Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, Myanmar’daki askeri darbenin ülke iktisadını kötüleştirerek halkı fakirlik kıskacına soktuğunu belirtti.
BM İnsan Hakları Kurulunun 50. Oturumunda genel heyete hitap eden Bachelet, Myanmar’da 1 Şubat 2021 askeri darbesinin akabinde ülkedeki son durumu kıymetlendirdi.
Bachelet, Myanmar iktisadının askeri darbeden dolayı muzdarip duruma düştüğünü vurgulayarak “Geçen yıldan bu yana milyonlarca kişi işini ve gelir kaynağını kaybetti. Myanmar ulusal parasının pahası düştü ve temel besin materyallerinin fiyatı yükseldi.” değerlendirmesinde bulundu.
Myanmar ordusunun halkı “fakirlik, yerinden edilme, hak ihlalleri ve şiddet kıskacına soktuğunu” belirten Bachelet, “Myanmar’daki insan hakları durumu süratlice berbata gidişini sürdürüyor. Şu an ülkede sivillere karşı sistematik bir biçimde insanlık ve savaş kabahatleri işlendiğine şahit oluyoruz.” halinde konuştu.
14 milyon kişi acil yardıma muhtaç
Bachelet, BM’ye nazaran darbenin başlangıcından bu yana ordunun sivillere yönelik müdahalesi sonucu en az 1900 kişinin ömrünü yitirdiği bilgisini paylaştı ve “1 milyonun üzerinde sivilin ülke içinde yerinden edildiğini, 14 milyon kişinin ise acil insani yardıma muhtaç olduğunu” aktardı.
Arakanlı Müslümanların darbenin akabinde yaşanan insani kriz karşısında ortada kaldığını vurgulayan Bachelet, “Arakanlı Müslümanları on yıllardır canından bezdiren ayrımcılık, hak ihlalleri ve dışlayıcı uygulamaların tahlili için şimdiye kadar hiçbir somut ve sistematik adım atılamadı.” sözlerini kullandı.
Bachelet, etnik ayrımcılıktan dolayı ülkelerini terk ederek Bangladeş’e sığınan Arakanlıların kaidelerinin da hala düzeltilemediğinin, meskenlerine dönebilmeleri için uygun ortamın hazırlanamadığının altını çizdi.
ASEAN ülkelerine tüm taraflarla diyalog halinde olma çağrısı
Güneydoğu Asya Uluslar Birliğinin (ASEAN) Myanmar’da barışın sağlanması için askeri idareye sunduğu koşulların yerine getirilmediğini vurgulayan Bachelet, “Myanmar’da anlamsız şiddet, sivillerin korunması ve memleketler arası insan haklarına hürmet unsurlarına riayet edilmemesiyle daha ağırlaştı.” dedi.
Bachelet, ASEAN üyesi ülkeleri Myanmar’da askeri darbe zıddı Ulusal Birlik Hükümeti (NUG) dahil tüm taraflarla diyalog halinde olmaya ve ülkedeki bütün sivil toplum kuruluşlarını diyalog sürecine dahil etmeye davet etti.
Çatışan taraflara şiddeti bir an evvel durdurma davetinde bulunan Bachelet, “Sivillerin gaye alınması ve köylerin yakılması aksiyonlarına ivedilikle son verilmelidir. Sivillerin korunması mecburi olup, çatışmalardan etkilenen sivillere insani yardımın ulaşmasına müsaade verilmelidir.” diye konuştu.
Myanmar’daki askeri darbe
Myanmar ordusu, 2020’deki genel seçimlerde hile yapıldığı savlarının ortaya atılması ve ülkede siyasi tansiyon yaşanmasının akabinde 1 Şubat 2021’de idareye el koymuştu. Ordu, ülkenin fiili önderi ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere pek çok yetkili ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına harikulâde hal ilan etmişti.
Myanmar ordusunun darbe aksisi protestocu ve isyancı kümelere silahlı müdahalesi sonucu bugüne kadar yaklaşık 1900 kişi hayatını kaybetti. Darbeden bu yana yaklaşık 13 bin kişi gözaltına alınırken 10 binin üzerinde kişi ise hala içeride tutuluyor.
Askeri mahkemeler, tutuklulardan 2’si çocuk 114 siyasi mahkum hakkında idam kararı verdi.