İspir‘e bir müze kazandırma düşüyle yola çıkan İspir ve Etrafı Kalkındırma Vakfı (İSPAV) kurucusu bir kaç memleket sevdalısı, fikirlerinin lokal yöneticiler tarafından da benimsenmesi üzerine kolları sıvadılar.
Kolay bir proje olmayacağı açıktı. Birçok detaya ağırlaşmaları, müzeye ruh katacak pek çok plastik sanat yapıtı ve etnografik materyale muhtaçlıkları vardı. İlçenin dört bir yanını adım adım gezerek, beşerlerle temas ederek, İspir’in ne cins etnografik eser ve pahalara sahip olduğunu belirlediler. Bu alanda yöneticilik, müelliflik ve sanat eleştirmenliği ile tanınan Ümit Yaşar Gözüm’ün sanat direktörlüğünde projeyi şekillendirerek hazırlıkları tamamladılar.
Müze yeri belirleniyor
İSPAV projesi olarak başlatılan İspir Kent ve Sanat Müzesi serüveni, öteki gayeyle yapılmış bir binayı müzeye tahsis eden mahallî idarenin dayanağıyla hızlandı. Tahsisi alınan yer, İspir Kent ve Sanat Müzesi için biçilmiş kaftandı. Yapının imar planları, Ankara’da teknik olarak incelendi. Bakanlıkta vazifeli, teşhir tanzim ve mimaride tanınmış uzmanlar, müzenin mevcut planında birkaç küçük değişiklik yaparak hedefe uygun hale getirdiler
Yerel idarenin güç birliği
Sıra, sergilenecek sanat yapıtları ve etnografik materyallerin toplanmasına gelince; İspir Kaymakamlığı ve Belediye’nin mesken sahipliğinde muhtarlarla bir dizi toplantı yapıldı. Muhtarların ve halkın takviyesiyle toplanacak eserler ve bu süreçte düzenlenen çalıştayda ortaya çıkan yapıtlarla İspir Kent ve Sanat Müzesi yerlerinin teşhir ve tanzimi kurgulandı.
Geriye, kadim toprakları sanatla buluşturmak ve İspir Kent ve Sanat Müzesi Projesi’nin içeriğini zenginleştirmek kalmıştı. Atadan kalma etnografik eserler ve sanat kitaplarının sergileneceği, sanat atölyelerinin faaliyet göstereceği bir Kent ve Sanat Kütüphanesi, süratle planlandı.
2017’de üç çalıştay
2017 yılının ilkbahar, yaz ve sonbahar mevsimlerinde, yörenin farklı mevsimlerinin görsele aktarıldığı üç çalıştay yapıldı.
Sanatçılar yörenin üç mevsimine tanıklık ederek kurguladılar fotoğraflarını. Tıpkı vakitte binlerce fotoğraf çekilerek kent arşivine kazandırıldı. Genç sanatkarların yetişmesine ve onlarca yeni standın açılışına kapı aralayan üç çalıştayda, alanında uzman 40 tanınmış sanatkarın verdiği 110 eser, bağış olarak müzeye kazandırıldı.
Başkan Coşkun: “Sanatla çok şeyi değiştireceğiz”
Küresel pandemi nedeniyle orta bilgilenen Milletlerarası İspir Çoruh Plastik Sanatlar Çalıştaylarının dördüncüsü, İspir Belediyesi’nin konut sahipliğinde tekrar hayata geçiriliyor.
Konu hakkında görüşlerini aldığımız İspir Belediye Lideri Ahmet Coşkun, tarihi, tabiatı ve etnografik mirasıyla İspir’in, bölgenin önde gelen yerleşim alanlarından biri olduğunu söyledi.
İspir’in, Anadolu’nun Türkleşmesinde değerli geçiş yollarından olduğunu hatırlatan Lider Coşkun, “İspir, tarihin her evresinde değerli kritik bir coğrafya olarak değerli olagelmiştir. Roma, Bizans, Selçuklu, Saltuklar, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti devirleri bunun şahididir. Birinci inançlı göç yollarından biri olması münasebetiyle da Anadolu’nun Türkleşmesi noktasında değerli bir işlev görmüştür.” dedi.
Endemik bitki çeşitlerinde birinci sırada
İlçenin, değerli kuş göçlerinin geçiş güzergahlarından birisi olduğunu, flora ve fauna çeşitliliğiyle bir adım öne çıktığını kaydeden Lider Coşkun, İspir’in, endemik çeşitler bakımından Türkiye’nin en güçlü bölgesi olduğunu tabir etti.
Anadolu’daki yedi asırlık panayırlardan birisine mesken sahipliği yapan İspir’in, fırıncılık ve pastacılık mesleğinin en uzman usta ve patronlarını çıkardığını da hatırlatan Lider Coşkun, “İspir, ülkesine bağlı üretken insanların dünyaya yayıldığı bir coğrafyadır.” diye konuştu.
Keskin zekalı, sanatkar ruhlu insanlar
Önemli devlet adamları da yetiştiren İspir’de baht birliği edenlerin, her türlü yokluk ve zorluklara karşı vatan sevgisini bütün sevgilerin üzerinde tuttuklarının altını çizen Lider Coşkun, şunları söyledi:
“İspirli, dünyanın en uç noktalarına ulaşacak kadar dışa dönüktür. Bu tarafıyla sanatın bütün kısımlarına yatkınlığını, yetiştirdiği müellif ve sanatkarlardan biliyoruz. Ayrıyeten İspirli, keskin zekasının beslediği nüktedanlığı ve hazır karşılıklığı ile de ünlüdür.”
“Müze, ilçe turizmini canlandıracak”
100 mahallesi ve 70 mezrasıyla geniş ve engebeli bir coğrafyaya yayılan İspir’in nüfusunun yaz aylarında on-on beş kat arttığını belirten Lider Ahmet Coşkun, kuracakları müzenin, ilçe turizmini canlı tutmak ve çeşitlendirmek bakımından da kıymetli bir işlev göreceğini söyledi. İspir Belediye Lideri Coşkun, şunları söyledi:
“İstiyoruz ki, Türk tarihinin bu kadim coğrafyası, Türkiye’mizin yarınlarının daha aydınlık olması için de öncü bir rol üstlensin. Dışa dönük kişilikleriyle memleket sevdalısı İspirli hemşerilerimiz, sanatla ve kökleriyle daha ağır bir bağ içerisinde buluşsun. İspir Kent ve Sanat Müzesi, bu bakımdan da ilçemizin pahasına kıymet katacaktır.”
Gözüm: “Her düş gerçeğe giden bir yolculuktur”
“Bu anlayışla doğduğumuz topraklara münasebetiyle ülkemize ve insanlık alemine bir kültürel miras yeri kazandırma serüvenimiz 4. Sanat Çalıştayı ile taçlanmış olacak” diyen Sanat Direktörü Gözüm, şunları söyledi:
“Biliyoruz ki, kent ve sanat müzeleri sivil diyalog merkezleridir. İnsanımızın kökleriyle buluştuğu, birlikte yaşadığı hemşerileriyle ve farklı coğrafyaların insanıyla bağ kurduğu kültürel aydınlanmanın mihenk taşları çağdaş ve etnografik müzelerin çoğalması büyük zenginliktir. Bir ilçenin hem entelektüel insan birikimi hem de toplumsal gelişmeye karşı hassas lokal yöneticilere sahip olması, İspir’imiz için büyük bir talihtir. Yapıtlarıyla İspir Kent ve Sanat Müzesini oluşma sürecine katılan başta lokal yöneticilerimiz, sanatkarlarımız ve sürecin başlamasında faal rol oynayan İSPAV’ımızı yürekten kutluyorum.”
15 tanınmış sanatçı katılacak
Sanat eleştirmeni muharrir Ümit Yaşar Gözüm’ün Sanat Direktörlüğünde, 11-18 Haziran 2022 tarihleri ortasında gerçekleştirilecek çalıştaya 11’i ressam, 3’ü Heykeltıraş, 1’i fotoğraf sanatkarı olmak üzere toplam 15 tanınmış sanatçı katılacak.
4. Memleketler arası İspir Plastik Sanatlar Çalıştayı’na katılacak sanatkarlar şu isimlerden oluşuyor:
Prof. Hasan Pekmezci, Prof.Dr. Meltem Akkaya, Doç.Dr. Ramazan Tilki, Haydar Durmuş, Habip Aydoğdu, Şükran Atay Pekmezci, Saadet Beğenilen, Süleyman Karakul, Hasan Kırdı, Zeki Hür, Yüksel Baydar, İlayda Kepez, Ufuk Güneş Tekin, Mehmet Babat, Emin Can Terzioğlu. – ERZURUM