Kardeş sahibi olmak, bu dünyadaki en mucizevi hislerden birisidir lakin bu olayı kardeşi gelen
bir çocuğun “mucizevi” olarak görebilmesi için birtakım düzenleme ve paylaşımlara ihtiyacı vardır.
Küçük bir çocuk için kardeş sahibi olmak, o güne kadarki tüm ”kazançlarının” en az yarıya
inmesi manasına da gelebilir. Oyuncaklarını, kıyafetlerini hatta anne babasını yeni kardeşi ile paylaşmak
durumunda kalmak, çocuk için başetmesi güç bir histir. Çocuklar 2-6 yaş ortasında ”benmerkezci”
(egosantrizm) dönemdedirler. Bu devir, çocuk gelişiminin doğal bir evresidir ve kainattaki her şeyin
onların etrafında döndüğünü, her şeye hakkı olduğunu düşündüğü, kendi bakış açısı ile diğerlerinin bakış
açısı ortasındaki farkı anlayamadıkları bir evredir.Çocuklar bu periyotta iken bir ”ortakçının çıkagelmesi”
çocuk açısından duygusal olarak epeyce zorlayıcı bir sürece dönüşebilmektedir. Kardeşi olan çocuklarda
sıklıkla gözlenen ve hatta kendilerinin de mana veremediği birtakım hisler şunlardır:
*Aile ve etrafın ilgisini kaybetme endişesi
*Her şeyini kardeşle paylaşmanın zorluğu
*Artık isteklerinin karşılanmayacağının üzüntüsü
*Eskisi kadar sevilmeyeceğinin korkusu
*Düzeninin bozulacağı güvensizliği
Anne babalar çocuklarının kardeşini kıskandığını hangi reaksiyonlarla anlarlar?
*İçe kapanıklık
*İştah artması ya da azalması
*Uyku bozuklukları; kabuslar, az/çok ahenge, uyurgezerlik…
*İdrar ya da kaka kaçırmalarının başlaması
*Üzüntülü yüz tabiri, keyifsizlik
*Aşırı hareketlenme, öfkeli davranışlar, ağlamalarında artış, mızmızlanmalar…
*Ekrana çok düşkünlük
*Regresif davranışlar (yaşından küçük hareketlere özenme; biberonla süt içmek isteme, parmak emme,
bebeksi konuşmaya dönme, bez bağlatma isteği, yemeğini kendi başına yiyebiliyorken sürekli
ebeveyninden yardım isteme, gece yalnız yatamama…)
*Okula/Kreşe gitmek istememe
*Anne, baba ya da kardeşe çok düşkünlük
*Bazı cümleler (“bebeği çöpe atalım”, “bebeği hastaneye geri götürelim”, “onu mu beni mi daha çok
seviyorsun?”, “keşke doğmasaydı” “artık beni sevmiyorsunuz”…)
*Tıbbi münasebeti olmayan karın ağrıları, mide bulantıları, kusmalar…
Çocuk ne kadar bakıma muhtaç bir yaşta ise kardeş kabulu o kadar güç olabilmektedir. Doğan
kardeş birebir cinsiyette ise daha ağır bir kıskançlık yaşanabilmektedir. Ortadaki yaş farkı azaldıkça
kıskançlık oranı da artabilmektedir.Çocuğun mizacı, rekabet duygusu, kaybetme korkusu, anne ile güvenli
bağlanıp bağlanamaması da kardeş kıskançlığında değerli etmenlerdir.
İşte bu noktada anne babanın ve yakın etrafın tavırları süreci belirleyici olabilmektedir. Yeni
kardeşinin geleceğini ona müjdelerken, gebelik sürecindeki denetimlerde, bebek için çıkılan alışverişte,
kardeşin odasını hazırlarken hatta kardeşe verilecek ismi belirlerken takımda bir yer verilen büyük çocuk,
“kıskançlık” hissini düzenlemekte çok daha süratli ve sağlıklı bir yol alacaktır.
Pekala Aileler Ne Yapmalıdır?
Doğumdan evvel:
*Kardeş geleceği haberi çok gecikmeden verilmeli
*Süreçle ilgili sorduğu tüm sorularına, yaşına uygun, açık, hakikat ve anlayabileceği cevaplar verilmeli
*Bebeğe yönelik hazırlıklarda çocuğa da misyonlar verilmeli, fikri sorulmalı
*Okula başlaması, meskene bakıcının gelmesi, odasının değiştirilmesi üzere düzenlemeler, kardeş gelmeden
evvel tamamlanmalı
*Çocuğun hisleri ve tabirleri önemsenmeli, buna fırsat tanınmalı, yargılamadan ve duygusunu
değiştirmeye iknaya zorlanmadan tesirli dinlenilmeli
Doğumdan sonra:
**Her iki çocuk ortasında mümkün olduğunca istikrarlı bir ilgi, ihtimam, adil nitelikli vakit kullanımına özen
gösterilmeli
**Bu noktada ebeveynler aile içi rol dağılımında grup çalışması halinde olmalı
**Her iki çocuk için, ilgilenen ebeveyn vakit zaman değişmeli (Örneğin; daima oğlanla baba, kızla anne
ilgilenmemeli)
**Büyük çocuk his ya da davranışlarından ötürü yargılanıp cezalandırılmamalı, anlamaya çalışılmalı
**Bebek bakımında büyük çocuğa da roller verilmeli ve yerine getirdiği misyonlar abartılmadan övülmeli
**Kardeşler asla kıyaslanmamalı
**Bebek öncesi aile rutinleri olabildiğine devam ettirilmeli
Peki Aileler Ne Yapmamalıdır?
*Çocuğu üzecek, kıracak nitelikte kardeşle ilgili latifeler yapmak/çevreye de yaptırmak
*Bebekle ile ilgili olumsuz sözler kullanmak
*Tüm aile hayatını bebeğe nazaran düzenlemek
*Büyük çocuğu, kıskanmasın diye abartılı formda sevmek, onu ikramlara boğmak, para vermek…
*Büyük çocuğun leyhinde bile olsa kıyas ve müsabakalar yapmak
*Kardeşini sevmesi ve müdafaası gerektiğini sık sık vurgulamak
*Kardeşini kıskanmasın diye daha evvelki kural ve kararları esnetmek
*Bebeği büyük kardeşten daima korumak
*Büyük çocuğun efor ve hoş davranışlarını görmezden gelme