Emzirme Yetersizliği Olarak Kategorize Edilebilir Nedenler:
- Glandüler öncesi (hormonal işleyişte bir anormallik)
- Glandüler (meme yapısında bir anormallik)
- Glandüler sonrası (emzirme idaresi ile ilgili bir anormallik)
Laktojenez Oluşması İçin:
- Laktojenez başlatmak için hormonların tesiri
- Hakikat istikrar ve hormonal tesirlere hassas kâfi bez dokusu
İnsidans
British Medical Journal’da 1938 yılında yayınlanan bir makalede;[1] Spence’nin yorumları:
“Laktasyonun başarısız kurulabilmesi için geçerli nedenler yüzde beşten azdır. Zira anatomik olarak olağandışı göğüs ucu, bebeğin zihinsel kusurlarından ötürü ya da ağız anatomisi sorunlarından ötürü, emme yeteneksizliği göstermesi üzere sıhhat problemleri dışında emzirmek mümkündür. Bu fizikî kusurlarla ilgi manisi olmayan tüm bayanlar, emzirmek için isteğe sahiplerse bebeklerini besler ve şayet uygun olmayan bir ortamda değillerse”.
Çağdaş literatürde, emzirme başarısızlığı yaşayan birçok bayanın sayısının % 5 olarak gösteriyor. Spence, bu halde bebeğin sıkıntılarına da yer vermiştir. O makalesinde, çoğunlukla bayanının emzirmesini sağlayacak hamilelik devrini korumak ve hormonal yeteneği arttırmak için bu formda bir yoruma yer vermiştir. Bugün, çağdaş bilimin avantajı ile infertile (hormonal şartlar nedeniyle) olduğu halde, pek çok bayanın hamile kalması sağlanabiliyor. Lakin, bu bayanların kimilerinde emzirme mümkün olmayabilir.
Fizyolojik Nedenler
Postpartum Devir
Prolaktin hormonu, gebelik sırasında göğüs işlevi için gerekli bir homondur ve çabucak doğum sonrasında ise, insülin, tiroksin ve glukokortikoidler de devreye girer. Bastırılmış prolaktin düzeylerine neden olan farmakolojik inhibisyonun (örn kabergolinin yahut bromokriptin idaresi) bir sonucu olabilir; Sheehan sendromu yahut çok nadiren prolaktinin genetik yokluğu ve laktasyon başarısızlığa neden olur.[2]
Ayrıyeten, hipotiroidi ve insülin dirençli polikistik over sendromu üzere durumlar da emzirme problemleri ile bağlı görünmektedir. Sistemsiz adet döngüleri ve yüksek androjen seviyeleri de gebelik ve emzirme periyoduna ziyan verebildiği düşünülmektedir. Orta beyin ve beyin sapına tesir eden kranyal radyasyon ile ilgili göstergeler de emzirme başarısızlığı oranında yüksek sonuçlar göstermiştir.[3]
Plasenta progesteron düzeylerinin düşüşü salgılama aktivasyonu için gereklidir. Plasentanın işlevsel bir kesimi doğumdan sonra bedende kalırsa emzirme kısmen yahut büsbütün engellenir.[4]
Gecikmiş Salgı Aktivasyonu
Bilindiği üzere, salgı aktivasyonu (laktojenez II) hormonlar, endokrin işlevi ve tüm olağan süreçler oluştuğunda dahi, anne emzirme niyetinde değil ise, gecikebilir.
Laktojenezin gecikmeli başlangıcı, doğumdan sonra 72 saat içinde, göğüslerde fark edilir dolgunluk ve tartı olmadığı durumlarda meydan geldiği tanım edilir.[5]
Fakat, birebir vakitte salgı aktivasyonunun başlamasını geciktiren birkaç faktör tespit edilmiştir.
Bunlar:
- Gerilim– gebelik, doğum ve emzirme sırasında gerilim hormonlarının seviyeleri ile ölçülen gerilimin yüksek düzeyleri, yüksek kortizol düzeyleri ile bağlantılıdır. Kortizolün rolü, şimdi tam olarak anlaşılamamış olsa da başarılı bir salgı aktivasyonunu başlatmak için gereklidir.[6]
- Yükselmiş glikoz– kordon kanında glikoz seviyelerinin yükselmesi, Chen’in (1998)[7]çalışmalarında tanım ettiği gerilim göstergelerinden biriydi. Diyabet sorununun de (yüksek kan şekeri seviyeleri ile) salgı aktivasyonunu geciktirebildiği bilinmektedir.
- Annede obezite– yüksek beden kitle indeksi, emzirmede daha düşük bir prolaktin cevabı ile bağlantılıdır.[8][9]
Doğum yapma biçimi (vajinal-sezaryen) ve süt salgılarının gecikmesi ortasında bir bağ var mıdır? Chen’in yaptığı çalışmada sezaryen doğumlarda elde ettiği bulgulara nazaran, salgı aktivasyonunda gecikme olmamıştır.[10]
Süt salgılama süreci, hamileliğin ortalarında başlar (Laktojenez I), doğumun çabucak sonrası salgılar aktive olur (Laktojenez II) ve emzirmenin 3 – 6. ayından itibaren salgılar otomatik işlevle devam eder (Laktojenez III). Münasebetiyle doğum hali Laktojenez I’e tesir etmez. Lakin, Laktojenez II’ye tesir edebilir. Yani, doğum sonrası sütün bebekle birinci buluşması, doğum yapma formuyla bağlı olabilir.
Şöyle özetleyelim, doğum halinin süt başlangıcına tesiri: [11]
- Genel anestezi ile sezaryen %56
- Yapay sancı+epidural anestezi ile olağan doğum %42
- Epidural anestezi ile sezaryen %27
- Anestezi ve Analjezi olmaksızın olağan doğum %16
Bu noktada, sütün salgılanmasına tesir eden analjeziklerdir. Bu durum, sütün salgısal aktivasyonunu engellemez, yalnızca aktivasyonu biraz geciktirebilir.
GÖĞÜS GELİŞİMİ ANOMALİLERİ
Fazladan Doku
Embriyolojik gelişim sırasında koltukaltından (aksilla) kasığa gerçek uzanan süt çizgisinin, tamamlanmamış gerileme nedeniyle, fazladan göğüs dokusu oluşumu süt sınırı boyunca her yerde gelişebilir. Fazladan doku, bez (glandüler) doku, areola ve göğüs başını yahut bu göğüs modüllerin rastgele bir kombinasyonunu içerebilir.[12]
Hyperadenia (Meme ucu olmadan fazladan göğüs dokusu)
Hyperadenia (polimastia ya da hypermastia), göğüs ucu olmadan ek göğüs dokusunun varlığıdır.[13]
- En yaygın yeri: aksilla (koltukaltı bölgesi)
- Menstrüel döngüde, gebelik ve emzirme sırasında olağan göğse emsal bir değişime uğrar.
- Göğüsle hiçbir anatomik ilişkisi yoktur; lakin, koltukaltından uzamış bir kuyruk görünümüyle ayırt edilebilir.
Politelia (Fazladan göğüs ucu)
Emzirme başlangıcında, hyperadenic doku rahatsız verici bir biçimde tıkalı olabilir. Tedavisi, soğuk paketler / soğuk lahana yapraklar / oral analjezikler / anti-enflamatuar destekleri ile ekseriyetle birkaç gün içinde doku rahatlar lakin tam baskılanması haftalar sürebilir.
Politelia, hypertelia ya da fazladan göğüs uçlarıdır. Bu fazladan göğüs ucunun göğüs dokusu ve olağan var olan göğüs ile hiçbir bağı yoktur.
Politelia epey yaygındır (Yetişkin bayanların % 2-6). Politelia, embriyonik süt çizgisi boyunca rastgele bir yerde bulunabilir ve ekseriyetle benler ile karıştırılabilir. Nadiren tedavi gerektirir, ancak bazen doğuştan gelen ürogenital anormallikler ile alakalıdır.[14]
Makromastia Hiperplazi
Hiperplazi
Göğsün çok gelişmesidir. “Normal” göğüs büyüklüğü yaşadığınız kültürün bir eseri olarak kabul edilebilir. Bununla birlikte, 400mm3’ten daha büyük göğüsler ekseriyetle orta hipertrofisi olarak kabul edilir.
Bu durum, yaklaşık olarak % 80’i en çok ergenlik devrinde başlar. Hiperplazi, bu durumdaki birden fazla genç bayan için ruhsal ve fizikî sıkıntılara neden olmaktadır. Genç bayan, çocuk doğurmayı yahut emzirmeyi dikkate almadan, öncesinde bir göğüs küçültme operasyonu geçirmek isteyebilir ve bu durum, büsbütün olumsuz olarak gelecekte onun bebeğini emzirmesini etkileyebilir. [15]
Gigantomastia
Göğüs büyüklüğü yaklaşık olarak 1500mm3’ten daha büyük ise, gigantomastia olarak tanım edilir.
Gestasyonel (hamilelik dönemi) gigantomastia ender lakin çok önemli bir durumdur. Bu hipertrofinin nedeni bilinememekle birlikte, olağan östrojen düzeylerine göğsün verdiği olağandışı bir reaksiyon ya da çok hormon üretimi ya da hormonal dengesizlik nedenler olarak sıralanabilir. Bu durum, bayanlar ortasında değişkendir.[16]
Birtakım bayanda gebelikten evvel, gebelikten sırasında ya da doğum sonrasında kitlesel ve süratli bir büyüme yaşanabiliyor.
Bugüne kadar çeşitli farmakolojik yaklaşımlar ya da teklifler yalnızca durum üzerine aktif olmayı başaramamışlardır. Cerrahi teşebbüs, yani iki taraflı total mastektomi (meme operasyonu) sıklıkla gerekli görülür. Bu durumun ciddiyeti, sıhhati tehdit eden çok ağrı, göğüs ülserasyonu, göğüs nekrozu, kanama ve sepsis ile anlaşılabilir.[17] [18] [19]
Hypoplasia
Göğsün kısıtlı gelişimini tanımlamak için kullanılan bir tabirdir.
Tip 1: Yuvarlak göğüsler, olağan alt medial ve lateral kadran.
Tip 2: Alt medial kadran Hypoplasia
Tip 3: Alt medial ve lateral kadran Hypoplasia
Tip 4: Şiddetli daralma, minimal göğüs tabanı.
Ergenlik devrinde, östrojen ve progesteron üretimindeki anormallikler, göğüs gelişimini etkileyecektir. Genç bir bayanın birçok anovular döngüleri vardır. Progesteron, yumurtlamadan sonra korpus luteum tarafından salgılanan lobular- alveol sistemi, göğüs gelişimini etkilemede çok kısıtlı olabilir.
Hipoplastik göğüslere sahip 34 bayan ile yapılan bir çalışmada[20], yalnızca 1 annenin doğumdan sonra birinci haftada bebeği için kâfi süt üretebilmiştir. Bir öbür 12 anne, birinci ayın sonunda kendi bebeklerinin gereksinimlerini karşılamak için kâfi sütü üretmeyi başarmışlardır. Bu annelerin tamamı, Tip 2 ve Tip 3 göğüs tipine sahiptir; lakin, ortalarında Tip 4 göğse sahip hiç anne yoktur. Çalışmanın sonunda tüm anneler bebeklerinin tüm süt gereksinimlerini karşılamayı başarmışlardır.
Annenin göğüs anatomisinde rastgele bir anomali kelam konusu ise, çoklukla emzirme devrinde bu durumu çok sıkıntı yönetebilmektedir. Şayet bu çalışmada “Emzirme uzmanları”nın annelere verdiği dayanak olmasaydı, başarısızlık oranı çok daha yüksek olabilirdi. Bu üzere durumlarda, uzman takviyesi almak son derece değerlidir.
Shackleton (2006)[21] ve Cregan (2007)[22] yaptıkları bir çalışma ile gelecekte, mümkün olabilecek bir imkandan kelam etmektedirler: Küçük göğüs dokusu olan bayanlar için, “Anne sütünün” içinde gelecekte kök hücrelerden tekrardan yapılabilecek fonksiyonel göğüs dokuları bulmuşlardır.
Göğüs Ucu Farklılıkları
Başarılı bir emzirme için göğüs ucunun esnek ve erektil olması kaide değildir; lakin, bu durum bebeğin göğüs ucunu kolay yakalayıp, sıkıştırabilmesi için değerlidir. İçe dönük göğüs uçları, geniş göğüs uçları, düz yahut büyük göğüs uçlarının hepsi, bebeğin muvaffakiyetle memeyi kilitleyebilmesini zorlaştıran, hatta bazen imkansızlaştıran göğüs ucu özellikleridir.[23]
Çökük Göğüs Uçları
Göğüs gelişimi, embriyolojik evrede gerçekleşir. Çökük göğüs ucunun nedeni, göğüs ucunun yükseltmesinde ortaya çıkan bir başarısızlık sonucu çukur oluşmasıdır. Göğüs ucunun çukur olması, süt veren kanalları aktive edebilmeyi güçleştirir. Çökük göğüs ucu, tek göğüste yahut çift göğüste de olabilir.
Gebelik sırasında, göğüslerde makul bir değişim ve gelişim meydana gelir. Gebeliğin başlarında çökük olan bir göğüs ucu, gebeliğin sonlarına yanlışsız ya da doğumdan sonra düzelebilir.
Çökük göğüs uçları, emme sırasında nadiren de olsa, bebeğin memeyi yakalama ve kilitleme kapasitesine nazaran düzelebilir ve bebek emdikçe dışarı hakikat güçlü bir biçimde çıkmaya başlar. Çökük göğüs ucu olan bayanlar, emzirme öncesinde iki parmakları yardımıyla göğüs ucunu dışarı hakikat çekmeyi deneyebilirler. Lakin, emzirme başlangıcında bebeğin memeyi yakalamak için gereğinden fazla efor sarf etmemesi için, mekanik yollarla: silikon uç (uzun müddet kullanılmamalıdır), pompa yardımı yahut en sık kullanılan prosedür olan 60cc’lik bir enjektörün (iğnesiz) ucu kesilerek vakum özelliğine dönüştürülmesi yolu ile göğüs ucu çıkarılabilir. Birtakım çökük göğüsler, bu yolla nispeten olağan görünebilir.
Düz Göğüs Uçları
Birtakım düz göğüs uçları, müdahale ile dik ve sert bir form kazanabilir. Buradaki dikleşme sorununun nedeni fibro kas dokudan kaynaklanmaktadır ve düz göğüs uçlarını eşitlemek zorlayıcı olabilir; biraz yardım gerekebilir. Bir annenin düz göğüs ucu yahut büyük göğüsleri, giydiği giysiler nedeniyle sıkıştırılmışsa, gebelik sırasında ya da doğumdan sonra, emzirmeden evvel ılık bir duş yardımı ile göğüs ucunda ikazım sağlanabilir.
Büyük Göğüs Uçları
İri göğüs uçları, bebeğin ağzı gereğince büyüyüp tam olarak kavrayana kadar kıymetli bir sorun olmaya devam edebilir.
Annenin göğsünün anatomik özelliği ve farklı varyasyonları, yenidoğan bebeğin yetersiz kilo alımı için değerli bir risk faktörüdür.[24] Oluşabilecek rastgele bir komplikasyonu önlemek emeliyle, gerektiğinde bir uzmandan yardımı alarak, bebek göğüs ucunu ve areolayı tam kavrayana kadar, annenin sütü sağılarak bebeğe verilmelidir.
Başka Kuvvetli Göğüs Anormallikleri
Galactorrhea
Sütün salgılanması, emzirme ile ilgili değildir. Gebelik sonrasında kürtaj, hipofiz adenomu yahut hipotiroidi sekonder oluştu ise, beden prolaktin artışına bir reaksiyon verir. Ayrıyeten, kimi ilaçlar, hormonlar (oral kontraseptif yahut replasman tedavisi), fenotiazinler dahil olmak üzere, galactorrhea’yeneden olabilir.
Montgomery Tüberkülleri
Altta yatan bir göğüs lobülünün süt kanalı ile bağlı yağ bezlerinin formu nedeniyle oluşabilir. Bu durum oluştuğunda, kahverengi göğüs başından net bir akıntı gelebilir. Emzirme sırasında, küçük damarlardaki tüberküllerden süt salgılanabilir.
İntraduktal Papillomatozis
Vasküler sap tarafından desteklenen hücrelerin olağandışı çoğalmasıyla göğüs kanallarında ortaya çıkar. Bu sap, kanlı akıntıya ve hafif travma ile kopmaya neden olabilir. Intraductal papillomalar, ekseriyetle birden fazla sayıda göğüs etrafına hakikat çıkan kanallarda vardır. Bunlar düzgün huyludur.
Kanal Ektazisi
Kanal ektazisinde çok renkli yapışkan bir akıntı, görülen en sık nedenidir. Bu terminal kanallarda bir genişleme olduğunda, iltihabi bir tepki ve göğüs başında akıntı üreten rahatsız edici bir yağ formu oluşur.
Süt Renkleri[25]
Tek yahut çift göğüsten ya da birkaç kanaldan gelen sütün rengi yeşil, gri ya da siyah olduğunda çabucak kanser olma mümkünlüğü düşünülmemelidir.
Laktasyon döngüsü, aylarca ve yıllarca, hatta üzerinde sürebilir. Laktasyon döngüsü boyunca anne sütünün renginin, pek çok farklı renk tonlara geçişi olacaktır.
- Kolostrum: Annenin besinlerden aldığı beta-karoten ölçüsüne bağlı olarak, net parlak turuncu olabilen ağır bir sıvıdır.
- Geçiş sütü: Ağır ve kremsidir.
- Olgun süt: Sütün içerdiği yağ ölçüsüne bağlı olarak, ince ve beyaz, mavi gölgeli tonlar ortasında değişir.
Yapılan müşahedelere nazaran, annelerin yedikleri besinlere rağmen midede oluşan reaksiyonların, sütün rengini değiştirdiği görülmüştür. Kimi besinler, doğal olsalar ve yapay renklendirici içermeseler dahi sütte rastgele bir renklenme görmek mümkündür. Örneğin, birtakım spor içeceklerinde bulunan meyankökü haki yeşil, pancar pembe yahut havuç turuncu renk verebilir.
Renkli Sütün Öteki Nedenleri:
- Göğüs kanallarında oluşan ya da oluşup bitmiş olan kanamalar, kolostrumun ve/veya geçiş sütünün rengini, paslı bir renk vererek değiştirebilir. Bu bazen paslı boru sendromu olarak da isimlendirilir.
- Kanama şimdi yeni ise, taze kan, süte pembe renk katacaktır. Intraductal papilloma yahut göğüs başındaki minik çatlaklar, bu duruma yapılan en yaygın açıklamalardır.
- Mastitis ya da göğüs apsesi nedeniyle oluşan irin, anne sütündeki rengi yeşil ya da sarı yapabilir. Bu türlü bir durumda süt, pompa ile sağılıp bir kaba konulduğunda çoklukla alt ve üst renkler farklı olarak ayrılacaktır.
BEBEĞİN MEMEYİ KAVRAMASI
Anne göğsünü emmek, bebekler için olağan fizyolojik bir süreçtir. Bebeklerin tümü, nörodavranışsal ve psikomotor refleksleri tarafından doğal olarak emme davranışına sahiptirler. Bu, geliştirilebilen ve hafızalarında olgunlaşarak öğrenilen bir sanattır. Anne bedeninin ürettiği süt, bebeği beslemek için ülkü bir hayat kaynağıdır. Hasebiyle, bebek ve anne emzirme başarısı için birbirlerine bağlıdır.
Gözlemsel öğrenme ve jenerasyondan nesile aktarılan bilgi, öncelerin hayat normlarını oluşturur iken, bugün çağdaş dünyanın endüstrileşmiş toplumlarında bu normlardan uzaklaşılmış, geçmiş deneyimlerin pahasına ait bir sapma olmuştur. Günümüzde, artık annelere emzirme hünerlerini öğretmek sıhhat uzmanları tarafından titizlikle yapılması gereken bir iş halini almıştır. Anneler ve bebekleri ile çalışılıyorsa, bu bilgi ve maharetlerin geliştirilmesini hedeflemekten daha kıymetli bir şey yoktur.
Yapılan araştırmalar bize olağan süreçler hakkında çok şey öğretmiş, tıpkı vakitte da olağandışı ve sıkıntı nedir anlayışımızı tanımamıza yardımcı olmuştur.
Righard (1998)[26] yaptığı çalışmalarda, emzirme meseleleri yaşayan annelerin % 94’ünün memeyi yanlış konumlandırarak, bebeğin memeyi kavramasını güçleştirdiklerini ortaya koymuştur. Buna nazaran, günümüzde emzirme alanında çalışan sıhhat profesyonellerinin meslektaşları ile tartıştıkları mesleksel tecrübeleri, annelerin yaşadıkları emzirme sıkıntılarına neden olan, memeyi yanlış pozisyonlandırma ve sonucunda ortaya çıkan göğüs ucu yaralanmaları nedeniyle yetersizlik hissine dair yanlış bir inanca kapılmaları tarafındandır.
Bebeğin memeyi gerçek kavraması, bilhassa birinci aylarda göğüste gerçek bir konum almasına, yani bebeğin göğse güzel pozisyonlandırılmasına bağlıdır. Hadiselerin büyük çoğunluğundan anlaşıldığı üzere, emzirme başarısı öncelikle bir bebeğin göğse hakikat pozisyonlandırılmış olması ve memeyi gerçek kavramış olması demektir.
BEBEĞİN BAŞ ANATOMİSİ
Bebeğin gelişimiyle ilgili karşılaşılabilecek rastgele bir olağandışı durum için, baş kemikleri, kaslar ve sonlar üzere temel anatomi ile ilgili bilgi sahibi olmak kıymetlidir. Her bir anatomik yapıyı, farklı olgular olarak değil, hassas bir emzirme başarısı için ortak olgular olarak pahalandırmak gerekir.
Kafatası Kemikleri
Bebek Kafatası:
- Kafatası
- Yüz iskeleti
- Çene (alt çene)
Olmak üzere toplam 22 kemik farklı kemikten oluşur.
Kafatası Kemikleri:
- Alnını, burun boşluğunu ve göz çukurlarının çatısını oluşturan iki frontal kemik. Bu kemikler doğumdan sonra kaynaşarak, ön sütür ile birleşir.
- Kafatasının çatısını oluşturan iki tarafta, iki parietal kemik bulunur. Koronal sütür ile frontal kemikler birleşerek, sagital sütüre katılırlar.
- Her iki tarafta da kafatasının tabanını oluşturan iki temporal kemik bulunur ve bunlar kulak yapılarını da içerir.
- Kafatasının ardını ve tabanını oksipital kemik oluşturur.
- Ayrıyeten, fotoğrafta gösterilmemiş olan, etmoid sinüs kemiği ve şakak kemikleri de bulunur.
Bunlar, bebek doğum kanalından geçerken esneyerek, kemiklerin üst üste binmesini sağlayan sütür ve bıngıldak ile birleştirilir. Yani, başlangıçta birbirinden farklı duran her bir modül, bebeğin doğum kanalından geçerken kafatasının esnemesini sağlar.
Yüz Kemikleri
- Maxillae (Üst çene kemiği): üst dişleri, göz çukurlarını, üst çeneyi, damağın sert kısmını, burun yerini ve üst diş soketlerini kapsayan yüzün en büyük kemiğidir.
- Damak ve burun kemikleri.
- Alt burun kubbesi ve gözyaşı kemikleri.
- Elmacık kemikleri.
- Vomer kemiği (burun boşluğunu sağ ve sol tarafına gerçek ayıran).
Çene
Çene, menteşe formunda, temporal kemiklere temporo-mandibular eklemler ile eklemlenmiştir.
Hyoid (Dil) Kemiği
Hyoid kıkırdak, üst lisanı, aşağı gırtlağı, art epiglotu ve yutağı kapsar. Çene tabanının düzeyinde ve tiroid kıkırdağının üzerinde boyun bulunur. Bu yapı bebeklik periyodunda kıkırdak formumdadır ve çocukluk devrinde kemik formunu alarak gelişir.
Başın esnemesinde lisan ve lisan kemiği geriye hakikat kayarken, başın uzatılmasında ileri gerçek kayar. Hyoid (dil kemiği), yanlışsız lisan pozisyonlandırılması bakımından, emzirme başarısı için çok değerli bir rol oynamaktadır.
Bunu bir düşünün!
Bebeklerin birçok, sıkışma sonucu garip bir baş formuyla doğarlar. Bunun nedeni, bebek doğum sırasında rahimin içinden annenin pelvisine ve oradan da doğum kanalından geçerken, bebeğin kafatasındaki sütür boşlukları ve bıngıldak boşluğu yardımıyla kafatası kemiklerinde esnemeler olur. Doğumdan sonra ise, bebeğin emme davranışı ve başını geri alış durumu sayesinde kafatası kemiklerinin hareket etmesi ile garip baş biçimi düzelmeye başlar. Ayrıyeten, bebeklerin ağlamaları sayesinde de kafataslarında esnemeler olur ve bu esneme hareketi de kafatasının biçiminin oturmasına yardımcıdır.
Yüz Hudutları
Kafatasında 12 adet kranial hudut bulunur; bunların 6 tanesi, bebeğin beslenmesinde kıymetli rol oynar. Bunların kökeni beynin sapı olmak üzere, beyin tabanı üzerinden ve sütürleri izlerler.
Bebek Beslenmesinde Yer Alan Kranial Hudutlar
Kranial sonlar emme, yutma ve nefes uyumuna katılmaktadırlar. Onlar, motor (hareket) ve duyusal (hissi) fonksiyonları sağlar.
- Baş Hududu: Trigeminal
- Motor ve duyusal
- Gözleri, alt çene (mandibula) ve üst çene (maksilla) bölgeleri.
- Maksilla alın, üst dudak, üst dişler, burun zarı ve mukozası, yanak derisi ve yan duyusal dürtüleri taşır.
- Mandibula kolu: Baş, çene, ağız mukozası tarafından duyusal dürtüler, alt dişler ve lisanın ön üçte ikisini kapsar.
VII. Baş Hududu: Yüz Bölgesi
- Motor hareketler, yüz sözü (kaş, alın, ağız köşeleri, vb.) kasların kaynağıdır.
- Duyusal hareketler, lisanın ön üçte ikisinden alınan damak tadını gelen dürtüleri iletmek. Ayrıyeten, alt çene, dilaltı ve gözyaşı salgı bezlerinin kaynağıdır.
- Bu hududun iritasyonu, Bell Palsy olarak bilinen bir paraliziyi üretebilir. Yüzde felç, etkilenen tarafta göz kapanması, yüzün bir tarafında hareket zorluğu ve ağzı kapatmak için yetersizlik ile sonuçlanan tek taraflı bir soruna neden olabilir.
- Baş Hududu: Glossofaringeal
- Motor: yutak, yumuşak damak ve lisanın art üçte bir kaslarını uyarır; yutma refleksi sorumludur.
- Duyusal: Lisanın art üçte bir tat hissini verir.
- Baş Sonu: Vagus
- Boyun, karın ve göğüs olmak üzere aşağı gerçek geniş bir dağıtımdan sorumludur.
- Motor davranışlar: yutak, gırtlak, soluk borusu, yemek borusu, mide, vb. mide bezleri, pankreas ve sonuçta konuşmadan, peristaltizm ve yutma sekresyonlarından sorumludur.
- Duyusal davranışlar: larinks, trakea, özofagus ve mukoza zarından girdi sağlar; birtakım öksürük, hapşırma ve açlık işlevlerini yönetir.
- Baş Sonu: Spinal Doku
- Motor davranışlar: omuz başlarının stabilize hareketinden, havayolunun açıklığını korumaktan, sternokleidomastoid kaslardan ve trapezius denetiminden, sorumludur.
XII. Baş Sonu: Hipoglossal
- Yalnızca motor davranışları yönetir.
- Lisan kasları ve lisan kemiğini çevreleyen kaslardan; velhasıl, lisanın hareketten sorumludur.
Emzirmeyi Etkileyen Kaslar
- Orbicularis oris (dudakları oluşturan),
- Mentalis (çene kas, alt dudak asansörleri),
- Yanak kasları,
- Masseter (çiğneme kaslarının biri fonksiyonu de çeneyi kapatmaktır),
- Temporal (çiğneme kaslarının öteki fonksiyonu alt çeneyi yükseltmektir).
Lisan kırlangıç kuyruğu formundaki kasların karmaşık bir düzenlemesidir. Genioglossus kasları lisanı aşağı ve dışarı çeken, ana kaslardır. Palatoglossus oluk açma, yüksekliği ve lateralizasyonu ayarlayan, uzunlamasına, enine ve dikey kasları oluşturur.
Lisan, memeyi arama, duyumsama, iştahla yönelme, emme ve yutma üzere kompleks işlevleri gerçekleştirir.
Bebeğin ağız içi ve yüz kası anatomisi[27]
Ağız Boşluğu
- Yeni doğanlarda ağız boşluğu nispeten küçüktür.
- Lisan, yanal diş etleri ve ağız çatısına dokunmadan, çabucak hemen tüm ağız boşluğunu doldurur.
- Öncelikle, tomurcukları lisanın ucunda olan tat alma, artan emme refleksiyle birlikte uyaranlara reaksiyon olarak ortaya çıkar.
- Lingual frenulum lisan yüzeyinin altında, orta kısımda, hatta ağız tabanı boyunca uzanan mukoza membranından oluşan bir bükümdür.
- Alt çene (mandibula) küçük, hafif ve basıktır.
- Yanaklar ise, yanak kasları ve masseter kasları tarafından tanımlanmıştır; yanal stabiliteyi sağlamaya yardımcı olan iki yanağın yağ dokusu petleri (yanak yağ yastıkları), emmek için ülkü bir yapıya sahiptir.
- Labial frenum, diş etine, alt ve üst dudağa uzanan mukoza kıvrımları, membranlardır.
- Dudaklar, orbicularis oris kası tarafından yönetilir.
- Damak ise, ön kısımda sert damak ve hareketli yumuşak damak art kısımda olmak üzere oluşmuştur.
Yenidoğanın ağzı, memeyi emdiğinde ağzını dolduracak biçimde ve göğüs ucunu istikrarlı kavrayacak biçimde, ülkü yumuşaklıkta ve tutmak için güçlü negatif basınç uygulamaya uygun bir özelliğe sahiptir. Baş yavaşça uzatıldığında, küçük alt çene göğse tam olarak oturur ve bebeğin yanak yağ yastıklarının yumuşak hareketleri, emzirme sırasında çökerek nefesin rahat alınmasını sağlar.
Bebek 6 – 8 aylık olduğunda, ağız boşluğu çiğneme için bir oyuk oluşturarak, şekillenir. Bebeğin gırtlağı boynunun üzerindedir ve böylelikle, omurların C1-C3 seviyesi, velum, lisan ve küçük lisana fonksiyonel teneffüs ve sindirim yollarını ayırarak müsaade verir. Yani bu ayrılık, bebeğin nefes alışını sağlar ve inançlı emzirmek için müsaade verir.
Sert ve Yumuşak Damağın Rolü
- Sert damağın kıvrımları memeyi pozisyonlandırma ve istikrarlı kavramaya yardımcı olur.
- Sert damak ve lisan göğüs ucunu sıkıştırır ve kendisine karşı güçlü bir direnç sağlar.
- Sert damağın uyarılması, emme refleksini ortaya çıkarmak için gereklidir.
- Yumuşak damak ise, sert damağın üzerine katılır ve 3-4 ayda iniş başlayana kadar küçük lisana (epiglot) yakın durur. Bu kombinasyon, bebeklerin çoğunlukla burun-solunum ve yer kaplayan lisanın işlevini açıklamaktadır.
- Yumuşak damak kasları, kırlangıç boyunca yükselir ve burun boşluğu kapatarak sütün oral-yutak yoluna girmesine müsaade verir.
- Sert damak ve yumuşak damak kombinasyonu burun boşluğunu ağır boşluğundan ayırarak, kapalı kısmının emzirme sırasında negatif basınç oluşturulmasına müsaade verir.
Emzirme İçin Nöro-davranışlar
“Tek başına, bir bebek diye bir şey yoktur; bebek ve birisi daha vardır”.[28]
Yeni doğmuş bir bebek emzirmek için gerekli, doğuştan getirdiği özellikler ve nörodavranışsal yetenekler ile doğar. Bebekler için tüm duygusal tatminler, nöral yolların gelişmesini ateşler. Bebeğin davranışları reflekslerine bir karşılık olarak ortaya çıkar ve birebir halde refleksler de karşılıkları uyarır. Bebek, annesinin varlığında, reflekslerinin evvelce programlanmış dizisi tetiklenir ve bu durum beynin limbik sistemi tarafından düzenlenir. Bebeğin cevapları otonom hudut sistemi, hormonal sistem, kalp suratı, teneffüs, oksitosin ve kortizol düzeylerini düzenleyen somatik sistem ve kas hareketi ile tabir edilir.[29]
Bebeğin rahim dışında yaşama ahengi için, rahim kanalından geçişi çoklukla en hassas devri olarak tanım edilir.[30]
Bebek göğüs başına odaklanarak, ona gerçek sürünür ve göğse masaj yapar üzere dokunur; göğüs ucunu uyarmak için yalayan ağız hareketleri yapar; ağzı açık bir biçimde lisanını hareket ettirir ve ellerini daima hareket ettirerek bir dizi koku ve dokunma üzere davranışsal dizileri takip eder.
Widstrom ve arkadaşları, (1987)[31] yaptıkları bir çalışma sonucunda, annenin etkin iştiraki olmadan dahi, bebeğin bu vazifesi gerçekleştirmek için aşikâr bir yetenekle dünyaya geldiğini ortaya koymuşlardır.
Smillie[32] ise, gözlemlediği fullterm ve preterm bebeklerin, ömürlerinin birinci haftalarında bu içgüdüyü gösterdiklerini söylemektedir. Ancak o, bu her iki küme bebekte de, bebeğin memeyi kavraması için, bebeğin kendi içgüdüsü yerine süreçte anne ve bebeğin her biri ortasındaki etkileşimin tabiatını kabul etmenin daha yeterli bir sonuç verdiğini düşünmektedir. Smillie ayrıyeten, annesinin kollarında tutulan bebeğin bedeninin sallanması, sıçrama, kendini atma üzere kaba motor davranışlarını göstermeden evvel, baş ve boyun hareketleri üzere lokal hareketleri içeren yalnızca klasik göğüs emme reflekslerinin ortaya çıktığını göstermiştir.
Annesi bebeğini dinlenmesi için bıraktığında dahi, öngörülebilir sinirsel davranışlar gösterecektir. O anda annenin beyninde bu içgüdüyü denetim eden kısım olan sağ beyin aktivitesi uyarılır.
İp ucu!
Emzirme problemlerini önlemek ve muvaffakiyet sağlamak için uzun bir müddet deri temasının devam ettirilmesi son derece kıymetlidir. Birtakım durumlarda cilt teması, sorunun çözülmesi için gerekli olan birinci yoldur. Örneğin, bebeğin memeyi kavrayamadığı ya da sütün düşük ölçüde olduğu, göğüs reddi, tekrar emzirme (relaktasyon) ve evlatlık emzirme üzere durumlarda cilt teması uygulaması son derece değerlidir.
Uyarımı Ortaya Koyma
Bebeğin ortaya koyduğu davranış, uyku ve gereksinimlerine yönelik uyarma seviyesini denetim edebilmesi için onun bir yeteneğidir. Duyusal süreçler için değerlidir. Bebek bu reaksiyonları organize ettiğinde, onun için öğrenmek ve çevreyi anlamak daha kolay olacaktır. Örneğin, kendinizi gerilimli, baş ağrılı ya da çok aç olduğunuz bir durumda düşünün; bu türlü bir durumda, irtibata konsantre olmak ve sakin kalmak ne kadar güç olacaktır. Bir bebek için bu türlü hissetmek, ne manaya gelir düşünmek gerekir.
Uyarımı ortaya koyma durumları şunlardır:
- Uyku
- Uykulu
- Sessiz ikaz
- Faal ihtar
- Telaşlı ihtar
- Şiddetli ağlama
Bebeğin emmeyi öğrenebilmesi için en kusursuz vakit doğumdan sonraki birinci 90 dakika müddetidir. Zira, yeni doğan sağlıklı bir bebeğin sakinlik ve etkin ihtarım durumları ortasında bir geçiş olacak; yani, istikrarlı bir davranış seviyesinde olacaktır.
Bebeğin sessiz ihtar vakti emmeyi öğrenmesi ve duyusal bilgileri işlemesi için en uygun vakittir. Birebir vakitte, bebeği faal alarm yahut uykulu halde iken de emzirmek mümkün olabilir. Yaygın bir uygulama olan yenidoğan ve küçük bebeklerin aç olduklarında emzirilmesi, onlara sanılanın bilakis daha uygun emmeyi öğretmez. Zira, çoğunlukla aç bir bebek düşünceli olur ve açlık beklemez. Erken beslenme ipuçlarına dikkat etmek son derece değerlidir.
Besleme İpuçları
Öncelikle, bir bebeğin beslenmek için ipuçları sergilediğinde emzirilmeye hazır olduğunu anlamak ve beslemeye başlamak için en uygun vakittir. Erken ipuçları göz arkası edilir ise bebeğin davranışı giderek memeyi kavramaya ait güç bir hal alır; durum uzadıkça ve bebeğin ağlaması şiddetlendikçe bebek ajite hale gelecektir. Besleme daha da gecikirse bebek süratle gerginleşecek ve beslenme sunulduğunda dahi makûs bir beslenme tablosuyla karşılaşılacaktır.
Yeni doğanlar, beslenmek için hazır olduklarında bu birtakım davranışları gösterecektir.
Erken ipuçları
- Hafif beden hareketleri
- Emme olmadan kıpır kıpır el ve ağız hareketleri
- Emme davranışını taklit etme, arama yahut emme formda ağız hareketleri
- Yüzüne dokunulduğu emme davranışı gösterme
- Annesinin kollarında iken gagalama, baş sallama yahut başını bindirme
Bebeğin Göğse Makus Kilitlenmesi
Makûs kilitlenme, anne-tabanlı yahut bebek-tabanlı birçok faktörlerden kaynaklanabilir.
Makûs kilitlenmenin nedenleri:
- Anne ve bebek için yanlış durum – anne, bebeği desteklemiyorsa.
- Bebeğin boynu rahat değilse.
- Bebeğin ağzı derin kilitleme için genişçe açık değilse.
- Bebeğin alt dudağı göğüs ile temas etmediyse ya da temas noktası yanlış ise.
- Bebeğin burnu göğüs dokusu tarafından engelleniyorsa.
- Bebeğin dudakları alta dönmesi yerine dışa hakikat kıvrıldıysa – anne bunu göremeyebilir.
- Emzirme sırasında kazara yanak emilir yahut çukur vardır.
- Anne, emzirme sırasında ağrı duyuyorsa.
- Bebek yutmadan sonra beklerse (her vakit makus kilitlenme nedeni değildir, lakin epey sıktır)
- Göğüs ucu sıkıştırılmış yahut baskılanmışsa.
Kilitlenme Problemlerinin Sonuçları
Makûs kilitlenme, birçok anne ve bebek için güç durumlara neden olabilir.
Anne için:
- Emzirme sırasında ağrı – ancak her vakit değil!
- Göğüste yaralanma – lakin her vakit değil!
- Etkisiz göğüs drenajı.
- Süt arzında azalma.
- Erken sütten kesme
Bebek için:
- Verimsiz süt transferi – Her zaman!
- Yalnızca süt çıkarma refleksi sırasında kâfi beslenme olacaktır.
- Verimsiz süt transferi ve makus alımı nedeniyle başarısızlık – bu bazen olabilir.
- Düzeltmeyi zorlayıcı ölçüde zayıf emme alışkanlıkları kazanmak.
- Erken sütten kesme
Görüldüğü üzere, anne ve bebek için, zayıf kilitlenme ve göğüs ucu acısı başarılı bir biçimde emzirmeyi tehdit etmektedir.
Âlâ durum kilitlenmeyi düzeltmek için anahtardır.
Hakikat kilitlenme ise başarılı bir emzirme için anahtardır.
Zayıf yahut Uyumsuz Emme
- Makûs kilitlenme: üstte sayılan nedenlerden ötürü.
- Annenin kullandığı ilaçlar: doğum sırasında anneye verilen analjezikler ve anesteziler; doğum sonrası annenin kullandığı alkol, yasadışı unsurlar: uyuşturucu, yatıştırıcı, vb. postpartum. Bunlar genel olarak bebekte sedasyona neden olarak, olağan cevapların bastırılmasına ve uyum eksikliğine neden olur.
- Anneden ayrılma: ya da annenin yokluğu, cilt temasının eksikliği.
- Doğum travması: Acil doğum, yardımla doğum, doğum asfiksi, süratli doğum. Son vakitlerde yapılan araştırmalar, doğum şartları ve besleme yeteneği [kranial hudutların yolları] ortasında bir alaka olduğunu göstermişlerdir.
- Emme manileri: bebeğin öğürme refleksi ve tehdit eden bir acı, travma, stimülasyonu ile ilişkilendirilmektedir (örneğin, oral aspirasyon, bir oral-gastrik tüp, yapay sıvılarla beslemek zorunda olmak). Bebeğin ağzına sunulan rastgele bir obje ile yaptığı hava yolu emmeyi zorlaştırabilir.
- Emme davranışı karışıklığı: biberon / yapay göğüs yahut emzik / eserlerinin kullanımı buna neden olabilir. Birden fazla göğüs başları ve emziğin kısa ucu bebeğin ağzının ortasında biter. Bu gerekli olan emme aksiyonunu değiştirir, bebek lisanını geri çeker ve göğüs ucuna yol açar. Bu haldeki yapay emme hareketleri, bir dizi kullanarak, bir emzik yahut göğüs üzerinde yapılırsa bir sonra anne göğsü sunulduğunda, bebek karışıklık yaşar. Emzikler ve biberonlar bir annenin göğsü üzere yumuşak ve esnek değildir – bebeğin duyusal algısı değişir.
- Ağız enfeksiyonları: Örneğin, Candida albicans (pamukçuk, maya) ya da herpes simpleks.
- Bebeğin durumu: Ajite bir formda ağlama ya da bebeğin hudutlu olması. Bu nedenle erken beslenme ipuçlarına derhal karşılık verilmelidir. Uykulu ve sonlu bir bebek memeyi uygun kavrayamaz, kilitleyemez ve ememez.
- Kilitlenme ve emzirmek için bebeğin doğuştan reflekslerine müdahale: Anne ve bebek ortasındaki çok güçlü durumlar, bebeğin kollarını sarmak ve sıkmak, güç taşıma, kundak vb.
Yüz, Ağız yahut Yutak Anormallikleri
Yüksek Damak ya da Şiş Damak
Bebek lisanını tutarak kullanamaz, anne karnında yalnızca başparmak ile emme olmuştur. Yüksek damak yahut yumuşak ve sert damak birleştiği noktadaki yüksek boşluğuna kadar memeyi iter. Lisan, anne karnındaki bebeğin damağını şekillendirmeye yardımcı olur. Bu nedenle lisanın (örneğin ankyloglossia) anormallikleri damağın da olağandışı gelişmesine neden olabilir.
Ankyloglossia (Kravat Dil)
Bebek alt lisanını diş etinin ötesine kadar uzatamıyorsa, süt transferinin randımanı düşer ve muhtemelen göğüste de travmaya neden olur. Bu durumun cerrahi yolla düzeltilme imkanı vardır. Bu süreç, az ağrı ve süratli bir süreçtir. Çoğunlukla süreçten çabucak sonra emzirmek mümkündür ve emzirme son derece tesirli hale gelir.
Mikrognati (Küçük, Basık Çene)
Alt çene, üst çeneye oranla geride ve basık kalır. Ağız kapandığında alt çenenin, üst çenenin altında kaldığı gözlenir. Bazen gözle görülür bir boşluk mevcuttur. Bu lisanın uzunluğu ve ileri gerçek hareketini tesirler ve bebek memeyi güç kavrar. Güzel bir göğüs kilitlenmesi için sağlamca kapanan çenelerin olması kıymetlidir.
Makroglossi (Büyük Dil)
Bebeğin kas disfonksiyonu yahut emmesini etkileyen, kranial ya da periferal hudut sistemi sorunu olabilir.
- Kas distrofisi
- Serebral palsi
- Prematürite
- Down Sendromu
- MSS enfeksiyonları (örn: CMV, toksoplazma)
SÜT TRANSFERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER – ANNE
Göğüs Anatomisi
Bebek, ağzına göğüs dokusunun büyük bir kısmını, ağız dolusu olacak halde almalıdır.
Emzirme sırasında, göğüs uçları yalnızca süt veren kanalların terminal çıkış noktaları olsa da, göğüs ucunun yapısı ve anatomik özelliği, bebeğin ağzını doldurmak için yardımcı olmalı, kilitlemeyi kolaylaştırmalı ve emme refleksini teşvik etmelidir. İçe dönük göğüs uçları, düz göğüs uçları ya da çok büyük göğüs uçları hepsi bebeğin emme maharetini zorlaştırabilir.
Birinci kere anne olan bayanlar üzerinde yapılan, çok yeni bir çalışmada, kimi göğüs varyasyonlarının rastgele bir cinsine sahip olan bayanların (düz göğüs, karşıt göğüs, büyük göğüsler ve / yahut göğüs uçları) bu varyasyonlara sahip olmayan bayanlara kıyasla, birinci hafta boyunca bebeklerinin tartılarında bir gerileme gözlemlenmiştir. Bu göğüs varyasyonlarına sahip olan annelerin bebeklerinin doğumdan sonraki yedinci günde 162 +/- 125.5g oranında doğum tartısında ortalama bir azalma olduğu gözlemlenmiştir.[33]
Potansiyel bir risk olarak bu bahisteki tespitler, doğum öncesi göğüs muayenesinin kıymetli bir kesimidir. Bebeğin ağzı anatomisi büyüdüğünde ya da göğüs daha esnek bir hale geldiğinde, bebeğin doğumundan sonra bu zorluklar bir uzman aracılığı ile muhakkak tekniklere dikkat edilerek ve bebeğin beslenmesi için yeterli bir plan, düzgün bir süt temini ve tesirli bir kilitleme ile aşılabilir. Bebeğin kravat lisan ya da küçük çene üzere anatomik özellikleri varsa, üstelik annesinde de üstte kelamı edilmiş olan göğüs varyasyonları mevcutsa ve geniş bir ağız boşluğunda çok hareketli bir lisan yapısına sahipse bebek, ağır bir çalışma planı ile bu zorluklara da bebek epey kolay adapte olabilir.
Göğüs Ucu İçe Dönük (Ters) Göğüsler
Aksi uçlu göğüsler hafifçe şiddetliye hakikat olabilir. Göğüs ucu, yalnızca göğüs başının tabanına, gerisinde başparmak ve işaret parmağı ile kompres yapıp çekilerek çıkarılması mümkün olabilir. Önemli oranda aksi olan göğüs uçlarının kalın çekirdeği parmak uçları altında hissedilir.
Birinci çocuğuna hamile olan bayanın (Primigravid) göğüs ucunun esneme eksikliği olması durumunda, gebelik ve lohusalık devrinde bu özellik geliştirilebilir. Anneler, her gebelik ve emzirme devrinde göğüs uçlarının esnemesi istikametinde genel bir artış yaşar.[34] Annenin yaşadığı göğüs ucunun esneme sorunu, erken cilt teması kurulduğunda emzirmeyle birlikte aşılabilir.[35]
Annenin göğüs ucu yeteri kadar esnemediyse, olumlu cevap alma mümkünlüğü yüksek olduğundan gebeliğin geç haftalarında bir çevirici aygıt kullanabilir. İçe dönük göğüs uçları olan göğüslerin başları bir yuvarlak çörek görüntüsündedir ve yumuşak dairesel bir basınç uygulandığında göğüs başının tabanı etrafında bir yol oluşur. Mekanik yollarla göğüs ucunu çıkarmaya yardım etmek, beslenmeden çabucak evvel emzirmek için faydalı olabilir. Bayanlar, bir el pompası, göğüs çevirici aparat ya da değiştirilmiş 10 yahut 20ml atılabilir şırınga kullanabilirler. Bu aygıtların tamamının kullanılmasında göğüs ucunun hasar görmemesi için dikkatli olunması son derece kıymetlidir.
Pek çok zıt göğüs ucu için kullanılan aparatın gerçek sonuç vermesi için, vakit ve uğraşı gerekebilir. Bu zorluğu yaşamak istemeyen kimi bayanlar, bebeğin göğüs ucunu muvaffakiyetle kavrayabilmesi için silikon göğüs kalkanı kullanırlar. Oysa, göğüs kalkanı, düşük hacimli ve yüksek yoğunluklu kolostrumun göğüsten rahat çıkışına ve kâfi süt transferine müsaade vermez.
İri Göğüs Uçları
Bebeğin ağzının güzel bir kilitleme için gerekli göğüs ucu ve göğüs dokusunu karşılamak için gereğince büyüyene kadar, çok büyük göğüs uçları da bir sorun olmaya devam edebilir.
Anne bebeğin memeyi uygun bir biçimde kavrayabilmesi için göğüs ucunu geri katlayarak göğsünü şekillendirmektedir ve bu hareketle göğüs ucunun hoş ve geniş bir esneme kazandığı görülmektedir. Bu sorunu yaşayan bir anne, bebeğinin anne sütünü gereğince almasını sağlamak için birinci günlerde çok sık emzirmeyi deneyebilir.
Olağandışı Göğüs Uçları
Bu türlü çatallı ya da ahududu üzere çıkıntıları olan olağandışı göğüs uçları, ekseriyetle bebek ağzını geniş bir biçimde açtığı sürece, derin kavrama üzere meselelere neden olmaz. Lakin, göğüs ucunun bir kısmı çıkıntılı bir halde ise, ziyan görme eğiliminin olması olasıdır. Ağrıya ya da göğüs hasarına neden olmayacak biçimde, bir pompa yardımıyla gerektiğinde süt sağmak kıymetli olabilir. Lakin bu üzere durumlarda elle süt sağma prosedürünün ise en faydalı olması olasıdır.
Süt Çıkarma Refleksinin Çalışmaması
Nedenler
Süt çıkarma refleksinde yaşanan meseleler, göğüs ve areoladan gelen uyarımları, beyne ilecek olan 4. interkostal hududun kollarında cerrahi bir travma, ruhsal engellemeler (örneğin peri-areolar kesiler kullanarak göğüs küçültme ya da başka cerrahi süreçler ya da anksiyete, ağrı, rahatsızlık gibi) nedeniyle oluşabilir.
Tedavi
- Bebek emmek istediği her anda, evvel mümkünse en az 20 dakika müddetle deri teması kurarak bebek tutulmalıdır.
- Tartışmalardan kaçınılmalı ve ruhsal pürüzleri hafifletmek için çalışılmalıdır.
- Rahatlama teknikleri kullanılabilir.
- Birtakım bayanlarda başarılı bir biçimde oksitosin burun spreyi kullanılmıştır.
- Bazen yalnızca bir tarafı cerrahi ile etkilendiği takdirde, öteki tarafın uyarılması her iki tarafta da refleks fonksiyonuna neden olur.
[1] Spence JC. (1938) The Çağdaş Decline of Breast-Feeding BMJ 729-733
[2] Riordan J, Auerbach KG. (1998) Breastfeeding and Human Lactation (2nd ed) Mass.: Jones and Bartlett
[3] Johnston K. (2008) Failure to lactate: a possible late effect of cranial radiation. Pediatr blood cancer 50(3):721-2
[4] Neifert MR, McDonough S, Neville M. (1981) Failure of lactogenesis associated with placental retention American Journal of Obstetrics and Gynecology 140:477-8
[5] Nommsen-Rivers LA, Chantry CJ, Peerson JM, Cohen RJ, Dewey KG. (2010) Delayed onset of lactogenesis among first-time mothers is related to maternal obesity and factors associated with ineffective breastfeeding. Am J Clin Nutr. 92(3):574-84
[6] Dewey KG. (2001) Maternal and fetal distress are associated with impaired lactogenesis in humans. Journal of Nutrition 131 http://jn.nutrition.org/content/131/11/3012S.long
[7] Chen DC, Nommsen-Rivers L, Dewey KG, Lonnerdal B. (1998) Stress during labor and delivery and early lactation performance Am J Clin Nutr 68(2):335-44
[8] Rasmussen KM, Kjolhede CL. (2004) Prepregnant overweight and obesity diminish the prolactin response to suckling in the first week postpartum. Pediatrics. 113(5):e465-71 http://pediatrics.aappublications.org/cgi/content/full/113/5/e465
[9] Rasmussen KM. (2007) Maternal Obesity and the Outcome of Breastfeeding (1st ed) Texas, USA: Hale Publications in Hale & Hartmann, Textbook of Human Lactation 387-402
[10] Chen DC, Nommsen-Rivers L, Dewey KG, Lonnerdal B. (1998) Stress during labor and delivery and early lactation performance Am J Clin Nutr 68(2):335-44
[11] Dewey KG, Nommsen-Rivers LA, Heinig MJ, Cohen RJ. (2003) Risk factors for suboptimal infant breastfeeding behavior, delayed onset of lactation, and excess neonatal weight loss Pediatrics 112(3 Pt 1):607-19 http://pediatrics.aappublications.org/cgi/content/full/112/3/607
[12] Fama F, Gioffre Florio MA, Villari SA, et al. (2007) [Breast abnormalities: a retrospective study of 208 patients] Chirurgia italiana59(4):499-506
Burdick A, Thomas K, et al. (2003) Axillary polymastia J Am Acad Derm 49(6):1154-6
[13] Burdick A, Thomas K, et al. (2003) Axillary polymastia J Am Acad Derm 49(6):1154-6
[14] Degrell I. (1976) Atlas of diseases of the mammary gland Basel, Switzerland: S Karger AG 41
[15] Neinstein, LS. (1999) Breast disease in adolescents and young women Pediatric Clinics of North America 46(3):607-29
[16] Neinstein, LS. (1999) Breast disease in adolescents and young women Pediatric Clinics of North America 46(3):607-29
[17] Ahcan U. (2003) Gestational gigantomastia after reduction mammaplasty: Complication or coincidence Plastic & Reconstru Surg.111(2):956-8
[18] Swelstad MR, Swelstad BB, Rao VK, Gutowski KA. (2006) Management of gestational gigantomastia. Plastic and reconstructive surgery 118(4):840-8
[19] Antevski BM, Smilevski DA, Stojovski MZ, et al. (2007) Extreme gigantomastia in pregnancy: case report and review of literature. Archives of gynecology and obstetrics 275(2):149-53
[20] Huggins K, Petok E, Mireles O. (2000) Markers of Lactation Insufficiency: A study of 34 mothers Current Issues in Clinical Lactation
[21] Shackleton M, Vaillant F, Simpson KJ, et al. (2006) Generation of a functional mammary gland from a single stem cell. Nature439(7072):84-8
[22] Cregan MD, Fan Y, Appelbee A, et al. (2007) Identification of nestin-positive putative mammary stem cells in human breastmilk. Cell and tissue research 329(1):129-36
[23] Vazirinejad R, Darakhshan S, Esmaeili A, et al. (2009) The effect of maternal breast variations on neonatal weight gain in the first seven days of life. Int Breastfeed J. 4(1):13 http://www.internationalbreastfeedingjournal.com/content/4/1/13
[24] Vazirinejad R, Darakhshan S, Esmaeili A, et al. (2009) The effect of maternal breast variations on neonatal weight gain in the first seven days of life. Int Breastfeed J. 4(1):13 http://www.internationalbreastfeedingjournal.com/content/4/1/13
[25] Patton S, Canfield LM, Huston GE, Ferris AM, Jensen RG. (1990) Carotenoids of human colostrum. Lipids. 25(3):159-65
[26] Righard L. (1998) Are breastfeeding problems related to incorrect breastfeeding technique and the use of pacifiers and bottles? Birth 25(1):40-4
[27] Biancuzzo M.. (1999) Breastfeeding the newborn Missouri: Mosby Publishing
[28] Winnicott DW. (1962) The theory of the parent-infant relationship. Int J Psychoanal.
[29] Schore AN. (2005) Back to basics: attachment, affect regulation, and the developing right brain: linking developmental neuroscience to pediatrics. Pediatr Rev. 26(6):204-17
[30] McCain M, Mustard J. (1999) Reversing the real brain drain: Early Years study final report. Ontario Children’s Secretariat
[31] Widstrom AM, Ransjo-Arvidson AB, Christensson K, Matthiesen AS, Winberg J, Uvnas-Moberg K. (1987) Gastric suction in healthy newborn infants. Effects on circulation and developing feeding behaviour Acta Paediatr Scand 76(4):566-72
[32] Smillie CM. (2001) How newborns learn to latch: A neurobehavioural model for self-attachment in infancy Acad of BF Med News and Views 7 (23)
[33] Vazirinejad R, Darakhshan S, Esmaeili A, et al. (2009) The effect of maternal breast variations on neonatal weight gain in the first seven days of life. Int Breastfeed J. 4(1):13 http://www.internationalbreastfeedingjournal.com/content/4/1/13
[34] Alexander JM, Grant AM, Campbell MJ. (1992) Randomised controlled trial of breast shells and Hoffman’s exercises for inverted and non-protractile nipples. BMJ. 304(6833):1030-2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1881748/?tool=pubmed
[35] Moore ER, Anderson GC. (2007) Randomized controlled trial of very early mother-infant skin-to-skin contact and breastfeeding status. J Midwifery Womens Health. 52(2):116-25