Merhabalar!
Tekrar bu ay içinde yaşadığım olaylardan çağrışım yapan bir mevzuyu irdelemek istiyorum. Ancak evvel Gerçeklik Terapisi’nin uygulayıcılarından Robert E. Wubbolding’in, bir maksada ulaşabilmek yahut gereksinimlerimizi tatmin etmek için ne kadar güç harcama niyetinde olduğumuzu belirleyen taahhüt düzeylerini inceleyelim:
*‘Burada olmak istemiyorum. Beni rahat bırak. Yakamdan düş.’ Bu istek düzeyi, terapiye gelmek zorunda bırakılmış şahısların dirençlerini ve isteksizliklerini gösterir.
*‘Sonuç almak istiyorum fakat uğraşmak istemiyorum.’ Bağlantılarını daha güzel hale getirmek isteyen danışanlar, terfi isteyeneler, kilo vermeye çalışanlar bu düzeye girerler. Aksiyon planlamaya direniş gösterirler.
*‘Deneyeceğim, yapabilirim, yapmaya istekliyim, tahminen, muhtemelen.’ Bu düzeydekiler orta düzeyde olarak tanımlanır ve davranışlarını değiştirmeye bir ölçü istekli şahıslar olarak belirlenir. Lakin ‘Deneyeceğim.’ taahhüdü, mazeretler ve başarısızlıklar için yer hazırlar. Örneğin yarınki uçuş saatini soran birine ‘09.00 üzere kalkmaya çalışacağız.’ dendiğinde, pek çok kişi daha kesin bir karşılık verilmesini isteyecektir.
*‘Yapabileceğimin en güzelini yapacağım.’ Bu telaffuz de ‘Elimden geleni yaptım lakin olmadı.’ üzere bir kaçış yolu barındırdığından, denemeyi destekleyen lakin kesin olmayan bir adımı temsil eder.
*‘Ne gerekiyorsa yapacağım!’ Tesirli bir seçim yapmayı ve buna bağlı davranışlar sergilemeyi en yüksek düzeyde taahhüt eden seviyeyi göstermektedir. Bu düzeyde danışan sorumluluğunu kabul eder, eforlar, planlar ve bu planları uygulamaya çalışır. Mazeret uydurmaz, yapamadığı şeyler için kimseyi suçlamaz ve geleceğe bakar.
‘Yukarıda yazdıklarının, bu yazının başlığıyla ne alakası var?’ sorusunun karşılığına artık geliyorum. Geçe ay içinde beni arayan ve görüşme talep eden birçok kişi, görüşmeye geldiğinde, maalesef en fazla 3. düzeyde bir taahhütle görüşmeye başladılar. Yani ‘denemeyi istemekle’, ‘ne gerekiyorsa yapmak’ ortasındaki fark kadar büyük bir farkla görüşmeye geldiler. Telefonla görüştüğüm bir bayan ile aramda şu diyalog geçti:
*Görüşmeye eşimle birlikte girmem zira ben kendimde bir sorun göremiyorum.
-Kendinizde sorun göremiyorsanız, eşiniz tek gelsin.
*??? (gülme) bir arada gelelim biz.
-Siz gelin ben sizde de bir sorun bulurum. (gülüşmeler)
*Bende sorun görürseniz, eksiklerimi söylerseniz ben de sevinirim.
Bu bayan beni bir daha aramadı. Esasen aramayacağını da biliyordum. Zira üstte yazdıklarımın en somut hali bu dialog. Yani daha 1. Düzeyde. Sorumluluk almamış, adeta ‘Yakamdan düş, benimle uğraşma kocamı düzelt.’ diyen bir yaklaşım. Tutun ki bu bayan görüşmeye geldi. Sizce ne üzere bir sonuç alabiliriz bu görüşmeden? Bu sorunun karşılığını yorumlara yazmanızı diliyorum.
Görüşmek üzere.
