PROF. DR. GÖKHAN ORAL M.D İSİMLİ TIP
UZMANI . İ.Ü CERRAHPAŞ TIP FAKÜLTESI
İSİMLİ TIP ANABILIM DALI
EGE EBRAR ÖNÜR DEMIROĞLU BILIM
ÜNIVERSITESI, FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ
PSİKOLOJİ
SERİ CİNAYET FAİLLERİ
Kriminal-Psikolojik (Adli) Profil
Kabahat kabul edilen saldırgan hareketten sorumlu
kişinin;
1. Kişilik,
2. Olay anındaki ruhsal durum,
3. Sosyo-demografik
özelliklerini belirlemek/tahmin etmek amaçlı
çalışmaları tanımlamak için kullanılan bir
tabirdir.
Adli Profil Çalışmasının
Özellikleri
Adli Tıp ve isimli bilimler profesyonellerinden
oluşan bir takım çalışması/araştırmasıdır,
Çözümlenmemiş olgularda soruşturmanın
sonuç vermediği ya da sonlu sonuç verdiği
durumlarda kullanılır,
Amaç, saldırganı bulmayı kolaylaştırabilecek
kişilik özelliklerini varsayım etmektir.
Cevap aranan sorular
Kişilik temel özellikleri neler olabilir?
Temel davranış ve tavır özellikleri nelerdir?
Beklenen bir sonraki saldırgan davranış
nedir?
Sosyo-demografik karakteristikler nelerdir?
Derin ruhsal yapı nasıldır?
Gelişimsel ve/veya psikiyatrik bir bozukluğu
var mıdır?
Adli bilimci gözüyle ne işe fayda?
Seri kabahatlerde olası hatası engellemeye,Saldırganlık ve şiddetin tabiatını daha düzgün anlamaya,Saldırgan davranış gösteren bireylerde tedavi, terapi ve rehabilitasyon prensiplerini geliştirmeye,Gereksiz gözaltı süreçlerine mahzur olarak temel hak ve hürriyetlerin ihlaline mani olmaya,Saldırganlık ve saldırgan birey konusundaki önyargıları değiştirmeye,Viktimolojik bilgi birikimini arttırmayaBilikişinin objektif-nötral tavrının pekiştirilmesine,Ceza ve infaz ilgili yasal kararlar ve uygulamalarda kıymetli değişiklikler yapmaya
yarayabilir….
Adli profil çıkarma sürecinde isimli tıp ve isimli bilim
profesyonelinin rolü
Olay yeri, otopsi, fizik muayene bulguları,
kurban-tanık sözleri, tıbbi kayıt ve
evraklardan elde edilen dataları kullanarak
olayın meydana geliş biçimi, orijin ve
saldırganın motivasyonu ile saldırgan
psikolojik-psikiyatrik, sosyo-demografik
özellikleri hakkında araştırma-değerlendirme
yapmaktır.
Tarihçe
1888,‘Jack the Ripper’ soruşturması,
Dr. Thomas Bond,
Marry Jane Kelly hakkında ‘position of body’ ve
‘postmortem examination’ raporları
SİYASİ KİMLİKLERİN PROFİLİ
1942-44 Adolf Hitler
Dr. William Lange, mistik kurtarılma ve
yönlendirilme inançları, grandiosite,
seçilmişlik,ekplosif davranış, ağır yetersizlik
hissi ve vakit zaman splitting
ROSTOV CANAVARI
1978-1990 ‘Rustov Ripper’ Andrei Chikatilo
davası,
Dr. Bukhanovsky kanibalistik, sadistik-
azapçı, pedofil profil
1978 FBI, Quantico-Virginia, Ruhsal Profil
Merkezi-BSU (Davranış Bilimleri Birimi)
1981 Pierce Brooks (LAPD) VI-CAP (Violent
Criminal Apprehension Program),
1995 FBI, CASKU (Child Abuse and Serial
Killer Unit)
Türkiye’de Kriminolojik Profil
1997 , İsimli Tıp Enstitüsü Master ve Doktora Ders
Programı
2001, ‘Üzeyir Garih’ cinayeti,
2002, ‘testereci katil’ İsimli Tıp Kurumu,
2003, SASEM ‘Profil Kursu’ (cinsel cürümler ve
cinayet),
1993-2017, İsimli Tıp Kurumu, İsimli Tıp Enstitüsü ve
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İsimli Tıp İSİM, Cinayetler
ve cinsel cürümlerde fail profili’ araştırma, makale,
uzmanlık ve master-doktora tezleri,
İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nde ve
Polis Akademisi Bünyesinde, Jandarma Suç
Araştırmaları ünitelerinde yürütülen çalışmalar,
İşgüzar yorumlar, şarlatanlık ve medyanın rolü
Tüme varım-Tümden gelim
( induktif-Deduktif)
Temel polisiye araştırma prensipleri ile profil
çalışma prensipleri farklıdır.
Teknik araştırma ve fiziki kanıtlar farklı
boyutları ile kıymetlendirilir.
Mağdur bilimin kullanılması farklıdır.
Bilinen motivasyonlar dışındaki derin yapı
incelenir (pedofilik, kanibalistik)….
Morg Sokağı Cinayeti (Edgar Allan
Poe)
Dedüktif tahlilin örneği gotik bir öyküdür.Olay yeri incelemesinin ve otopsi bulgularının birinci anda anlaşılmaz gelen bir cinayeti aydınlatmadaki rolünü vurgular.Standart polisiye yolların motivasyon araştırmasındaki kısıtlılığını ispatlar.Yanlış tutuklamaların profilii mizahi bir halde ele alır.
Cinsel Şiddet Eylemcilerini
Kıymetlendirme (I)
Genel
İnanç
Psikiyatri Psikoloji Kriminoloj
i
Tanımlam
a
Ahlaki
zayıflık
Hastalık-
Bozukluk,
komorbidit
e
Gelişimsel
arrest,
öğrenme
Davranış
ve
motivasyo
n odaklı
tipleme
Etyoloji
Genetik,
nadiren
çevresel
Strüktürel,
çevresel,
biyolojik
Çevresel
Alt tiplere
has farklı
etyoloji
Sıklık Az Nadir (?) Seyrek
değil
Sanıldığnd
an
sık
Cinsel Şiddet Eylemcilerini
Kıymetlendirme (II)
Genel
inanç
Psikiyatri Psikoloji Kriminolo
ji
Sosyal
performa
ns
Makus Makûs Kötü
Ortalamad
an
daha kötü
Kadın/
erkek
oranı
az/ çok az-hiç /
çok
az/ çok az / çok
Süreklilik daima Sürekli-
epizodik
Sürekli-
epizodik
Sürekli-
epizodik
Cinsel Şiddet Eylemcilerini
Kıymetlendirme (III)
Genel
İnanç
Psikiyatri Psikoloji Kriminoloji
Fantezinin
rolü
değerli önemli
yahut (?)
önemli
yahut (?)
çok önemli
Düzelme yok (?) (?) yok
Partner yabancı Yabancı-eş Yabancı-eş Yabancı-
yakın
Başlangıç
yaşı
erken Erken-
ergen
Erken-
ergen
erken
Sonlanma Yaşlanınca
azalır
Yaşlanınca
azalır
Yaşlanınca
azalır
Yaşlanınca
azalır
Parafili dışı
cinsel
hayat
yok Var-azalmış Var-azalmış Yok
denecek
kadar az
Farklı Bakışların Mümkün Sebepleri
Gruplar ortası mesleksel farklılıklar (kriminal araştırmalardaki meslek kümesi farklı),Sosyo-demografik standardizasyon ile yapılan araştırma sayısı çok az,Bozukluk-hastalık modeli, araştırma objektivite ve nötralitesini etkiliyor olabilir,Araştırma kümeleri farklı (kriminaller-kliniğe başvuran hastalar),Transkültürel bakış yeni şekillenmekte,Tedavi imkanı çok az ya da hiç olmadığı için klinik ilgi az,Vakaların değerli bir kısmı (özellikle ensest) mahkemeye yansımıyor,Saldırganın açıklamaları normalize etme ya da inkar olarak algılanıyor,araştırmalar tabire dayanıyor v.s
Seri Cinayet Faili Profil Çıkarma
Profilleme Genel Dataları Karar Süreci
Olay yeri bulguları
Kriminal profil Feed-back
(Validasyon)
Soruşturma Feed-back (Yeni
bulgular)
Tutuklama
Profil çıkarmada 1. adım
Bilgi toplama
Olay yeri ve zamanı
Özel veriler
Şahit ve kurbanla görüşme
Mağdur profil/leri (sahte mağduriyet iddiası)
İlişkili materyelin kıymetlendirilmesi,
Fiziki bulgular
II. Adım
Birinci Ayıcıtanı
Kurban-Saldırgan İlişkisi
Sosyal ortam ve alakalar,
Motif
IV. Adım
Derin Analiz
Statik risk faktörleri
madde-alkol kulanımı
kişilik bozuklukları,
mental retardasyon ve organik mental bozukluklarDinamik faktörler
Agresyon
Ferdi motifler
Yakınlaşma derecesi
Çevresel etkileşmeler
Tetikleyen faktörler
Dramatik elemanlar
Adli Profil çalışması sonrası yorum yapılabilen
özellikler Geberth (1996)
Yaş,cinsiyet,etnisite, sosyo-ekonomik durum,Medeni durum ve evlilik performansı,Kognitif yetiler,Öğrenim durumu,Gündelik hayat özellikleri,Yetiştiği etraf özellikleri,Sosyal ve mesleksel ahenk performansı,Kişiliği ve karakteristik özellikleri,Genel davranış ve tavır özellikleri,Özbakım,Mental yeterlilik/yetersizlik,Patolojik davranış özellikleri,İş alışkanlıkları,Olay yeri-yaşadığı yer bağlantısı,Cinsel ahenk ve parafilik özellikler,Motivasyon
SADİSTİK TİP PEDOFİLİK SERİ CİNAYET FAİLİ
Cinsel acı vererek uyarılırlar,
Öldürmeye kadar giden aksiyonlar uygularlar,
Sado-mazohistik ve çocuk pornografisi
yaygındır,
Ayartıcıların bir kısmı bu form’a
dönüşebilirler,
Polipervert seri cinayet faillerinin bir kısmı
bu gruptandır,
Kaçırma ve alıkoyma gözlenir….
TİPLEMELER
Organize tip
Dezorganize tip
Mikst tip
Sınıflama
Lunatikler (akıl hastalığı olanlar),
Kontrol Yönelimli olanlar
Görev Yönelimli olanlar
Polimorf seri cinayetler