Bir profesörün 23 yıllık ‘inci kefali’ hayali
Prof. Dr. Mustafa Sarı: “Hayalimin bu kadar erken gerçekleşeceğini düşünmemiştim”
VAN – Dünyada yalnızca Van Gölü’nde yaşayan endemik balık çeşidi olan inci kefalinin jenerasyonunun korunmasında büyük gayret veren Prof. Dr. Mustafa Sarı’nın 23 yıllık hayali gerçek oldu.
Van Gölü’nde yaşayan ve jenerasyonunu sürdürmek için tatlı sulara göç eden inci kefali balığıyla birinci sefer 1992 yılında tanışan Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, inci kefali için 23 yıl boyunca uğraş verdi. Van’da araştırma vazifelisi olarak başlayan Prof. Dr. Sarı, o devirde çok ve bilinçsiz avcılıktan ötürü kuşağının yok olma tehlikesi altında olan inci kefali için alternatif bir balıkçılık modeli geliştirdi. Bu uygulama sürecinde birtakım kurumlar tarafından mahkemeye verilen ve kaçak avcılar tarafından tehditler alan Prof. Dr. Sarı, geri adım atmayarak gayretini sürdürdü.
Çabası bilim dünyasına örnek oldu
Gelinen süreçte Prof. Dr. Sarı tarafından geliştirilen alternatif balıkçılık modeli sayesinde inci kefali her kesim tarafından korunmaya başladı. Bu muhafaza çalışmaları sayesinde 30 bin insanın geçim kaynağı haline gelen inci kefalinin popülasyonu arttı ve balığın uzunluğu uzamış oldu. Öbür taraftan yılın aşikâr devrinde üreme için suyun akışının bilakis yüzerek tatlı sulara göç eden inci kefalinin eşsiz seyahati ise yerli ve yabacı yüz binlerce turist tarafından ilgiyle izlenmeye başladı. 23 yıl evvel inci kefali balığının bugün geldiği pozisyonun hayalini kuran Prof. Dr. Sarı’nın gayreti ise bilim dünyasına örnek oldu.
“İnci kefalinin fecî seviyede avlandığına şahit oldum”
İHA muhabirine konuşan Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, Van Gölü’nün kıyısına 1992 yılında 25 yaşındayken geldiğini hatırlattı. Birinci olarak Van YYÜ’de araştırma vazifelisi olarak işe başladığını ve inci kefaliyle o periyotta tanıştığını anlatan Prof. Dr. Sarı, “O vakit buraya geldiğimizde burada elinde keleşiyle bir insan vardı. Buralar birilerinin bendiydi ve devlet eliyle burası kiraya verilmişti. Ondan sonraki devirde inci kefalinin müthiş seviyede avlandığına şahit oldum. Daha sonraki yıllarda yaptığımız bilimsel çalışmalarda inci kefalinin yanlış avlandığını ve kuşağının tehlikeye girdiğini gösterdi. Bende alternatif bir balıkçılık modeli geliştirdim. Bu modelin uygulanması için de uğraş saffettim. Artık daima bir arada bütün kurum ve kuruluşlarla bir ortaya gelip, inci kefalin hayatına devam ettirmesine katkı sağladığımız üzere iktisada daha büyük katma paha oluşturması için birlikte hareket etme vaktidir. Bu balığın burada göçünü rahatça sürdürebilmesi için şu anda yüzlerce insan Van Gölü’nün etrafında efor sarf ediyor” dedi.
“Eskiden ‘seni öldüreceğiz’ diyen balıkçılar artık teşekkür ediyor”
Her şeyin bir hayalle başladığının altını çizen Sarı, “İnci kefali avlanıp kamyona doldurulup kasanın kenarında yumurtası aka aka satılamaya götürülüyordu. Buradan bir etraf düzenlemesi yapacağız, dünyanın dört bir tarafından beşerler gelecek diye bir hayal kurdum. Fakat bu hayalin bu kadar süratli gerçekleşeceğini düşünmemiştim. Daha uzun vadede gerçekleşeceğini düşünüyordum. Kurumsal sahiplenme çok yüksek oldu. Evvelden beni mahkemeye veren kurum, kuruluşlar artık inci kefalinin korunması için bütçe ayırıyor. Evvelden ‘seni öldüreceğiz’ diyen balıkçılar artık beni arayarak teşekkür ediyor ve artık daha çok para kazandıklarını söylüyor. Aslında bilimin işi ve misyonu bu değil mi” formunda konuştu.
İnci kefali için hayalini kurduğu şeylerin bir bir gerçekleştiğini lisana getiren Sarı, şimdilerde hayallerini büyüterek inci kefalinin Türkiye’nin markası haline getirmeleri gerektiğini kaydetti.
