Belçika hükümeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin (KDC) 1961’de öldürülen birinci Başbakanı Patrice Lumumba’nın asitte yok edilen cesedine ilişkin son modülü olan bir dişini ailesine iade etti.
Lumumba’dan kalan modülün iadesi için Belçika‘nın başşehri Brüksel’deki Egmont Sarayı’nda merasim düzenlendi.
Lumumba’nın ailesi, KDC Başbakanı Jean-Michel Sama Lukonde ve Belçika Başbakanı Alexander de Croo başta olmak üzere birçok Belçikalı yetkilinin katıldığı merasim televizyonlardan canlı yayımlandı.
Lumumba’nın dişi bir kutu içinde Belçika Federal Başsavcısı Frederic Van Leeuw tarafından aileye teslim edildi. Kutuyu Lumumba’nın oğlu aldı. Lumumba ailesi daha sonra Belçika Hükümdarı Philippe ile de görüştü.
İlk Başbakan Lumumba’dan kalan son modül, ailesi tarafından ülkesine götürülecek. KDC’de sembolik bir cenaze merasimi düzenlenecek ve ülkede 3 gün yas ilan edilecek.
Belçika Başbakanı bir sefer daha özür diledi
Belçika Başbakanı de Croo, Lumumba’nın öldürülmesine yol açan olaylarla ilgili olarak o devir iktidarda olan hükümetin birtakım bakanlarının “ahlaki sorumluluğu” bulunduğunu söyledi.
De Croo, “Bu acı verici ve nahoş gerçek bugün söylenmeli. Belçikalı bakanlar, diplomatlar, memurlar yahut askerler tahminen Patrice Lumumba’nın öldürülmesine yönelik bir niyet taşımıyordu. Bunu ispatlayacak bir delil bulunamadı. Fakat Lumumba’nın (öldürüldüğü) Katanga’ya gönderilmesinin onun hayatını tehlikeye atacağını bilmeleri gerekirdi. İdam edildiği yere gönderilmesi için yapılan yardım talebini geri çevirebilirlerdi. Bunu görmemeyi, harekete geçmemeyi tercih ettiler.” dedi.
Belçika’nın ahlaki sorumluluğunu kabul ettiğini belirten de Croo, “Burada ailesinin huzurunda Belçika hükümetinin özrünü sunmak istiyorum.” diye konuştu.
Belçikalıların danışmanlık yaptığı küme öldürmüştü
Lumumba, KDC’nin Haziran 1960’ta Belçika’dan bağımsızlığını kazanmasından sonra ülkenin birinci başbakanı olmuştu. İç karışıklık ve siyasi krizler nedeniyle yalnızca eylül ayına kadar misyonda kalan Lumumba, konut hapsine alındı. Konut hapsinden kaçarken Albay Joseph Mobutu’nun askerlerince yakalanan Lumumba, ayrılıkçı bir kümeye teslim edildikten sonra idam edildi.
ABD’nin Sovyet yanlısı gördüğü Lumumba’yı idam eden kümeye Belçikalı güvenlik vazifelilerinin danışmanlık yaptığı, KDC’li başkanın cesedinin kesimlere ayrılarak sülfürik asitte eritildiği yıllar sonra belirlendi.
Belçikalı vazifeliler ortasında bulunan polis müdürü Gerard Soete, 1999’da Lumumba’nın öldürülmesine yardım ettiğini kabul etti. Soete, bu olay sırasında Lumumba’nın biri altın kaplı birkaç dişini ve el parmak kemiklerini alarak yıllarca sakladığını kabul etti.
Belçika parlamentosu, 2001’de kimi Belçikalı yetkililerin Lumumba’nın vefatından “ahlaken sorumlu” olduğu sonucuna vardı. Bir yıl sonra da Belçika hükümeti resmen özür diledi.
2000 yılında ölen Soete hakkında hiçbir vakit dava açılmadı. Soete, Lumumba’dan kalan kesimleri ölene kadar sakladı. Soete’nin kızı Godelive Soete 2016’da bir Belçika mecmuasının muhabiriyle yaptığı röportajda Lumumba’nın dişlerinden birini gösterdi. Bunun üzerine Godelive Soete’nin meskeninde arama yapan polis, Lumumba’nın kalıntılarına el koydu.