Hepimiz yaşantımız uzunluğunda acı dolu tecrübeler yaşamışızdır. Bu acı dolu tecrübelerin travmaya dönüşme süreci, bizim olaylara yüklediğimiz manalar sonucu oluşmaktadır. Bir örnek üzerinden gidecek olursak : Bir hekim hayatı boyunca çok sayıda yaralanma ve vefat üzere bir çok travmaya sebebiyet verebilecek olaylarla karşılaşmaktadır. Fakat bu olaylara mesleksel bir bakış açısıyla baktığı vakit günlük yaşantısının bir kesimi olarak düşünmekte ve travmaya sebebiyet vermemektedir. Travmalarla ilgili kıymetli olan yaşanılan olaylar değil bu olaylara verdiğimiz manalardır. Bu manalar bile tıpkı birey için farklı vakitlerde değişiklik gösterebilir. Örneğin küçük yaşlarda babasını kaybetmiş bir çocuk o yaşlarda mevti anlamladırmakta zahmet çekebilir ve travma yansısı geliştirmeyebilir. Fakat bilişsel gelişimle birlikte mevt kavramı anlaşılmaya başlayınca daha sonradan bir travma geliştirebilir.
Travmalar, oluşma formlarına nazaran insan eliyle oluşturan travmalar ve doğal yolla oluşan travmalar olarak ikiye ayrılır
İnsan eliyle oluşan travmalar: Yaralanma ,öldürülme ve cinsel atak üzere beşerler tarafından üzere hareketlere maruz kalmak, ve ya bu hareketlere maruz kalan bireylerle iletişe geçmek insan eliyle oluşan travmaya sebebiyet verebilir. İnsan eliyle oluşan travmalar, doğal yolla oluşan travmala nazaran birden fazla vakit daha yıkıcıdır ve ilerleyiş biraz daha yavaş olabilir.
Doğal yolla oluşan travmalar: Sel, yangın, zelzele, çığ üzere doğal yollarla meydana gelen durumlar sonucu oluşan travmalardır.
Travmayı nasıl farkederiz
Acı dolu bir olay yaşadığımız vakit ve bu olaya travma olarak mana yüklediğimiz vakit hem vücudumuzda, hem zihnimizde birtakım değişiklikler meydana gelir. Bunlar:
- Uykusuzluk ve kabuslar
- Olayı tekrar yaşarmışcasına zihnimizde canlandırma
- Uyaranlara karşı kolay irkilme
- Gelecekle ilgili planlarlar yaparken zorlanma
- Olayı hatırlacak uyaranlardan (nesne, yer, kişi gibi) kaçınma
gibi reaksiyonlardır.
Akut olarak travmaya maruz kalmış birine nasıl yaklaşmalıyız?
Travmayla akut olarak, yani olay olduktan çabucak sonra karşılaştığımızda birinci denetim edilmesi gereken durum temel gereksinimlerinin karşılanmasıdır. Zira kişi akut travmadayken şok halinde olabilir ve temel muhtaçlıklarının karşılanmamasının yıkıcı sonuçları olabilir.
Travma esnasındakişi yaşadığı olayı manalandırmakta zorlanabilir. Temel muhtaçlıklarının karşılandığını gördükten sonra olayı ve yaşananları bireyle paylaşmak, anlamlandırma sürecine katkı sağlayabilir. Son olarak travmaya maruz kalan şahsa, verdiği reaksiyonların olağan olduğunu ve misal olaylara maruz kalan şahısların de emsal yansılar vereceğini anlatmak, kişinin reaksiyonlarını normalleştirmesine katkı sağlar.