulunmaktadır Kaldı ki dinî ve büyüsel merasimlerin kaynağında büyük oranda obsesif kompulsif nevrozdakine misal savunma düzeneklerinin işlediği görülür Buna ileride yeniden döneceğiz
Shakespeare’in Makbet’inde obsesif kompulsif nevrozun klasik bir örneğim görürüz Lady Makbet’in etkilemesi ile kocası Makbet kral Duncan’ı öldürür Bundan sonra Lady Makbet’de el yıkama hastalığı başlar Arabistan’ın bütün kokulu sabunlan getirilse bu elin kirleri temizlenemez der ve daima ellerini yıkar
20 yüzyılın başlarında Fransız ruh doktoru Pierre Janet fobileri saplantı ve zorlantıları bir başlık altında topladı ve buna psikasteni ismini verdi Janet’ye nazaran psikasteni bireyde istenç irade zayıflaması sonucu ortaya çıkıyordu Freud fobilerdeki ruhsal neden ve düzeneklerin obsesif kompulsif bozukluklardaki ruhsal nedenlerden ve psikodinamik düzeneklerden farklı olduğunu görerek fobik nevrozla obsesif kompulsif nevrozu başka rahatsızlıklar olarak inceledi Obsesif kompulsif nevrozun psikodinamiği ve ruhsal kökeni hakkındaki çağdaş görüşler Freud tarafından geliştirilmiştir 20 yüzyılda öğrenme kuramları ile de obsesif kompulsif nevroz etiyolojisine ve sağaltımına değerli katkılar sağlanmıştı 20 yüzyılın sonlarına gerçek bu hastalıkta kıymetli kalıtımsal nörobiyolojik etkenlerin olabileceğine ait bilgiler elde edilmeye başlanmıştır Bunlar ileride açıklanacaktır
Tarihçe Histeri Mani ve Melankoli Eski Periyotlardan beri çok düzgün tanımlanmışlardı Yeni Bölümlerde Edebiyat ve San’at obsesyon ve kompülsiyonları bizlere bilim adamlarından önce tanımladı
Samuel Taylor Coleridge 1798’de ‘Ancient Mariner’ Eski Gemici isimli şiirinde şöyle diyor
Since then at on uncertain hour that agony returns
And ’til my ghostly tale is told
This heart within me burns ‘
Şair ‘ghostly tale’ her ne acayip bir obsesyonel husus kelam inanç idiyse o icra edilinceye kadar içindeki kalbinin’ yandığından’ yakınıyor Bu ‘tedirginlik’ ekseriyetle bir süje’de hipnoz sonrası gözlenir
Esquirol 1838 obsesif şüphelenmeyi ‘monomanie resonnante’i yankılanan tek mani olarak isimlendirdi Falret daha sonraları birebir rahatsızlığı ‘maladie du doute’ şüphe hastalığı olarak nitelendirdi
Fransız psikiyatrı Morel 1861 obsession terimini birinci kullanan kişidir
Nöro psikiyartist Westphal 1878 obsesyon’u şöyle tanım etmişti hastanın dileğine karşı beliren ve giderilemeyen duyumsal bakımdan olağandışı üzere görünen fikirler
Freud 1895’den itibaren ‘obsesif semptomlar’ ve onların dinamikleri hakkında konuşmaya başladı
Pierre Janet 1903 ‘psychastenia’ ismini koyduğu klinik entite’de fobik ve obsesif kompülsif semptomları birebir hastada tanım etti bunda Histeri dışlanmıştı
DSM I 1952 fobi ve obsesyon’ları başka klinikler halinde yeni bir klasifikasyon sistemine resmen kaydetti
Obsesif kompülsif tip ‘savunma’lar intra psişik bir patern olarak ekseriyetle kişilik yapısı içine girerler ve karakter savunmaları’nı teşkil ederler Yani doğuş ve dinamik noktalarından Obsesif kompülsif nörotik semptomlarına eşdeğerdirler equivalents Bu prestijle bunlara karakter nörozu denir ki tedavileri çok zordur
Karakter Nöroz’u karakter savunma sistemlerinin ve karakter kişilik öğelerinin abartılmış bir halde sergilenmesidir Birey bu sonuca eriştiğinde Nöroz’un temel karakterlerinden biri olan ‘kendini bozguna uğratma’ self dejeat görülür Kişi şu soruyu kendine sorar durur bu semptomların bana yararı ne ‘
Karakter Tahlili bir kişi’nin ‘kişilik savunma öğelerinin’ sistemli bir biçimde psikoterapötik araştırılmasıdır Çalışma hali öteki nörozlarda olduğu üzeredir Klinik belirtiler kişinin yapısıyla ego syntonic bir şeklilde yinelenirler Tedavide bunların tahlili yapılır
Obsesif Kişilik Obsessive Personality kişinin yapısındaki patern ve savunmaların hayat boyunca yeralmasıdır Bu türlü bir kişilik obsesif savunmaları kullanır
KÜLTÜREL FAKTÖRLER Vaktimizin tempo’sunun ve kültürel faktörlerin örneğin san’at performans’ı rekor not dosya tutma maliye ve iş usullerinin uygulanmalarında bu nöroz’un gün geçtikçe artmakta olduğundan kuşku yoktur Çağdaş toplum bir dereceye kadar sistemli derli toplu kelamında duran işe vaktinde gelen kimseleri daha takdir eder ve mükafatlar Terapist’ler de hekimliğin tüm başka branşlarından daha dikkatli ve titiz olarak başlama ve bitirme vaktinde olma öğeleri üzerinde hassastırlar
Başlangıç Yaşı
Saplantı zorlantı bozukluğu çoklukla genç yaşta başlar Büyük çoğunlukla ortalama başlangıç 18 25 yaşları ortasındadır Küçük çocukluk yaşlarında bile görülebilir Erkeklerde bayanlara nazaran daha erken yaşlarda başladığı görülür Orta yaşlarda hatta yaşlılıkta ağır hayat şartlan içinde geç başlayan cinsleri vardır
Sıklık ve Yaygınlık
Hastaların birçoklarında belirtiler hafif olduğundan tabibe gitmezler ve rahatsız oldukları aşikâr olmaz Bir kesiti hastalıklarını gizlerler kimseye aşikâr etmek istemezler ama kendi konutları içinde açıkça belirlidir Bir bölümü de yıllarca süren hastalığı artık benimsemişlerdir Hastalık kişi tarafından tanımlanmadıkça bir yakınma olarak getirilmedikçe muayenelerle tanınması çabucak hemen olanaksızdır Bu nedenlerle bu bozukluğun sıklığını incidence yaygınlığını prevalence saptamak son derecede güçtür Daha 1980’lere dek yapılan İngilizce yayınlarda bu hastalığın seyrek görüldüğü bildirilmekte ve tanınmış kitaplarda bu türlü yazılmakta idi Halbuki ki 20 yüzyılın başında Freııd ve Janet üzere araştırıcıların çok dikkatini çekmiş olan bu bozukluğun sık görüldüğü ve bu bilgilerin yanlış olması gerektiği yıllardan beri ülkemizde de gözleniyordu Hakikaten A B D ve Kanada’da yapılandırılmış görüşme çizelgeleri ile yürütülen epidemiyolojik araştırmaların sonuçları 1980’lerin sonuna doğra yayınlandı ve bu hastalığın o denli az bir hastalık olmadığı anlaşıldı Bu araştırmalara nazaran hayat uzunluğu yaygınlık oranı life time prevalence rate 2 5 3 olarak bulunmuş ve bu ülkelerde majör depresyonlar fobiler alkol ilaç makus kullanımından sonra dördüncü sıklıkta bir bozukluk olduğu görülmüştür A B D araştırmaları erkek ve bayan ortasında görülme sıklığı bakımdan büyük bir ayrım olmadığını göstermektedir
Türkiye Ruh Sıhhati Profili araştırmasına nazaran 12 aylık bir müddette sıhhat ocaklarına başvuran hastalar ortasında toplam saplantı zorlantı hastalığı oranı 0 5 bayanlarda 0 6 erkeklere 0 2 nazaran üç kat yüksek bir oran bulunmuştur Ülkemizde bunaltı bozuklukları bayanlarda daha yüksek oranda görülmektedir bunun nedenlerini araştırmalarla aydınlatmak gerekir
Belirtiler ve Bulgular
Genel Görünüm ve Davranış
Bu cins nevrotik belirtilere yatkınlığı olan hastalar çoklukla aşın titiz tertipli ve kusursuzluk arayan kişilik yapısı gösterdiklerinden dışavuran davranışlarında sistemli titiz çok denetimli ve kuralcıdırlar Lakin hastalık oluştukça yani saplantılı kişiliğin ötesinde saplantı zorlantı belirtileri de ortaya çıkınca hastanın tertibi bozulabilir hareketlerinde çok ikirciklilik kararsızlık hükümran olur
Konuşma ve Alaka Kurma
Konuşma düzgün ve aşın derecede kontrollüdür Sözcükleri seçerek konuşur En küçük bir eksik bırakmama gayreti yüzünden ayrıntılıcılık barizdir İlgilerinde sıkıcı olacak derece saygılılık kuralcılık vardır
Duygulanım
Saplantı ve zorlantılar hastayı son derece huzursuz eder Hasta saplantı ve zorlantılarının kendisine çok büyük bunaltı verdiğini anlatır Lakin rastgele bir nedenle zorlantılarını yerine getiremeyince bunaltı daha da artar Böylelikle hasta bunaltıyı yatıştırmak için zorlantılara başvurur zorlantılar yineledikçe de bunaltısı artarak bir kısır döngü içine girer Bunun yanısıra hastadan ömür hikayesi alınırken acı veren travmatik olayları histen yalıtılmış biçimde güya bir diğerinin başından geçen olaylarmış üzere bir lisanla anlatır yalıtma isolation
Bilişsel Yetiler
Bu hastalar çoklukla zeki bellekleri güçlü bireylerdir Algı ve yönelim bozukluğu olmaz Çok süreğenleşmiş ağır cinslerde bazen algı bozukluğu izlenimi edinilebilir Örneğin kediye dokunmaktan kaçınan ve uzaktaki kediye değdim mi değmedim mi saplantıları yüzünden elbiselerini temizlemeye veren hastalarda olduğu üzere Bu türlü hastalar aslında kediye değmemiş olduklarını bilirler ancak tekrar de saplantılı kuşkuları algılamalarını mutlaklıktan uzaklaştırır Yineleyen saplantılar nedeni ile dikkat dağılabilir randıman düşebilir Hastaların birçoğu yinelenen zorlantıları yaparken yaptım mı yapmadım mı kuşkusuna kapılarak yaptıklarını güya çabucak unutmuş üzere görünürler Bunun gerçek bir bellek bozukluğu olduğu söylenemez
Fikir Süreci ve içeriği
Niyet düzgün eksiksiz detaycı bir akış gösterir Niyet içeriğinde sık sık gelen yineleyen inatçı fikir saplantıları obsesyon vardır Hasta bunların saçma olduklarını lakin bir türlü engelleyemediğini söyler Bir öbür deyişle bu kanılar benliğe yabancıdır ego dystonic yabancı cisim üzeredir Hasta bunları kabul edemez mantığına görüşlerine ahlâk anlayışına inançlarına aykırı bulur Bu niyetlerden kurtulmaya çalışır Ancak rastgele bir kanıyı atmaya çalışmak ister istemez o kanıyı başta yaşatmaktır Çabaladıkça artar sıklaşır ve hasta çok bunalır
Kanıda iki değerlilik ambivalence besbellidir Daima ikirciklilik tereddüt kararsızlık dikkati çeker Güya her niyetin bir olumlu bir olumsuz yanı vardır Bir şeyi kuralına nazaran yaptım mı yapmadım nu düşündüm mü düşünmedim mi yapsam mı yapmasam mı kararsızlıkları ve obsesif kuşkuları içinde hasta ileri derecede bunalır ve etrafındakileri de sıkar Kapılar pencereler havagazı musluğu karyola altları tekrar tekrar denetim edilir Geçtiği yerden sanki bir köpek de geçmiş olabilir mi köpek pisliği arabasının kapısına değmiş olabilir mi elini sıktığı beşerler tuvalete gittiklerinde ellerini yıkamamış olabilirler mi kapı tokmakları para vb dışkı ile meni ile kirlenmiş olabilir mi kuşkuları fikirlerini kaplar Çeşitli eşyalara dokunmaktan kaçınmaya çalışır dokunduğu vakit da el yıkamalar başlar Bazıları bir yerde bir müddet oturup kalktığında bir yere ziyarete gittiğinde oturduğu koltukta bulunduğu yerde bir şeyler unutmuş olabilir mi kuşkusu yüzünden tekrar tekrar bakarak araştırır Bunlara kuşku saplantıları obsesyonları denir
Kimi hastalarda cihan nedir uzayın ötesinde ne vardır İlah var mıdır’ ” İlah varsa Tanrıyı kim yaratmıştır Tanrıyı yaratan bir şey varsa onu yaratan kimdir biçiminde uçsuz bucaksız metafizik saplantılar görülür Bazılarında kanser kuduz AIDS üzere hastalık saplantıları hastanın zihnini sarar ve bunlar fobi haline gelebilir Kimi hastalarda sayma saplantıları bulunur ve bunlar düşündükleri ya da gördükleri sayıları saymaktan kendilerini alamazlar Araba plakaları meskenlerin numaraları apartmanların kaç kat olduğu sayılır Bazılarında de bu sayı sayma dışardan anlaşılmayan bir tutku halinde olur Örneğin rastgele bir niyete ya da harekete başlamadan evvel başında bir sayıı meblağ bunu saydıktan sonra aksiyona geçer ama saydıktan sonra sayıp saymadığı konusunda kuşkuya düşer tekrar sayar yapılacak hareketi de yineler Sayılan sayıların sıra ve tertibi bozulunca sayma yeni baştan yapılır Aşikâr sayılar uğurlu belirli sayılar uğursuzdur Uğursuz sayıı akla gelince çabucak uğurlusu ile uzaklaştırılmaya çalışılır
Makus nahoş ayıp saldırgan bir şey düşünmek ya da yapmakla ilgili saplantılar sık görülür Örneğin ağzımı açarsam ayıp bir şeyler ağzımdan çıkar mı mecnun olup çocuğumu boğar mıyım birine saldırır mıyım birinin cinsel organına bakar mıyım üzere En bunaltıcı saplantılardan biri de İlaha küfürlerdir İlah korkusu ve dine bağlılığı çok olan bireylerde daha sık görülür Kimi hastalar bu yüzden sık sık dualar okur tövbeler eder abdest alır namaz kılarlar Hastaların birden fazla kuşkularını ve değişik saplantılarını yakınlarına tabibe tekrar tekrar sorarak etraflarını yıldırırlar
Hareket
Zorlantılar kompulsiyon Genel olarak saplantıları gidermek onları yansızlaştırmak nötralize etmek etkisizleştirmek için yapılan zarurî hareketlerdir Belirli yerlere dokunma ya da dokunmama kapıları pencereleri havagazı musluklarını tekrar tekrar açıp kapayarak denetleme’ meskendeki eşyaya birisi dokununca bu eşyanın temizlenmesi saatlerce bulaşık ve çamaşır yıkama yıkayıp durulama saatlerce süren belirli bir sistem içinde yapılan ve sistemi bozulunca tekrar tekrar yapılan banyo ve en sık görülen bitmek bilmez el yıkama zorlantıları Hasta bu hareketlerinin gereksiz ve saçma olduğunu bildiğini ancak içinden gelen bir zorlantı ile bunları yapmak zorunda kaldığını anlatır Bu hareketleri yapmazsa büyük bunaltısı olur saçmalığını bildiği için bunları durdurmaya çalışır Durduramayınca yeniden bunaltıya girer Bu belirtiler öylesine ağırlaşabilir ki hasta günün büyük bir kısmını artık kalıplaşmış törensel ritual nitelik kazanmış hareketleri yinelemekle geçirir Öteki bir işi yapamaz olur Saplantı ve zorlantıların artması ile ağır bunaltı belirtileri içinde kalan hasta derin acı çeker ömrü felce uğrar vakit zaman da bariz çökkünlüğe girebilir
50 yaşlarında bir kasaba imamı mescitte abdest alırken dua okurken namaz kıldırırken aklına sık sık Allaha küfür takıntıları geliyor ve abdestini dualarını yinelemek zorunda kalıyordu Muayene için geldiğinde büyük problem ile yerlere kapanarak bu hastalıktan kurtarılmak için yalvarıyordu
Fizik ve Fizyolojik Belirtiler
Bu hastalarda bunaltıya has fizyolojik belirtiler görülür İleri derecede el yıkayanlarda ellerin derisinde bol ölçüde sabun ve deterjan izleri hatta yaralar görülebilir Çocuklarda bazen tiklerle birlikte görülmesi dikkati çekmektedir
Oluş Nedenleri
Biyolojik Etkenler
20 30 yıl öncesine dek bu bozukluğun daha çok ruhsal kökenli olduğu kabul edilirdi Hastalığın sık görüldüğü araştırmalarla saptanınca ve birtakım ilaçların tesirli olabileceği gösterilince bu bozukluğa karşı ilgi güya yeni keşfedilmiş bir hastalık üzere arttı Son 20 30 yılda psikiyatrideki genel akıma koşut olarak saplantı zorlantı hastalığının genetiği ve nörobiyolojisi üzerinde araştırmalar başladı Bu ortada çocukluk ergenlik ve delikanlılık çağında görülen Gilles de la Tourette hastalarında saplantıların ve zorlantıların sık görülmesi ile bu hastalığın bir tik bozukluğu çeşidi olabileceği ileri sürüldü
Toplumsal etkenler
Saplantı zorlantı nevrozunun oluşunda toplumsal etkenlerin yeri mutlaka aydınlatılmamış olmakla birlikte saplantı zorlantılı kişilik yapısının toplumsal tavırlarla irtibatı olabileceğine ait datalar vardır Titiz kuralcı törenci bilhassa çocukluk çağında çok kuralcı ve disiplinci eğitim veren toplumlarda nizamlı paklığa fazla kıymet veren vakit ve sistem kavramı daha güçlü gelişmiş kişilikler yetiştiği kabul edilebilir Bu türlü bir toplum için Japon toplumu örnek verilmektedir Ancak Japon toplumunda saplantı zorlantı nevrozunun diğer toplumlara nazaran daha sık görüldüğüne ait bir bulgu yoktur Lakin bu nevrozun üst sosyo kültürel seviyedeki kısımlarda ve tuvalet eğitimine çok düşkün utanç suçluluk günah hislerini fazla geliştiren ailelerde daha sık görüldüğü sanılmaktadır Fakat bu bahiste yeterli düzenlenmiş araştırmalar olduğunu söylemek güçtür
Freud dinlerin oluşunda obsesif kompulsif düzeneklerin kıymetine işaret etmiş hatta dini bir saplantı zorlantı nevrozu olarak görmüştür Ona nazaran dinî merasimler ve ibadet bireyin içindeki olumsuz yasak dürtüleri bastırmak için kullanılan yineleyici kalıplaşmış karşı reaksiyon kurma reaction formation ve yapma bozma undoing düzeneklerinden öteki bir şey değildir Toplumumuzda çok sık görülen uğursuzluğa karşı birkaç kere tahtaya vurma hoş bir çocuk görüldüğünde maşallah tuh tuh üzere kelamlar söyleme aslında nevroz belirtisi olmasa bile bunlar inanılan bir berbatlığı uğursuzluğu kovmak için yapılan ve büyüsel fikirle dayalı zorlantılı devinimlerdir
Psikodinamik Etkenler
Son yıllarda saplantı zorlantı hastalığında psikanalitik kuramın geçerli olmadığına ait görüşler artmakta nörobiyolojik çalışmalar yük kazanmaktadır Kuşkusuz vakitle bu yaygın ve çok acı verici hastalığın tümden bir beyin hastalığı olduğunun kanıtlanması ve ilaçlarla kökünden kazınabilmesi muhtemeldir Lakin bu hastalıkta psikanalitik sağaltımın başarısızlığı kanıtlanmış olsa bile psikanalitik kuramın getirdiği özgün açıklamaların ve düzeneklerin tümden geçersiz olduğunu söylemek kolay değildir
Psikodinamik etkenleri açıklayabilmek için evvel obsesif kompulsif kişilik yapısını psikanalitik açıdan özetlemek gerekir Klasik psikanalitik kurama nazaran obsesif kompulsif kişilik anal kişilik özellikleri taşır ve anal devirde saplanma fixation belirtileri gösterir Bu belirtiler cimrilik çok düzenlilik çok titizlik inatçılık kararsızlıktır Anal devirde saplanmanın manası şöyle özetlenebilir Anal devirde çocuğun dürtülerinde iki taraflılık iki değerlilik ambivalence barizdir Dışkının sidiğin içerde ya da dışarı bırakılması birbirine karşı iki taraflı istek ve harekettir Yani iki yaşına giren çocuk ömründe birinci olarak dürtüsel istikametten yüklü ancak birbirine karşı iki yetiyi tutma ve boşaltma retention elimination kullanabilme durumuna gelmiştir Lakin bu yetinin kullanılması başlangıçta kendisinin değil annenin isteğine ve onun eğitim biçimine bağlıdır Çocuğun doğal yapısında oluşan bu birbirine aykırı iki eğilim toplumla etrafla aileyle sürtüşmeye yol açar Çocuğun anal bölge ve fonksiyonlarının çok denetlenmesi annenin ailenin istediği vakitte istediği yerde dışkılama ve işeme büzgeç sfenkter kaslarının işletilmeye zorlanması ailede toplumda bu fonksiyonlara çok değer vermenin göstergesidir Bu yüzden bu devirdeki saplanma aksi iki değerli ambivalent tavır ve hislerin artmasına neden olur Kişi her aksiyonun bir olumlu bir olumsuz yanı ortasında bocalar Saplantı zorlantı nevrozunda da her istek niyet ve hareketin bir olumlu bir olumsuz yanı vardır Obsesif kişilikte anal periyoda has kirlilik karşıtçılık saldırganlık inatçılık eğilimlerine karşı muhakkak savunma düzeneklerinin yerleştiğini görürüz Bunların en değerlileri aykırı reaksiyon kurma reaction formation yalıtma isolation yer değiştirme displacement savunma düzenekleridir
Davranışçı Görüş
Davranışçı görüşe nazaran saplantılar ve zorlantılar örnek alınarak öğrenilmiş davranışlardır Bir bakıma bunlar belirli problemleri çözmek için bulunmuş yavaş yavaş şartlandırılmış davranış örüntüleridir Bunların altında bilinçdışı yasak dürtüler aramak gerekmez Öğrenilmeyle kazanılmış yanlış davranışlardır Karşıt öğrenmeyle bunlar bırakılabilir söndürülebilir Saplantı zorlantı bozukluğunda öbür sağaltım çeşitlerine nazaran daha tesirli olduğu anlaşılan davranış terapisinin temeli bu noktaya dayanmaktadır Lakin davranışçılar şu noktayı tam manasıyla açıklayamamaktadırlar Uzun yıllar besbelli saplantı zorlantı bozukluğu göstermeyen bir insan nasıl oluyor da hayatının bir devrinde aniden ya da kısa bir mühlet içerisinde ağır obsesif kompulsif nevroz belirtileri göstermeğe başlıyor Davranışçı okulun görüşlerinin geçerliği bir dereceye kadar kabul edilse bile saplantı zorlantı nevrozunun psikodinamik açıklaması bu hastalığın anlaşılması bakımından son derecede değerlidir
Ayırıcı Tanı
Şizofreninin bilhassa başlangıç periyodunda hastada saplantı zorlantı bozukluğundakine emsal belirtiler olabilir Dikkatli bir müşahede ve izleme ile şizofreninin diğer belirtilerinin saptanması tanıya götürür Şizofrenideki saplantılar ve zorlantılar çoklukla acayiptir ve kalıplaşmış yinelemeler biçimindedir stereotipiler Ayrıca hastada bunaltı azdır ya da künt duygulanım vardır Saplantı zorlantı bozukluğunda ise çok bunaltı vardır Şizofrenik çoklukla saplantı ve zorlantılarını önlemek için uğraşmaz bunların kendisine çok kahır verdiğini ömrünü kısıtladığını belirtmez
Tipik fobik bozuklukta fobiye özgül endişeler vardır Zorlantılı yinelemeler yoktur Saplantı zorlantı hastalığı olanların bir birçoklarında fobiler de bulunabilir Hakikaten P Janet bu iki bozukluğun tek bir hastalık olduğunu ileri sürmüş buna psikasteni adım vermişti
Saplantı zorlantı hastalarında hafif ya da ağır çökkünlük durumu sıklıkla görülür Çökkünlüğün tanınması sağaltımda son derece değerlidir Kimi çökkün hastalarda bilhassa hastalıkla sevdikleri merak ettikleri kişi ve durumlarla ilgili saplantılı kuruntular olabilir Klinikte her iki bozukluk sıklıkla birlikte görülebilir Örneğin saplantı zorlantı bozukluğu olan bir şahısta ek teşhis komorbid olarak çökkünlük tanısı da konur
Çocuklarda görüldüğünde Gilles de la Tourette ya da öbür tik hastalıkları da düşünülmeli Tik bozukluğu belirtileri araştırılmalıdır
Gidiş ve Sonlanış
Saplantı zorlantı bozukluğu çoklukla süreğen direngen inatçı bir hastalıktır Başlangıçta hastalar saplantılarını zorlantılarını gizlemeye çalışırlar Bunları kendileri anlamsız gereksiz buldukları için aşikâr etmemeğe çalışırlar Kendi gayretleri ile yenebileceklerini düşünürler Yıllarca çabaladıktan sonra tabibe başvururlar Belirtiler arttıkça ve yayıldıkça hastanın ömrü kısıtlanır randımanı düşer etrafındakiler bıkar ve lakin bu türlü bir durumda tabibe başvururlar Tabibe geldiklerinde birden fazla artık yeterlice süreğenleşmiştir Ortaya panik çökkünlük üzere bir bozukluk girerse tabibe başvurma daha erken olabilir Saplantılar ve zorlantılar arttıkça hastanın ahengi bozulur işine bakamaz etrafı ile bağlantılarını sağlıklı yürütemez Evvelce bu rahatsızlığa iyileşmez gözü ile bakılırdı Son 20 30 yılda geliştirilmiş olan ilaçlarla ve davranış sağaltımı ile hastalıkta besbelli düzelme olabilir Çok ağır derecede belirti gösterenlere saplantı zorlantı psikozu teşhisinin konması önerilmiştir
Sağaltım
1 Psikanaliz ya da psikanalitik yönelimli psikoterapi uzun yıllar en tesirli sağaltım sistemi olarak bilinmiştir Ancak uzun süren ağır psikanalitik sağaltıma rağmen sonuçlar çok yüz güldürücü sayılmaz Bu hastalar bilhassa geçmiş travmatik yaşantılarına karşı ağır duygusal yalıtım isolation yaptıklarından hayat olayları bütün detayları ile lakin histen yalıtılmış biçimde anlatılır Bu nedenle sağaltımda hastalarda büyük ve uzun süren direnç görülür Ağır hastalarda yıllarca süren psikanaliz sonuçsuz kalabilir Ayrıyeten bu hastalarda değişmeye ve değişikliklere karşı direnen katı bir kişilik yapısı da sağaltımı zorlaştırır
2 Bilişsel Davranışcı Sağaltım Değişik davranış sağaltımı ortasında en faal usulün yaşayarak alıştırma in vivo exposure olduğu anlaşılmaktadır Bu prosedürde hasta bütün belirtilerini hafifçe ağıra kolaydan zora yanlışsız bir liste içinde sıraya sokar En hafif ve en kolay belirtilerden giderek ağırlaşan ve zorlayan belirtilere doğra üstüne giderek alıştırmalar yapılır Örnek Elleri kirlenecek diye bir yere dokunmayan bir bireye evvel kolay dokunabileceği şeylere dokunma el yıkamayı artan mühletlerle erteleme el yıkama müddetlerini ve yıkama sayılarını giderek azaltma alıştırmaları yaptırılır Dokunma ile ortaya çıkan bunaltıya dayanma ya da bunaltının artmasını isteyerek daha çok dokunma el yıkamayı azaltırken de bunaltıya katlanma ya da bunaltının gelmesini artmasını isteme paradoxical intention öğretilir Bu sırada hastanın bunaltısını yatıştırıcı gevşeme yolları öğretilir Ayrıyeten bilişsel antrenmanlarla hastaların kendilerini öbür mevzulara öteki kanılara öteki etkinliklere yönlendirmeleri öğretilir
3 İlaç ve öbür fizikî usuller Hastada çökkünlük varsa antidepresan ilaç gereklidir Üstüne giderek alıştırma sağaltımı ile birlikte klomipramin’in günlük doz 75 150 mg ve serotonin geri alım engelleyicilerinin hayli yeterli sonuçlar verdiği görülmüştür Fluoksetin 20 60 mg fluvoksamin 200 300 mg paroksetin 20 60 mg setindin 100 200mg sitalopranı 20 60 mg dozlarda kullanılması önerilir Benzodiazepinler nöroleptikler elektrokonvulsif sağaltım etkisizdir Çok ağır süreğen sağaltıma dirençli hastalarda kimi ülkelerde seyrek olarak prefrontal lobotomi uygulanmaktadır
Saplantı zorlantı bozukluğunda hastaları uğraşılara yöneltmenin çok büyük faydaları vardır Hastanın zevk aldığı bir uğraş saplantıları zorlantıları azaltır Bayan hastalar sıklıkla hastalıklarını konut işlerine aktararak çok titizlikleri nedeniyle meskende büyük baskı kontrol kurarlar konut paklığı hastalığın kendisi olur ve bu titizlik paklık hastalığı etraftan de pekiştirilir Bu cins hastalarda konutun dışında değişik uğraşıların bulunmasına çalışılmalıdır
En Sık Görülen Takıntı Türleri
1 Temizlik Takıntıları
2 Şüphe ve Denetim Takıntıları
3 Düzen Takıntıları
4 Dua Etme Sayma Tekrarlama Takıntıları
5 Hastalık Takıntıları
6 Saldırganlık Takıntıları
7 Cinsel Takıntılar
8 Dini Takıntılar
9 Metafizik Takıntılar
10 Büyüsel Takıntılar
11 Biriktirme Takıntıları
12 Eli Ağır Beşerler Obsesif Yavaşlık
DSM 5 e baktığımızda Obsesif Kompulsif Bozukluk ile Alakalı Bozukluklar ismi altında değerlendirildiğini görüyoruz
Takıntı Zorlantı Bozukluğu Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Bağlı Bozukluklar
Takıntı Zorlantı Bozukluğu Obsesif Kompulsif Bozukluk
A Takıntıların obsesyonların zorlantıların kompulsiyonların ya da her ikisinin birlikte varlığı
Takıntılar obsesyonlar 1 ve 2 ile tanımlanır
1 Kimi vakit zorla ve istenmeden geliyor üzere yaşanan birden fazla şahısta besbelli bir dert ya da zahmete neden olan yineleyici ve daima niyetler itkiler ya da imgeler
2 Kişi bu niyetlere itkilere ya da imgelere aldırmamaya ya da bunları baskılamaya çalışır ya da bunları öbür bir fikir ya da aksiyonla yüksüzleştirme bir zorlantıyı yerine getirerek teşebbüslerinde bulunur
Zorlantılar kompulsiyonlar 1 ve 2 ile tanımlanır
1 Kişinin takıntısına reaksiyon olarak ya da katı bir biçimde uyulması gereken kurallara nazaran yapmaya zorlanmış üzere hissettiği yinelemeli davranışlar örn el yıkama düzenleme denetleyip durma ya da zihinsel aksiyonlar örn dinî pahası olan kelamlar söyleme sayı sayma sözcükleri sessiz bir biçimde yineleme
2 Bu davranışlar ya da zihinsel aksiyonlar yaşanan korku ya da dertten korunma ya da bunları azaltma ya da korkulan bir olay ya da durumdan sakınma emeliyle yapılır lakin bu davranışlar ya da zihinsel hareketler yüksüzleştireceği ya da korunulacağı tasarlanan durumlarla gerçekçi bir biçimde bağlı değildir ya da açıkça çok bir seviyededir
Not Küçük çocuklar bu davranışlarının ya da zihinsel aksiyonlarının hedeflerini lisana getiremeyebilirler
B Takıntılar ya da zorlantılar kişinin vaktini alır örn günde bir saatten çok vaktini alır ya da klinik açıdan bariz bir badireye ya da toplumsal işle ilgili alanlarda ya da kıymetli öbür fonksiyonellik alanlarında fonksiyonellikte düşmeye neden olur
C Takıntı zorlantı belirtileri bir hususun kötüye kullanılabilen bir unsur bir ilaç ya da öteki bir sıhhat durumunun fizyolojiyle ilgili tesirlerine bağlanamaz
D Bu bozukluk öbür bir ruhsal bozukluğun belirtileriyle daha uygun açıklanamaz örn yaygın telaş bozukluğunda olduğu üzere çok kuruntular vücut algısı bozukluğunda olduğu üzere dış görünümle çok uğraşma biriktiricilik bozukluğunda olduğu üzere sahip olduklarını elden çıkartmakta ya da onlarla alakasını kesmekte zahmet çekme trikotillomanide saç yolma bozukluğu olduğu üzere saçını yolma deri yolma bozukluğunda olduğu üzere derisini yolma basmakalıp davranış bozukluğunda olduğu üzere basmakalıp davranışlar yeme bozukluklarında olduğu üzere törensel yeme davranışı husus ile alakalı ve bağımlılık bozukluklarında olduğu üzere hususları ya da kumar oynamayı düşünüp durma hastalık korkusu bozukluğunda olduğu üzere bir hastalığının olduğunu düşünüp durma cinsel sapkınlık bozukluklarında olduğu üzere cinsel itkiler ya da düşlemler yıkıcı bozukluklarda dürtü kontrolü ve davranım bozukluklarında olduğu üzere dürtüler yeğin depresyon bozukluğunda olduğu üzere suçlulukla ilgili düşünsel uğraşlar şizofreni açılımı kapsamında ve psikozla giden öteki bozukluklarda olduğu üzere niyet sokulması ya da sanrısal uğraşlar ya da otizm açılımı kapsamında bozuklukta olduğu üzere yinelemeli davranış örüntüleri
DSM 5 e nazaran Obsesif Kompulsif Bozukluk ile Bağlı Bozukluklar
Vücut Algısı Bozukluğu Vücut Dismorfik Bozukluğu
Biriktiricilik Bozukluğu
Trikotillomani Saç Yolma Bozukluğu
Deri Yolma Bozukluğu
Maddenin İlacın Yol Açtığı Takıntı Zorlantı Bozukluğu ve Bağlı Bozukluk
Öbür Bir Sıhhat Durumuna Bağlı Takıntı Zorlantı Bozukluğu ve Bağlı Bozukluk
Tanımlanmış Başka Bir Takıntı Zorlantı Bozukluğu ve Alakalı Bozukluk
Tanımlanmamış Takıntı Zorlantı Bozukluğu ve Alakalı Bozukluk
Son olarak da takıntıya akraba hastalıkların listesine göz atalım
Takıntıya Akraba Hastalıklar
1 Tik Bozukluğu
2 Çirkinlik Takıntıları
3 Hastalık Hastalığı
4 Kıl Koparma Hastalığı
5 Zayıflama Hastalığı
6 Kumarbazlık
7 Hırsızlık Hastalığı
8 Kundakçılık Hastalığı
9 Alışveriş Hastalığı
10 Seks Bağımlılığı
